به گزارش خبرنگار ایمنا، سال ۹۹، سال سختی برای مردم بود؛ از مشکلات معیشتی گرفته تا شیوع دوباره بیماری کرونا همه و همه دست به دست هم دادند تا داغ اتفاقات عرصه سیاست بر دل مردم بیشتر از همیشه شود.
در ادامه به مرور برخی از این اتفاقات می‌پردازیم:
تصویب قانون جرم سیاسی
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، علیرغم اینکه رسیدگی به جرایم سیاسی با حضور هیئت منصفه در اصل ۱۶۸ قانون اساسی تصریح شده بود، اما در رابطه با این موضوع قانونی وجود نداشت و برخی افراد که به دلایل سیاسی مجرم بودند با دلایل امنیتی محاکمه می‌شدند.
طرح «جرم سیاسی» اواخر سال ۹۲ از سوی جمعی از وکلای مجلس نهم تهیه شد و پس از اعلام وصول در اردیبهشت ماه ۹۳ در دستور کار کمیسیون قضائی و حقوقی مجلس قرار گرفت. کمیسیون قضائی و حقوقی مجلس نیز پس از رسیدگی به آن، گزارش خود را به صحن علنی ارائه داد و کلیات این طرح در روز ۲۹ دیماه سال ۹۴ در صحن مجلس تصویب شد.
نهایتاً پس از کشمکش‌های فراوانی که پیرامون تعریف جرم سیاسی شد، این قانون در ۲۹ اردیبهشت سال ۹۵ در شش ماده در مجلس تصویب شد و شورای نگهبان هم آن را تأیید کرد. حجت الاسلام ابراهیم رئیسی، رئیس قوه قضائیه در ۱۷ خرداد ماه در خصوص لزوم اجرای عدالت و رسیدگی منصفانه به اتهامات مرتکبان جرایم سیاسی بخشنامه‌ای را به مراجع قضائی سراسر کشور ابلاغ کرد و در آن تاکید کرده بود که باید بین جرایم سیاسی و امنیتی تفاوت قائل شویم و مسائلی که مشمول قانون جرم سیاسی است، باید طبق روالی که قانون مشخص کرده رسیدگی شود.
از زمان صدور آن تا روزی که دادستان تهران از اجرای این قانون برای ۵ نفر از متهمان خبر داد، ۴ ماه و ۳ روز گذشته تا اولین جلسه دادگاه جرم سیاسی در تاریخ جمهوری اسلامی ایران با محوریت رسیدگی به اتهام علیرضا زاکانی، نماینده مجلس شورای اسلامی برگزار شد. اتهام زاکانی بر اساس بند سه ماده دو قانون ارتکاب جرم سیاسی نشر اکاذیب بود که نهایتاً با نظر هیأت منصفه در دادگاه و طبق بند «ث» ماده ۲ قانون جرم سیاسی تبرئه شد.
برگزاری اولین جلسه دادگاه رسیدگی به جرم سیاسی را می‌توان امیدی برای متهمان سیاسی تلقی کرد که طی سال‌های گذشته با برچسب‌های امنیتی به پرونده‌هایشان رسیدگی شده بود.
ترور محسن فخری زاده، دانشمند هسته‌ای
شهید فخری زاده معاون وزیر دفاع و رئیس سازمان پژوهش‌های نوین دفاعی بود که در تاریخ ۷ آذر ۱۳۹۹ در منطقه آبسرد دماوند ترور شد. بر اساس اطلاعات رسمی منتشر شده وی در عملیات تروریستی پیش آمده جان خود را از دست داد و به شهادت رسید. تلاش پزشکان برای احیای وی ناکام ماند.
نام فخری‌زاده تحت عنوان «دانشمند ارشد وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و رئیس پیشین مرکز تحقیقاتی فیزیک (PHRC)» در تاریخ ۲۴ مارس ۲۰۰۷ میلادی، در فهرست تحریم شدگان ایران توسط شورای امنیت سازمان ملل قرار گرفت.
وی تنها دانشمندی بود که نتانیاهو در یک برنامه از وی نام برده بود و رسانه‌های اسرائیلی اعلام کرده بودند که نقشه ترورش در سال‌های گذشته شکست خورده بود. اوایل سال ۱۳۹۷، منابع رژیم صهیونیستی اعلام کرده بودند که سازمان جاسوسی این رژیم «موساد» تلاش کرده یک دانشمند هسته‌ای ایران را ترور کند، اما عملیات موفق نبوده است.
در گذشت آیت الله مصباح یزدی
آیت الله محمدتقی مصباح یزدی از روحانیون و فیلسوفان کشور در تاریخ ۱۲ دیماه به علت وخامت بیشتر بیماری گوارشی در بیمارستانی در تهران بستری بود و در سن ۸۵ سالگی جان به جان‌آفرین تسلیم کرد.
وی در سال ۱۳۱۳ هجری شمسی در یزد به دنیا آمد و تحصیلات مقدماتی حوزوی را در همین شهر به پایان رساند و برای تحصیلات تکمیلی به نجف رفت. از سال ۱۳۳۱ تا سال ۱۳۳۹ در دروس امام خمینی (ره) شرکت و در همین زمان، در درس تفسیر قرآن، شفای ابن‌سینا و اسفار ملاصدرا از شاگرد علامه طباطبایی بود.
یزدی در مبارزات با رژیم پهلوی نیز حضور داشت و در آن دوران با شهید بهشتی، شهید باهنر و مرحوم هاشمی رفسنجانی همکاری داشت. در این بین در انتشار دو نشریه با نام‌های "بعثت" و "انتقام" نقش داشت.
وی در عرصه سیاست کشور از رهبران جبهه پایداری که از احزاب اصولگرا به شمار می‌رود، بود و برای ایجاد وحدت در این جبهه تلاش‌های بسیاری کرد.
اعدام روح الله زم
روح‌الله زم جنجالی‌ترین چهره ضد ایرانی بود که به نام کانال تلگرامی خود "آمدنیوز" شناخته می‌شد. او سال ۹۸ توسط سازمان اطلاعات سپاه دستگیر شد. دادگاه بدوی رسیدگی به اتهامات زم، ۱۳ مورد از عناوین ریز اتهامات نامبرده را توأم با هم، از مصادیق افساد فی‌الارض دانسته و بدین جهت برای مشارالیه حکم اعدام صادر کرده بود.
در نهایت یک سال بعد یعنی سحرگاه ۲۲ آذر ۹۹ حکم اعدام وی عملی شد و به دار مجازات آویخته شد.
توقیف نفتکش کره جنوبی
شامگاه سه شنبه ۱۶ دی یک فروند شناور نفتکش (هانکوک چیمی) حامل ۷ هزار و ۲۰۰ تن مواد شیمیایی نفتی، متعلق به کره جنوبی در آب‌های خلیج فارس توقیف شد. بر اساس بیانیه نیروی دریای سپاه پاسداران این نفتکش با پرچم کره جنوبی از عربستان حرکت کرده و به دلیل آنچه نقض پیاپی قوانین زیست محیطی دریایی خوانده شده، توسط ناوگروه ذوالفقار منطقه یکم نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی توقیف شده است.
ساعاتی پس از توقیف نفتکش هانکوک چیمی، وزارت دفاع کره‌جنوبی در بیانیه‌ای اعلام کرد در پی توقیف این شناور نفتکش، این کشور نیروی ویژه مقابله با دزدان دریای خود را به خلیج فارس و آب‌های مجاور تنگه هرمز اعزام کرده است.
توقیف نفتکش کره جنوبی توسط سپاه پاسداران، برخی گمانه زنی‌هایی را پیرامون ربط این موضوع با بلوکه شدن بیش از هفت میلیارد دلار از بدهی‌های ایران را افزایش داد. اکنون بیش از دو سال است که کره حدود هفت میلیارد دلار بدهی بلوکه شده به ایران دارد که مربوط به خرید نفت از ایران پیش از لغو معافیت‌های نفتی است.
موضوع بدهی‌های کره جنوبی به ایران در شرایطی که ایران تحت سخت‌ترین تحریم‌های آمریکا و همزمان بحران کرونا قرار گرفته به یک موضوع حیاتی تبدیل شده است. ایران بارها مساله تهاتر بدهی‌های کره جنوبی با اقلام دارویی و استفاده از منابعش در این کشور برای خرید واکسن کرونا از طریق سازوکار سازمان بهداشت جهانی برای توزیع عادلانه واکسن را مطرح کرده است، اما به گفته مقامات مرتبط با تجارت ایران و کره این پیشنهادها هنوز به جایی نرسیده است.
اختلافات با ترکیه بر سر ارس
یکی دیگر از اتفاقات مهم در عرصه سیاست خارجی ایران در سال گذشته، جنگ قره باغ و پیروزی جمهوری آذربایجان در این جنگ با حمایت ترکیه بود. طی این درگیری‌ها جمهوری آذربایجان توانست پس از چند دهه منطقه قره باغ را از ارمنستان پس بگیرد.
مسأله‌ای که با تغییر مرزهای سیاسی در شمال ایران همراه شد. اما شعری که رئیس جمهور ترکیه در مراسم رژه پیروزی در باکو خواند، آتش اختلافات و تنش لفظی میان تهران و آنکارا را برای مدتی روشن کرد.
اردوغان شعری را در این مراسم سرود که به جدایی مناطق ارس از یکدیگر و آرزوی بازگشت آنها به یکدیگر اشاره داشت. این مساله با واکنش شدید محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه و دیگر مقامات ایرانی و همچنین کاربران در فضای مجازی همراه شد.
اردوغان اگرچه برای خواندن این شعر عذرخواهی نکرد، اما توضیح داد آنچه در رسانه‌های ایرانی نسبت به این اتفاق بازتاب داشته درست نبوده است. روابط ایران و ترکیه تا مدت‌ها در سایه این تنش غبارآلود بود.
اختلاف مجلس و دولت بر سر برجام
اختلاف این دو قوه در مورد برجام بر سر تصویب قانون «اقدام راهبرد ملی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از حقوق ملت ایران» بود.
در راستای عدم پایبندی آمریکا به تعهدات برجامی، مجلس شورای اسلامی در سندی موسوم به اقدام راهبردی ضرب‌الاجلی به آمریکا برای بازگشت به برجام داد که در صورت عدم بازگشت، ایران به طور کامل از تمامی ظرفیت‌هایش برای فعالیت‌های هسته‌ای استفاده کند.
دولت، اما با این قانون مخالف بود و زمزمه‌هایی مبنی بر همکاری آن با آژانس بین‌المللی در سفر اخیر رئیس آژانس مطرح شد که درنهایت موجب تنش‌هایی بین این دو قوه شد.
رهبر انقلاب در انتها مجلس و دولت را به حل اختلافات و یک صدایی در امور دعوت کردند. بعد از سخنان ایشان مجلس با تشکیل کمسیون حل اختلاف تا حد زیادی دولت را با خود هم‌سو کرد.
سیلی نماینده مجلس به سرباز راهور
انتشار فیلم سیلی یک نماینده مجلس شورای اسلامی به یک سرباز پلیس راهور در شبکه‌های اجتماعی، که در آن سرباز می‌گوید به دلیل ممانعت از ورود خودرو حامل نماینده به خط ویژه، به صورت او سیلی زده، حاشیه ساز شده و واکنش‌های متعددی داشت.
این حادثه روز جمعه در خیابان انقلاب تهران و در محدوده دروازه دولت رخ داد و سرباز وظیفه حامد اکبری و نماینده حاضر در فیلم، علی‌اصغر عنابستانی، نماینده مردم سبزوار معرفی شده است.
سرباز وظیفه در این فیلم می‌گوید که «راننده این نماینده مجلس که بدون مجوز تردد قصد ورود به مسیر ویژه را داشت، به من اهانت کرد و خود نماینده هم از خودرو پیاده شده و یک سیلی به صورت من زد.»
وی در این فیلم که با تلفن همراه گرفته شده و تعدادی از مردم حاضر در صحنه گفته‌هایش را تأیید می‌کنند، اضافه می‌کند: «من از این اقدام نماینده مجلس چندین شاهد دارم و دوربین شهری هم از این صحنه فیلمبرداری کرده است.»
رد کلیات بودجه بودجه سال ۱۴۰۰ در مجلس
اختلافات مجلس یازدهم با دولت از بحث برانگیزترین اتفاقات سال گذشته بود؛ اختلافی که مهم‌ترین محور آن بودجه ۱۴۰۰ بود.
از ۱۲ آذرماه که بودجه ۱۴۰۰ تقدیم مجلس شورای اسلامی شد، شاهد تقابل بودجه‌ای دولت و مجلس بودیم. در همان روزهای اولی که سند دخل و خرج سال آینده کشور به بهارستان رسید، فریاد نمایندگان در مورد آن بلند شد.
در نهایت نمایندگان مجلس با ۱۴۸ مخالف در برابر ۹۹ موافق و ۱۲ ممتنع از مجموع ۲۶۱ نماینده حاضر در جلسه علنی روز سه‌شنبه -۱۴ بهمن ماه- با کلیات لایحه بودجه پیشنهادی دولت برای سال ۱۴۰۰ مخالفت کردند.
توافق ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی
در تاریخ ۴ اسفندماه، جمهوری اسلامی ایران و مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی بیانیه مشترک منتشر کردند.
سازمان انرژی اتمی ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی در این بیانیه روح همکاری و اعتماد متقابل تقویت شده که به بیانیه مشترک ۵ شهریور ۱۳۹۹ در تهران منجر شد و اهمیت تداوم آن همکاری و اعتماد را مورد یادآوری و تأیید مجدد قرار دادند.
سازمان، آژانس را مطلع نمود که به منظور پایبندی به قانون مصوب مجلس شورای اسلامی (قانون) تحت عنوان "اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران" (قانون)، ایران اجرای اقدامات داوطلبانه، آنگونه که در برجام آمده اند، را از ۵ اسفند ۱۳۹۹ متوقف خواهد کرد.
با در نظر گرفتن موارد فوق و به منظور تداوم فعالیت‌های راستی آزمایی و نظارت آژانس، سازمان و آژانس نسبت به موارد زیر توافق کردند:
۱. ایران به اجرای کامل و بدون محدودیت موافقت نامه جامع پادمان خود با آژانس، همانند قبل، ادامه خواهد داد.
۲. یک تفاهم فنی دوجانبه موقت، سازگار با قانون، که به موجب آن آژانس به فعالیت‌های ضروری راستی آزمایی و نظارت خود (طبق فهرست فنی پیوست) برای مدت تا سه ماه ادامه خواهد داد.
۳. مرور منظم این تفاهم فنی با هدف اطمینان از حصول به اهداف آن.
نظر شما