به گزارش خبرنگار ایمنا، وزیر امورخارجه قطر هفته گذشته طی سفر به تهران با حسن روحانی و وزیر امور خارجه کشورمان در مورد مسائل مختلف منطقه‌ای و بین‌المللی دیدار و گفت‌وگو کرد. بررسی آخرین وضعیت منطقه‌ای و روابط دوجانبه دو کشور، از مهمترین محورهای مذاکرات طرفین بود. محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، معاون نخست وزیر و وزیر امور خارجه قطر در حالی به تهران سفر کرد که کشورش سعی دارد ضمن حفظ رابطه با تهران، در مسیر عادی‌سازی تقویت روابط با کشورهای عضو شورای خلیج فارس گام بردارد.
سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان در مورد سفر وزیرخارجه قطر به تهران گفت که «ایران از کمک دیگر کشورها استقبال می‌کند و قطر نیز در میان دوستان و همکاران نزدیک منطقه‌ای ایران قرار دارد و همواره رایزنی‌ها و گفت‌وگوهای نزدیکی بین تهران و دوحه در سطوح مختلف در مورد موضوعات برگزار شده است و از هر حرکتی که به کاهش تنش کمک کند استقبال می‌کنیم.»
در سال ۱۳۹۶، هنگامی که کشورهای عربستان، امارات، بحرین و مصر، قطر را مورد تحریم قرار دادند، جمهوری اسلامی اعلام کرد که آماده ارسال هرگونه کمک به مردم این کشور را دارد؛ بر همین اساس با جایگزین کردن کریدور حمل و نقلی ایران به عنوان تنها مسیر هوایی، بر تقویت روابط خود با تهران تاکید کرد. در این مدت، میانگین مبادلات تجاری ایران و قطر افزایش قابل توجهی پیدا کرد و بر اساس گزارش‌های رسمی، افزایش مبادلات تجاری دو کشور، در یکی از بزرگترین میدان‌های گازی جهان تا رقم پنج میلیارد دلار پیش‌بینی شده است.
اکنون پس از گذشت سه سال از تحریم‌های کشورهای شورای خلیج فارس علیه قطر، عربستان سعودی در چهل و یکمین نشست سران شورای همکاری خلیج فارس، پایان اختلافات خود با دوحه را اعلام کرده و به سمت عادی سازی روابط و بازگشایی مرزها حرکت کرد. بر همین اساس مقامات دیپلماتیک قطر اعلام کردند برای تقویت و توسعه همکاری با جمهوری اسلامی نیز مصمم‌اند.
در سال‌های گذشته، سلطان قابوس پادشاه عمان میزبان مذاکرات ایران و آمریکا بود، اما پس از درگذشت سلطان وی، عمان این جایگاه را از دست داد و دوحه با روی کار آمدن دولت جو بایدن، از آمادگی خود برای رد و بدل کردن پیام و میانجیگری بین ایران و آمریکا خبر داد.
البته از زمان ورود جو بایدن به کاخ سفید، کشورها همچنان در تلاش برای بازسازی مناسبات خود با دولت جدید آمریکا هستند. این تغییر معادلات در خاورمیانه نیز اثراتی بر جای گذاشته و به نظر می‌رسد فصل تازه‌ای در روابط میان کشورها ایجاد شود. قطر با رهایی از فشارها و زورگویی‌های عربستان، به دنبال نقش آفرینی در منطقه برای کاهش تنش‌ها است و امید دارد با میانجیگری بین تهران و واشنگتن، توافق هسته‌ای بار دیگر احیا شود که سفر وزیر امور خارجه این کشور به ایران را می‌توان در این چارچوب ارزیابی کرد.
حال سوال اصلی این است که آیا دور جدید میانجی گری‌ها می‌تواند راه حل مناسبی را پیش روی طرفین بگذارد؟ آیا قطر به عنوان شریک و دوست دیرینه ایران می‌تواند جای عمان را برای تهران پر کرده و بانی توافقی دیگر شود؟
عربستان قصد دارد به وسیله میانجیگری قطر با ایران گفت‌وگو کند
حسن هانی زاده، کارشناس مسائل خاورمیانه دراین‌باره به خبرنگار ایمنا می‌گوید: دیدار محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، معاون نخست وزیر و وزیر امور خارجه قطر با مقامات جمهوری اسلامی در چهارچوب تلاش قطر برای ایفای نقش میانجیگری بین ایران و عربستان و همچنین ایران و آمریکا رخ داد.
به گفته وی، قطر به عنوان کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس از ظرفیت بالایی برای حل بحران‌های منطقه‌ای برخوردار است و به همین دلیل با پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، قطر سعی کرد با همکاری تیم سیاست خارجی دولت بایدن، خود را به واشنگتن نزدیک کند.
به گفته این کارشناس مسائل خاورمیانه، دولت جو بایدن رویکردی منفی نسبت به سیاست‌های محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان دارد و به همین دلیل است که وی در انزوا قرار گرفته است وی قصد دارد با میانجیگری قطر با ایران گفت‌وگو کند.
هانی زاده خاطرنشان می‌کند: قطر این ظرفیت را دارد که بین آمریکا و ایران در مورد مسائل برجام، نقش میانجی‌گر را ایفا کند؛ بنابراین سفر عبدالرحمن آل ثانی به تهران از اهمیت بالایی برخوردار بود که نتایج آن را در هفته‌های آینده مشاهده خواهیم کرد.
قطر حامل پیام ایران برای کشورهای عرب منطقه خواهد بود
سیدرضا صدرالحسینی، کارشناس روابط بین‌الملل نیز به ایمنا می‌گوید: با توجه به اینکه عربستان سعودی عامل اصلی ایجاد اختلاف‌ها و شکاف‌های قابل توجه بین کشورهای عربی منطقه با جمهوری اسلامی ایران بوده است، برای کاهش روابط تهران با کشورهای منطقه، فعالیت‌های گسترده‌ای را انجام داد تا اوامر نظام سلطه در دشمنی با جمهوری اسلامی را به خوبی به منصه ظهور برساند.
به عقده وی، خلاف تصمیم سعودی‌ها، برخی کشورهای منطقه از جمله قطر به دنبال ایجاد رابطه حسنه با جمهوری اسلامی ایران و دیگر کشورهای منطقه‌ای برآمده اند.
به گفته این کارشناس روابط بین‌الملل، در ارتباط با سفر وزیر خارجه قطر به ایران چند نکته حائز اهمیت است؛ نخست اینکه قطری‌ها تلاش می‌کنند تا بین ایران و عربستان سعودی رابطه برقرار کنند و روابط بین تهران و کشورهای عربی منطقه را تعمیق دهند و بر ارتباط کشورهای حوزه خلیج فارس با جمهوری اسلامی تاکید دارد.
به گفته صدرالحسینی، قطری‌ها پیش از اعزام وزیر خارجه خود به ایران، با مقامات سعودی نیز رایزنی‌هایی انجام داده اند. به دلیل روابط حسنه‌ای که بین دوحه و ریاض وجود دارد، مطالب و موضوعات مورد مذاکره با ایران، پیشتر با سعودی‌ها در میان گذاشته شده است.
وی خاطرنشان می‌کند: جمهوری اسلامی برای پایان دادن به ناامنی‌های احتمالی در منطقه و ایجاد صلح و ثبات تلاش بسیاری می‌کند تا کمترین تنش را با کشورهای همسایه داشته باشد و معتقد است که همسایگانش باید با هم ارتباط دوستانه و همکاری نزدیکی داشته باشند و دیدگاه‌های آنها روز به روز بیشتر به هم نزدیک شود؛ لذا وزیر امور خارجه قطر حامل پیام جمهوری اسلامی ایران برای کشورهای عرب منطقه خواهد بود.
صدرالحسینی یادآور شد: یکی از موضوعات مهم برای کشورهای عربی منطقه مواضع جمهوری اسلامی در مسائل مهم منطقه مانند امنیت عمومی خلیج فارس شامل عبور امن نفت کش‌ها، کشتی‌های بزرگ حمل بار و کانتینر، بنادر تجاری موجود در سواحل منطقه و تداوم ارتباط سازنده با ایران است؛ از این‌رو بخشی از سفر وزیر خارجه قطر در خصوص تعمیق روابط ایران با این کشور پس از برقراری رابطه مجدد با عربستان و اعلام آمادگی برای میانجیگری بین این‌دو کشور و گرفتن دیدگاه‌های ایران برای گسترش روابط با کشورهای عضو همکاری خلیج فارس بوده است.
نظر شما