به گزارش خبرنگار ایمنا، اگرچه در ابتدای شیوع ویروس کرونا به نظر می‌رسید رسیدن به نقطه ایمن پس از این بیماری راهی کوتاه و قابل دسترسی دارد اما رفته رفته کرونا به یک پاندمی و عملاً یک بحران اجتماعی در شهرها تبدیل شد.
کرونا نه تنها جسم مردم و بهداشت جامعه را درگیر کرد، بلکه برای فرهنگ، دین، سیاست و اقتصاد جوامع تبعات بسیار جدی داشت و پیچیدگی آن در بعضی برهه‌ها به حدی بود که ابعاد اجتماعی هر روز وسیع‌تر و مدیریت بحران در این خصوص را ارزشمندتر می‌کرد.
شهرهای کشور بارها در برابر بحران‌های مقطعی آسیب‌پذیر بودن خود را نشان داده‌اند و کرونا که همین چند روز پیش یک سالگی خود را پشت سر گذاشت، به خوبی میزان آمادگی شهرها در برابر بحران‌ها را نشان داد با این حال این یک سال فرصت‌های بسیاری در برابر شهرها قرار داد تا بتوانند برای آینده خود و مدیریت بهتر بحران‌ها به نحو مطلوب‌تری برنامه‌ریزی کنند.
می‌توان به کرونا نگاه دیگری هم داشت
ناهید خداکرمی، رئیس کمیته سلامت شورای شهر تهران در این خصوص با بیان اینکه کرونا در یک سال گذشته برای شهرها از جمله تهران زیان‌آور بوده و بسیاری از برنامه‌های اجرایی، فرهنگی و هنری را تحت‌تأثیر قرار داده، می‌گوید: به‌طور مثال رویداد تهران ۱۴۰۰ تحت شعاع کرونا قرار گرفت و سال جدید را در حالی آغاز می‌کنیم که هم شهرداری و هم شورا یک سال از فعالیت‌های خود را در فضای کرونایی پشت‌سر گذاشته‌اند و روند کارها کند و با احتیاط طی شده است.
او با بیان اینکه اگر از این تجربه برای آینده درس بگیریم می‌توان به کرونا نگاه دیگری هم داشت، می‌افزاید: بارها در صحن شورا تذکر دادم که به فکر فردای بعد از کرونا نیز باشید، کسب و کارها تغییر کرده و ظرفیت‌هایی در حوزه هوشمندسازی به دست آورده‌ایم که می‌تواند هزینه‌های ما را در آینده کاهش دهد؛ در صورتی که بدانیم چگونه استفاده از فضای مجازی و بستر هوشمند را برای بهینه‌سازی مدیریت‌ها تداوم بخشیم، یقیناً آینده مطلوبی در انتظار ماست.
خداکرمی اضافه می‌کند: درس دیگری که از کرونا گرفتیم این بود که بحران تنها زلزله، آتش‌سوزی و سیل نیست و باید برای مقابله با بحران‌هایی مانند بیماری‌های مسری نیز آماده باشیم همانطور که در قانون ذیل ماده ۵۵، یکی از مأموریت‌های شهرداری فعالیت هنگام شیوع بیماری‌های مسری است.
رئیس کمیته سلامت شورای شهر تهران معتقد است: این موارد باید در بودجه سالانه شهرداری پیش‌بینی شود و به این پرسش‌ها نیز پاسخ داده شود که اگر زندگی با این ویروس ادامه پیدا کرد و یا گرفتار اپیدمی دیگری شویم چه باید بکنیم؟ اگر جواب این سوالات در برنامه‌ریزی‌های شهری تأثیرگذار باشد و دنبال پاسخ‌های آن باشیم می‌توانیم از تجربه زندگی با ویروس کرونا درس‌های مثبتی بگیریم بنابراین فرصت اپیدمی کرونا، برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری متفاوت برای مدیریت شهری است.
این عضو شورای شهر تهران با تاکید بر اینکه شیوع کرونا شیوه زندگی مردم را تغییر داده و سطح تعاملات اجتماعی را کاهش داده است، می‌گوید: در این دوران مردم منزوی‌تر شدند که باید حواسمان به این موضوع یعنی سلامت روحی شهروندان باشد؛ همچنین نوع تعاملات اجتماعی تغییر کرده که باید این موضوع در برنامه‌ریزی‌ها مورد تأکید قرار گیرد. شاید دیگر در شهرهای آینده سرمایه‌گذاری در حمل و نقل عمومی فایده نداشته باشد زیرا شیوه‌های ارتباطی متفاوت شده است، دیگر شاه‌راهها، پل‌ها و شبکه‌های ارتباطی از جنس دیگری هستند که باید با مدیریت آینده‌نگر در این خصوص برنامه‌ریزی‌های لازم را انجام داد و با هوشمندسازی و تکمیل زیرساخت‌ها در برابر تغییرات آمادگی داشت.
برنامه‌ریزی‌های تهران برای یک سال آینده
خداکرمی می‌گوید: اگر کرونا در سال آینده همچنان باقی بماند دیگر نمی‌توانیم مانند یکسال گذشته با این دستورالعمل‌ها پیشگیری از ویروس را دنبال کنیم، به منظور بگوییم مسافرت نروند، رستوران نروند و یا از دورهمی پرهیز کنند بلکه ما باید شکل و شمایل کار را تغییر دهیم بدون آنکه پروتکل‌ها شکسته شود.
او ادامه می‌دهد: در شهرداری تهران برای بخشی از این موارد پیش‌بینی‌های لازم شده است به طور مثال استفاده از فضاهای پیاده‌راهی برای حضور کسب و کارهایی مانند رستوران‌ها یا استفاده از پشت‌بام رستوران‌ها پیشنهاد شده یعنی مردم به رستوران بروند بدون آنکه در فضای سربسته باشند یا تفریحاتی که در فضای سرباز است مانند کوهستان‌ها و فضاهای جنگلی؛ باید این ظرفیت‌های شهر مورد توجه باشد.
رئیس کمیته سلامت شورای شهر تهران با بیان اینکه می‌توان در تهران از فضای کوهستانی به عنوان فضای جذب گردشگر استفاده کرد، تاکید می‌کند: فضاها و ایده‌های بسیاری وجود دارد که باید با تشکیل اتاق فکر و با بررسی همه جوانب درخصوص آن برنامه‌ریزی شود.
معضل مدیریت بحران در شهرهای کرونا زده
کوروش محمدی، رئیس کمیسیون اجتماعی و محیط زیست شورای شهر اصفهان نیز با بیان اینکه کرونا پدیده‌ای بود که برای شهرها هم فرصت و هم تهدید بود با این حال اصول و منطق حکم می‌کند در هر شرایطی از تهدیدها فرصت ایجاد کنیم، می‌گوید: کرونا عوارض غیرقابل جبران و سنگینی برای جامعه داشت، در این مدت حدود ۶۰ هزار نفر از همطونانمان را برا اثر کرونا ازدست دادیم و هرچه این اپیدمی پیش می‌رود، کادر درمان خسته و فرسوده‌تر می‌شوند.
او می‌افزاید: خانواده‌هایی که داغدار شدند و سوگ وسیعی که در شهرها ایجاد شد و مصیبت‌دیدگان امکان عزاداری نداشتند، افسردگی، اضطراب، ترس و وحشتی که میان مردم ایجاد شد، آسیب‌هایی که به اقتصاد کلان و کسب‌وکار خانواده‌ها تحمیل شد و فرصت‌های محدود درآمدی که ازبین رفت، همگی عوارض اجتماعی زیادی را برای شهرها ایجاد کرد.
محمدی اضافه می‌کند: کرونا بعضی از ضعف‌های سیستمی شهرها را نشان داد و به ما اثبات کرد که در میریت بحران همچنان مشکل داریم و با وجود پرسنل خدوم و ایثارگر در حوزه درمان، به لحاظ امکانات و زیرساخت‌های درمانی با محدودیت مواجه هستیم به طوری که مجبور شدیم از مراکز و اقامتگاه‌ها برای دوران نقاهت بیماران استفاده کنیم.
او ادامه می‌دهد: کمبود تخت‌های بیمارستانی برای کلانشهرها یک بحران است و شیوع کرونا این هشدار را داد که بسنجیم چقدر در برابر بحران‌ها آمادگی داریم و میزان واکنش سریع در مقابله با بحران چقدر است.
محمدی می‌گوید: از سوی دیگر قرنطینه اجباری فرصتی برای بعضی خانواده‌ها ایجاد کرد تا فاصله‌ها میان اعضای خانواده کمتر شده و فرصت‌های بزرگی در زندگی‌ها خلق شود؛ وفاق و همدلی خوبی در میان مردم شکل گرفت و رفتارهای مومنانه که در شهرهای کشور به راه افتاد، باعث شد بار دیگر ارزش‌های نهفته در جامعه را بشناسیم.
او می‌افزاید: ساماندهی امکانات و منابع انسانی در بعضی شهرها به شکل مناسبی رخ داد، به نحوی که شاید تا قبل از آن از این ظرفیت که در دنیا نظیر نداشت، چندان آگاه نبودیم؛ بدین سبب ظرفیت‌های برنامه‌ریزی و مدیریت منابع در کشور سنجیده شد و دریافتیم که توانایی و ظرفیت موجود در جامعه تا چه اندازه می‌تواند در برابر بحران‌ها ایستادگی کند.
این عضو شورای شهر اصفهان معتقد است: در واقع در بسیاری موارد شکننده‌ایم و توان کافی را در مقابله با بحران‌ها نداریم؛ هنوز هم آسیب‌های موج اول کرونا را تجربه می‌کنیم و مردم دچار افسردگی، استرس و اضطراب، پرخاشگری و تعارض در ارتباطات و طلاق و حتی در مواردی خودکشی شده‌اند با این حال این عوارض شناسایی و باعث شد که به یک نقشه راه دست یابیم.
ایستادگی در برابر عوارض کرونا
او می‌گوید: در یک سال اخیر با یکی از شدیدترین و مصیبت‌بارترین بحران‌های تاریخ مواجه بودیم؛ هرچند که جامعه ما بحران جنگ را داشته است اما در دوران دفاع مقدس، هرکس که کشته می‌شد در راه یک آرمان و هدف بود و ارزش‌های جامعه استحکام می‌یافت درحالی که این شرایط با دوران شیوع کرونا قابل قیاس نیست زیرا افراد زیادی را بدون آنکه در مسیر یک آرمان جان دهند، ازدست دادیم.
محمدی ادامه می‌دهد: تحقق درآمد شهرداری‌ها نیز در این مدت دچار مشکلات زیادی شد که در بسیاری ازشهرها حرکت برای توسعه پایدار را متوقف و حتی بار منفی در تحصیل درآمدها ایجاد کرد؛ این روند در اصفهان مانند تمام کلانشهرهای کشور در مقطعی اتفاق افتاد و حتی درآمدها به پایین‌ترین حد خود رسید اما برای مقابله با عوارض آن تلاش بسیاری شد.
او اضافه می‌کند: آغاز دوران شیوع کرونا با قرنطینه شدید همراه بود اما مدیریت شهری با زیباسازی شهر سعی کرد برای کمک به حفظ سلامت روان مردم تلاش کند، سعی شد پروژه‌ها تعطیل نشده و توسعه شهر متوقف نشود، اهداف بودجه نیز به حد قابل قبولی محقق شد؛ حتی در این دوران شاهد افتتاح چند پروژه بزرگ در شهر بودیم که این اتفاقات به مردم شهر امید می‌دهد.
محمدی با تاکید بر اینکه از یک پاکبان تا بالاترین مقام‌های اجرایی در شهرداری برای کاهش تبعات شیوع کرونا تلاش کردند، می‌گوید: در این مدت برای ۱۲۰ هزار خانوار بسته‌های بهداشتی تهیه و گروههای آسیب‌پذیر در چند مرحله اقلام بهداشتی دریافت کردند.
کرونا و فرصت ارتقای مهارت‌ها
او اضافه می‌کند: هرچند رویدادهای مناسبتی را که سهم بالایی در پویایی شهر داشت، از دست دادیم اما همیشه راهی از طریق فضای مجازی پیدا شد تا نشاط اجتماعی به شهر بازگردد؛ رویدادها در دل محلات و مجتمع‌های آپارتمانی اجرا و تدابیری لازم در سازمان آرامستان‌ها برای برگزاری سوگ مجازی انجام شد؛ هرچند برنامه‌ها در بالاترین سطح خود نبود اما کیفیت پایه‌ای آن حفظ شد.
رئیس کمیسیون اجتماعی و محیط زیست شورای شهر اصفهان می‌گوید: البته از ابتدای شورای پنجم بر این موضوع تاکید داشته‌ایم که نشاط اجتماعی هرگز از طریق رویداد اتفاق نمی‌افتد و برنامه‌ریزی بر این مبنا بود که مهارت شهروندان ارتقا یابد؛ بدین سبب در یک سال اخیر شبکه اجتماعی محلات تشکیل، جلسات گفتمان خانواده دنبال و کلاس شهر که با تغییر رویکرد به‌طور مجازی برگزار شد.
او می‌گوید: در شرایط اوج کرونا، تیم‌های متعددی برای مشاوره به شهروندان شکل گرفت و می‌توان گفت تصمیمات برای پساکرونا، در اوج کرونا آغاز شد؛ همچنان معتقدیم که نشاط اجتماعی با افزایش مهارت‌ها و توانمندی شهروندان محقق شده و صرفاً با رویداد نمی‌توانیم نشاط ماندگاری ایجاد کنیم که شیوع کرونا فرصتی شد تا به این هدف دست یابیم.
نظر شما