بهار در زحل!

به گزارش سرویس ترجمه ایمنا، از بین تمامی اعتدال‌های بهاری و پاییزی زحل که تاکنون در این سیاره رخ داده است، عکسی که در سال ۲۰۰۹ توسط مدارگرد پژوهشی کاسینی ارسال شده، واضح‌ترین تصویر ثبت‌شده از نور و تاریکی محسوب می‌شود که برای اولین بار، امکان مشاهده نزدیک و واضح این پدیده را از سطح زمین فراهم آورده است. با توجه به بررسی‌ها، اعتدال بعدی زحل که نویدبخش فرارسیدن بهار در این سیاره است در ششم ماه می سال ۲۰۲۵ رخ می‌دهد.

زحل، با اندازه ۹ برابر بزرگ‌تر از زمین، دومین سیاره بزرگ منظومه شمسی و ششمین سیاره از خورشید است که چرخش آن به دور خورشید، حدود ۲۹ سال زمینی طول می‌کشد. این سیاره ۹.۵ AU از خورشید فاصله دارد که این فاصله باعث می‌شود رسیدن نور خورشید به آن ۸۰ دقیقه طول بکشد. AU یا واحد نجومی به بیشترین فاصله زمین از خورشید گفته می‌شود و برابر با ۱۵۰ میلیون کیلومتر یا ۹۳ میلیون مایل است.

سیاره زحل شاهد فصول مختلف است و هر فصل آن هفت سال طول می‌کشد. این سیاره گازی شکل که هم‌چون مشتری بیشتر از گاز هیدروژن و هلیوم تشکیل شده است، با وجود حصاری بی‌نظیر از هزاران حلقه یخی، سیاره‌ای بی‌نظیر، جذاب و دیدنی در منظومه شمسی محسوب می‌شود.

برنامه رصدی میراث جو سیارات بیرونی ( Hubble’s Outer Planets Atmospheres Legacy)، امکان رصد سالیانه هر یک از سیارات بیرونی را با استفاده از تلسکوپ هابل فراهم می‌کند که این امر منجر به اکتشافات جدیدی و بررسی نحوه تغییر هر سیاره با گذشت زمان می‌شود. سیاره‌های بیرونی شامل سیاراتی گازی از سامانه خورشیدی می‌شود که بیرون از کمربند آستروئیدی (کمربند اصلی سیارک‌ها) قرار دارند و مشتری، زحل، اورانوس و نپتون را تشکیل می‌دهند. کمربند آستروئیدی عبارت است از منطقه‌ای نواری‌شکل گسترده بین مدارهای مریخ و مشتری که از تعداد زیادی اجرام فضایی با اشکال نامنظم به نام سیارک یا ریز سیاره تشکیل شده است.

این‌گونه که از سطح زمین مشاهده می‌شود، نمای حلقه‌های زحل در هنگام فرارسیدن زمان اعتدال، بسیار محدود و فشرده می‌شود. هر بار عبور خورشید از صفحه حلقه‌ای این سیاره حدود ۱۵ سال زمینی طول می‌کشد و سایه حلقه‌ها به‌صورت نواری باریک روی ناحیه استوایی سیاره می‌افتد. بدین‌ترتیب حلقه‌ها تاریک‌تر و لبه‌های آن‌ها روشن‌تر می‌شوند؛ در این زمان دوره اعتدال آغاز می‌شود.

مطابق با آنچه که در تصاویر دیده می‌شود، هنگام اعتدال سایه‌های حلقه‌های گسترده سیاره به‌صورت یک نوار باریک و منفرد روی سطح سیاره فشرده می‌شود. از این رو نیمی از حلقه‌های آن (در سمت چپ) بسیار روشن‌تر از نیمه دیگر (در سمت راست) است. در سمت راست نیز فقط بخش‌های گسترده‌ای از قسمت‌های حلقه‌ای عمودی وجود دارد که به میزان قابل توجهی نور خورشید را دریافت می‌کنند؛ به عبارت دیگر چنانچه عکس ارسالی هابل پردازش نمی‌شد، نیمه تاریک زحل در تصویر قابل رویت نبود.

در این عکس سمت راست حلقه‌های سیاره نسبت به سمت چپ که نیمه روشن به حساب می‌آید، با ضریب سه و نسبت به زمین با ضریب ۲۰ روشن شده است. بدین معنا که نیمه تاریک حلقه‌ها ۶۰ برابر و نیمه روشن آن‌ها ۲۰ برابر روشن شده تا به صورت این تصویر واحد به ثبت برسد. این نما از حدود ۲۰ درجه بالای صفحه حلقه به سمت ضلع شمالی حلقه‌ها گرفته شده است و سیاره زحل، حلقه‌ها و تعدادی از قمرهایش را در یک روز و نیم پس از اعتدال دقیق زحل نشان می‌دهد؛ یعنی زمانی که قرص خورشید دقیقاً بالای استوای این سیاره و حلقه‌هایش قرار داشته، با آن هم‌ردیف شده و با عبور از نیم‌کره جنوبی و ورود به نیم‌کره شمالی، فرارسیدن فصل بهار را در نیم‌کره شمالی این سیاره نوید می‌دهد.