به گزارش خبرنگار ایمنا، کوروش رکنی در برنامه باشگاه نجوم پلاس مرکز آموزش نجوم ادیب اصفهان که با موضوع "پروژه‌های عملی در رصدخانه‌های سایز متوسط" و به صورت بر خط برگزار شد، اظهار کرد: تعداد زیادی رصدخانه در کشور وجود دارد که از تلسکوپ ۶ اینچ تا تلسکوپ‌هایی حدود ۶۰ سانتی متر را در خود جای داده‌اند.
وی خاطرنشان کرد: طبق آخرین آمار، تعداد این رصدخانه‌ها در کشور حداقل ۷۵ مورد است که زیر مجموعه سازمان‌های مختلفی مثل دانشگاه‌ها، شهرداری‌ها، کانون‌های پرورش فکری کودکان و نوجوانان و سایر مراکز است، اما در آنها فعالیت‌های نجومی چندانی به لحاظ آماتوری اتفاق نمی‌افتد.
کارشناس ارشد نجوم و اکتشاف فضایی سازمان فضایی ایران یادآور شد: چشم انسان قادر به دیدن همه اجرام از جمله اجرام سماوی نیست. قطر عنبیه چشم انسان در تاریک‌ترین آسمان‌ها، ۶ میلی متر بیشتر گشایش نخواهد داشت بنابراین بهتر است برای رصد آسمان از ابزاری استفاده شود که توان جمع آوری نور را داشته باشد.
رکنی یادآور شد: تلسکوپ‌ها از آئینه‌هایی تشکیل شده‌اند که نور را جمع و یک‌جا متمرکز می‌کنند و با قرار دادن دوربین، عدسی و لنز در آن نقطه، می‌توان تصویری از اجرام سماوی را ثبت کرد.
وی تصریح کرد: از جمله رصدخانه‌های خوب و بسیار قدیمی کشور، رصدخانه ابوریحان بیرونی دانشگاه شیراز است که یک تلسکوپ ۵۱ سانتی متری فعال دارد و مرکز نجوم ادیب اصفهان نیز از دیگر رصدخانه‌های خوب کشور محسوب می‌شود که مجهز به تلسکوپ ۳۵ سانتی متری است.
کارشناس ارشد نجوم و اکتشاف فضایی سازمان فضایی ایران تاکید کرد: دانشگاه تبریز یک رصدخانه قدیمی به نام خواجه نصیرالدین طوسی دارد که تلسکوپ ۴۰ و ۶۰ سانتی متری را در خود جای داده و دارای دو گنبد بوده که یکی از گنبدهای این رصدخانه برای تحقیقات خورشیدی در نظر گرفته شده است.
رکنی اضافه کرد: رصدخانه امام علی نیز از دیگر رصدخانه‌های کشور است که زیر نظر مرکز مطالعات و پژوهش‌های فلکی در قم قرار دارد. این رصدخانه به همت آیت الله سیستانی و زیر مجموعه ایشان بنا شده و قطر آئینه تلسکوپ آن حدود ۶۰ سانتی متر است.
وی گفت: رصدخانه سازمان فضایی ایران به لحاظ فعالیت علمی، فعال‌ترین رصدخانه است و بیشترین داده‌ها را برای منجمان نیمه حرفه‌ای، حرفه‌ای و دانشجویانی که در رشته نجوم فعالیت دارند، ارائه می‌دهد.
رکنی با بیان اینکه تلسکوپ از جمله ابزارهای ضروری یک رصدخانه محسوب می‌شود، تاکید کرد: انواع مختلفی تلسکوپ در یک رصدخانه وجود دارد. تلسکوپی که تماماً از جنس عدسی باشد به تلسکوپ شکستی معروف است و تلسکوپ‌های بازتابی که بیشترین تعداد تلسکوپ‌ها را در مرکز آموزش نجوم ادیب شامل می‌شود نیز از دیگر انواع تلسکوپ‌ها محسوب می‌شود.
وی افزود: نمی‌توان صرفاً با داشتن تلسکوپ، امیدوار بود که بتوان طیف گسترده‌ای از اقدامات نجومی را انجام داد. در شرایط کنونی بهتر است دوربین‌هایی با دقت بالا نیز در رصدخانه‌ها وجود داشته باشد.
کارشناس ارشد نجوم و اکتشاف فضایی سازمان فضایی ایران با بیان اینکه در رصدخانه مرکز آموزش نجوم ادیب اصفهان چنین دوربین‌هایی با نام "سی سی دی" وجود دارد، خاطرنشان کرد: دوربین‌های سی سی دی جزء جدایی ناپذیر هر رصد خانه محسوب می‌شود و خرید چنین دستگاه‌هایی برای رصدخانه‌های آماتوری و حرفه‌ای ضروری است.
رکنی تاکید کرد: از دیگر تجهیزات مورد نیاز یک رصدخانه، طیف سنج است که توسط آن می‌توان تعداد زیادی از پروژه‌ها را در حوزه نجوم انجام داد. همچنین این امکان وجود دارد که به جز طیف سنج، از دوربین سی سی دی نیز برای انجام پروژه‌ها در حوزه نورسنجی استفاده شود.
وی افزود: با استفاده از پارامترها و منحنی نوری حاصل از رصد می‌توان نسبت شعاع سیاره به شعاع ستاره میزبان را که سیاره به دور آن در حال چرخش است به دست آورد. علاوه بر این از این طریق می‌توان لبه تاریکی ستاره را نیز به صورت تخمینی مشخص کرد.
کارشناس ارشد نجوم و اکتشاف فضایی سازمان فضایی ایران اضافه کرد: تشخیص نیم قطر و سرعت مداری سیاره، مدت زمان گذر و زاویه میل نیز در رصدخانه‌های سایز متوسط قابل تشخیص است.
نظر شما