به گزارش خبرنگار ایمنا، ناباروری، شیوع نسبتاً متوسطی در جامعه ما دارد و می‌تواند ذهن زوج‌های بسیاری درگیر کند و زندگی آن‌ها را تحت تأثیر قرار دهد، ناباروری همیشه به معنای عقیم بودن یا ناتوانی دائمی در بچه‌دار شدن نیست. متخصصان این امر معتقدند در ایران حدود ۲۰ درصد از زوج‌ها نابارور هستند، اما درصد بسیار کمی از آن‌ها عقیم هستند، اکثر زوج‌های ناباروری که برای بچه‌دار شدن اقدام می‌کنند، بالاخره صاحب فرزند می‌شوند، چرا که در بیشتر موارد ناباروری با تشخیص و درمان به موقع رفع خواهد شد.
وجود فرزند در زندگی زوج‌های جوان اهمیت دارد؛ چرا که بعد از گذشت چند سال نیاز به وجود فرزند یا فرزندان در زندگی مشترک حس می‌شود و اگر یک زوج نتوانند دارای فرزند شوند، این مسئله باعث استرس و تنش بین آن‌ها خواهد شد و این موضوع ممکن است به یکی از بحران‌های جدی و نگران کننده زندگی زناشویی تبدیل شود. زوج‌ها نسبت به این موضوع نگران هستند و اغلب به دنبال دانستن علت ناباروری می‌روند این که اگر جواب مثبت بود چه اقداماتی را باید انجام دهند و هزاران سوال که آگاهی از آن در پیگیری مسئله ناباروری بسیار مهم است، در این زمینه برای آگاهی از علل ناباروری مردان و درمان آن با پیمان صالحی، متخصص جراحی کلیه و مجاری ادراری و ناباروری مردان و دارای مدرک ناباروری پژوهشگاه رویان گفت‌وگویی داشتیم در ادامه می‌خوانید:
ناباروری چیست؟
اگر زوجی بعد از گذشت یک سال از اقدام برای باروری و فرزندآوری بارور نشوند در تعریف ناباروری قرار می‌گیرند. در حال حاضر با استفاده از روش‌های جدید درمان ناباروری، تمام زوج‌های نابارور می‌توانند امکان فرزنددار شدن را در داخل کشور داشته باشند. بسیاری بر این باور هستند که در حال حاضر چیزی به اسم زوج نابارور در دنیا وجود ندارد، زیرا همه افرادی که باروری طبیعی نداشته‌اند می‌توانند به نوعی برای کارهای درمانی مراجعه کرده و نتیجه بگیرند.
آمارها نشان می‌دهد شیوع ناباروری در ایران بین ۱۳ تا ۱۸% است که با متوسط آمارهای جهانی مطابقت دارد، این آمار نشان می‌دهد که از هر ۱۰۰ زوج جوانی که ازدواج می‌کنند، حدود ۱۵ زوج، از ناباروری رنج می‌برند. در واقع می‌توان گفت در کشور ما که سالانه ۱ میلیون ازدواج ثبت می‌شود هر سال حدود ۱۵۰ هزار زوج، به زوج‌های نابارور اضافه می‌شود. این آمار و ارقام بیانگر آن است که در ایران حدود ۳ میلیون زوج نابارور وجود دارد که البته این آمار متغیر است و ما تنها به حدود آن اشاره کردیم.
چند درصد ناباروری‌های زوجین مربوط به مردان است؟
از کل موارد ناباروری ۲۰ درصد علت ناباروری‌ها مربوط به مرد است و در ۳۰ تا ۴۰ درصد موارد علت ناباروری مربوط به هر دو نفر است و مردان حداقل در ۵۰ درصد موارد ناباروری دخیل هستند.
برای بررسی قدرت باروری در مردان چه آزمایشاتی انجام می‌شود؟
پس از معاینه نوبت به آزمایشات مورد نیاز می‌رسد که مهمترین آن آزمایش اسپرموگرام است که باید حداقل ۲ یا ۳ آزمایش انجام شود، با توجه به حساسیت موجود، این آزمایش باید در آزمایشگاهی تخصصی انجام شود، پس از مشاهده آزمایشات اسپرم با توجه به معاینه و نتیجه آزمایشات ممکن است نیاز به آزمایشات تکمیلی خون مانند بررسی هورمونی و همچنین سونوگرافی یا بررسی ژنتیکی و کروموزومی باشد که این موارد با تشخیص پزشک معالج تجویز می‌شود.
مهمترین علل ناباروری مردان چیست؟
واریکوسل شایع‌ترین علت قابل اصلاح ناباروری در مردان است، واریکوسل می‌تواند باعث کاهش رشد اندام تناسلی در مردان شود، این بیماری با اثر بر اسپرم‌ها باعث کاهش حرکت و تعداد آن‌ها و تغییر شکل ظاهری آن‌ها خواهد شد. در مواردی که واریکوسل در معاینات با شدت متوسط تا شدید وجود داشته باشد، نیاز به عمل جراحی میکروسکوپیک برای اصلاح آن وجود دارد. از طرفی در مواردی ممکن است تعداد اسپرم‌ها در یک مرد صفر باشد بنابراین پس از بررسی های اولیه نیاز به نمونه‌برداری‌های لازم برای به دست آوردن اسپرم و استفاده از آن برای کاشت جنین وجود دارد و پزشک با توجه به بررسی شرایط بیمار درمان‌های لازم را شروع می‌کند.
از سایر دلایل ناباروری در مردان می‌توان به مواردی چون جایگزینی تستوسترون، مصرف طولانی مدت آنابولیت‌های استروئیدی، برخی داروهای بیماری آرتروز، مشکلات آناتومیک، اعمال جراحی پروستات، بیضه، وازکتومی، ابتلاء به سرطان، عوامل ژنتیکی، بیماری سلیاک، ناباروری ایمونولوژیک و وجود عفونت‌ها در مردان اشاره کرد.
آیا تغذیه در ناباروری مؤثر است؟
تغذیه جزو مواردی از سبک زندگی است که در سلامتی و طول عمر ما بسیار نقش دارد، سبک زندگی اجزای مختلفی دارد که تغذیه، میزان تحرک بدنی و ورزش، تنش‌ها، عادات غلط مانند مصرف سیگار و قلیان، همچنین میزان استراحت و خواب، می‌تواند ما را در معرض بسیاری از بیماری‌ها و مشکلات قرار دهد. در مواردی با تغییر سبک زندگی، می‌توانیم از ایجاد بسیاری از مشکلات و بیماری‌های جسمی و جنسی جلوگیری کنیم و در برخی مواقع هم با این تغییرات به درمان این مشکلات بپردازیم.
ناباروری هم مانند بسیاری از مشکلات با سبک زندگی و تغذیه ارتباط مستقیم دارد و مهمترین عامل سبک زندگی که در باروری مؤثر بوده اضافه وزن و چاقی است، طبق تحقیقات انجام شده ۲۰ الی ۲۵% از بانوانی که با شکایت ناباروری به پزشک مراجعه کرده‌اند با اضافه وزن و چاقی مواجه هستند. معمولاً دیده شده، اگر یکی از زوجین با شاخص توده بدنی بالای ۳۰ باشد ریسک ناباروری در این زوج به شکل معنا داری بالا می‌رود.
بهترین بی ام آی برای باروری، در محدوده ۲۰ الی ۲۵ است، بنابراین هم شاخص توده بدنی پایین‌تر از ۲۰ تأثیر منفی در باروری خواهد داشت و هم شاخص بالای ۲۵ می‌تواند در قدرت باروری اثر منفی داشته باشد، پس اگر زوجی تمایل به باروری دارند، اولین قدم برای موفقیت، حفظ تناسب اندام و شرایط وزنی ایده آل است. علاوه بر تناسب اندام تغذیه سالم و استفاده از مواد غذایی مفید نیز می‌تواند در باروری تأثیرگذار باشد.
تأثیر شغل افراد و مصرف مواد مخدر و داروها بر باروری مردان چیست؟
در مشاغلی که مردان با گرما، دود و مواد شیمیایی سرو کار دارند، خطر ناباروری نیز بیشتر خواهد بود، آلودگی هوا یکی از فاکتورهایی است که علاوه بر تهدید سلامت قلبی عروقی و سرطان‌زایی خطر اختلال در باروری را نیز به دنبال دارد، با توجه به اینکه آلودگی هوا ممکن است توسط خودروها یا کارخانه‌ها هم ایجاد شود و احتمال مواجهه با آن در مردانی که در ترافیک، خیابان یا مناطق صنعتی فعالیت می‌کنند بیشتر است و مطالعات گوناگونی نیز در این زمینه انجام شده است.
حشره‌کش‌ها و سموم مورد استفاده در کشاورزی ممکن است بر باروری مردان اثرات منفی داشته باشد، علاوه بر این کشیدن سیگار، مصرف تریاک، الکل، کوکائین، ماری جوآنا و سایر مواد مخدر نیز اثرات نامطلوبی بر کیفیت و میزان باروری مردان می‌گذارد. برخی مطالعات مطرح شده سونا و وان آب گرم در درازمدت را نیز عامل کاهش حرکت اسپرم‌ها و دارای اثرات منفی بر باروری مردان دانسته است.
استرس، مصرف برخی غذاها مانند فست فودها، بالا رفتن سن ازدواج، مواجهه با امواج موبایل و غیره نیز می‌تواند اثرات منفی در این زمینه داشته باشد و قدرت باروری مردان را کاهش دهد. همچنین داروهای شیمی درمانی، آنتی آندروژن‌ها یا داروهای ضد هورمون مردانه و پروستاگلاندین‌ها، با اختلال در تولید اسپرم می‌توانند موجب ناباروری در مردان شود.
علائم ناباروری در مردان چیست؟
از نشانه‌هایی که به شناسایی مشکل ناباروری در مردان کمک می‌کنند می‌توان به مشکل در عملکرد طبیعی جنسی، اجاکولیشن، کاهش میل جنسی، وجود توده، درد یا ورم در بیضه‌ها، عفونت‌های تنفسی برگشت پذیر، ژنیکوماستی، کاهش موهای بدن یا صورت، ناهنجاری‌های کروموزومی یا هورمونی و تعداد کم اسپرم‌ها اشاره کرد.
روش‌های درمان ناباروری در مردان چیست؟
درمان زوج نابارور باید پس از طی سیر شرح حال، معاینه و اقدامات تشخیصی، توسط تیمی که در این زمینه مهارت و تخصص لازم را دارند و با در نظر گرفتن شرایط زوجین آغاز شود. روش درمان ناباروری در خانم‌ها و آقایان متفاوت است و در موارد ساده با تجویز دارو مشکل، قابل درمان است، در آقایان ممکن است جراحی‌هایی مانند نمونه برداری از بیضه‌ها یا جراحی واریکوسل یا باز کردن لوله‌ها پس از عمل وازکتومی انجام شود و اگر با این اقدامات شرایط برای بارداری فراهم نشد از روش‌های کمک باروری آزمایشگاهی مانند آی-یو-آی، آی-وی-اف یا میکرواینجکشن استفاده خواهد شد تا مشکل ناباروری حل شود و افراد بتوانند دارای فرزند شوند.
نظر شما