به گزارش خبرنگار ایمنا، وارد بخش شیمی درمانی بیمارستان که می‌شوی، نمی‌توان ناراحتی خود را بروز ندهی و با دیدن چهره جوان برخی از بیماران اشک از چشمانت جاری می‌شود، برخی حتی برای نگاه به یکدیگر حال و حوصله‌ای ندارند و با نگاهی سرد برای انجام مراحل درمان می‌آیند و می‌روند.
الهام که دختری جوان است و به سرطان بدخیم سینه مبتلا شده، می‌گوید: " هیچ چیز نمی‌تواند مرا از پای در آورد و به خاطر بچه‌هایم با قدرت تمام با این بیماری مبارزه می‌کنم. "
الهام با بغض سنگینی که در گلو دارد، می‌گوید: " همسرم مرا تنها نگذاشته و پا به پایم پیش آمده و باعث دلگرمی من است، به خاطر همین هنوز کم نیاورده‌ام و تلاش می‌کنم تا روحیه‌ام را به خصوص پیش بچه‌هایم حفظ کنم. "
این مادر جوان که نام سرطان را هیاهوی بی‌صدا گذاشته، در ادامه می‌گوید: " وقتی فهمیدم، خیلی ناامید شدم و مدام از خودم می‌پرسیدم چرا من؟ اما حالا دیگر با مشکلات بیماری کنار آمده‌ام و خانواده‌ام نیز حمایت‌های مالی و روحی فراوانی از من داشته‌اند وگرنه از پس هزینه‌های درمان و جراحی برنمی‌آیم. "
الهام می‌گوید: " چندین سال بود که بعد از زایمان دومم توده‌ای را در سینه خود احساس می‌کردم، اما بی‌توجهی کردم و بسیار دیر به پزشک مراجعه کردم، سرطان سینه بین زنان بسیار شایع است و زنان مدام باید معاینه شوند، اقداماتی که من انجام ندادم و آن‌ها را سرسری گرفتم، چه بسا اگر زودتر اقدام می‌کردم شرایط بهتری داشتم. "
ثبت سالانه ۱۳۵ هزار ابتلا به سرطان در کشور
آمارهای اعلام شده از طرف وزارت بهداشت نشان دهنده این است که سالانه در کشور حدود ۱۳۵ هزار ابتلا به سرطان ثبت می‌شود که عدد قابل توجهی است و زنگ هشداری برای افزایش موارد ابتلا به سرطان در کشور است. این آمارها، نشان دهنده بروز سرطان به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت در کشور است که در مردان نزدیک به ۱۵۵ مورد در ۱۰۰ هزار و در زنان ۱۲۸ مورد در ۱۰۰ هزار است و ۵۲ درصد مبتلایان به سرطان را مردان و ۴۸ درصد را زنان تشکیل می‌دهند.
حدود ۱۶ درصد مرگ و میرها در کشور به سرطان مربوط می‌شود و ۷ درصد افراد به دلیل ابتلا به سرطان جان خود را از دست می‌دهند و احتمال بهبودی در مبتلایان ۵۰ درصد است.
افزایش افراد درگیر با سرطان در سال‌های آینده
مریم طباطبائیان، عضو شورای سیاست‌گذاری و کنترل سرطان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در رابطه با آمار ابتلا به سرطان می‌گوید: آمارهای غیر رسمی از سال ۹۳ تاکنون مبنی بر افزایش آمار مبتلایان سرطان در استان اصفهان است.
وی ادامه می‌دهد: طرح‌های کنترل سرطان دیر بازده هستند و اگر امسال طرحی را شروع کنیم، ۱۰ سال دیگر نتیجه آن مشخص خواهد شد، چرا که عوامل زمینه‌ساز سرطان مانند آلودگی هوا و برخی از مواد غذایی نیز اگر اکنون استفاده شوند، فرد را چند سال بعد درگیر بیماری سرطان می‌کنند، پس مجموعه‌ای از فعالیت‌های بنیادی و طولانی مدت نیاز است تا بتوان از افزایش ابتلا به سرطان جلوگیری کرد، اگر تمام فعالیت‌هایی که در این زمینه باید بشود، به درستی انجام شود حدود ۴۰ درصد از آمار مبتلایان کاسته می‌شود.
۷۰ درصد مرگ و میر سرطان در خاورمیانه و کشورهای در حال توسعه
عضو شورای سیاست‌گذاری و کنترل سرطان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان خاطرنشان می‌کند: با توجه به روند موجود در جامعه مانند کیفیت نوع زندگی و نبود فعالیت فیزیکی متوجه می‌شویم که شاخص‌های ابتلا، افزایش یابنده است، پس در سال‌های آینده افراد درگیر با سرطان‌ها قطعاً افزایش می‌یابند و با شرایط موجود نمی‌توانیم منتظر روند کاهشی در این مورد باشیم.
وی با تاکید بر اینکه امکانات درمانی نیز نه تنها پیشرفتی ندارند، بلکه در حال فرسوده شدن هستند، می‌افزاید: شاید با وجود تحریم‌ها، اوضاع خوب پیش نرود، بر اساس پیش‌بینی سازمان بهداشت جهانی حدود ۷۰ درصد مرگ‌ومیر ناشی از سرطان‌ها در خاورمیانه و کشورهای در حال توسعه اتفاق می‌افتد و در کشورهای توسعه یافته آمار ابتلاء به سرطان و مرگ‌ومیر ناشی از آن در حال کنترل و کاهش است.
سرطان سینه، شایع‌ترین سرطان در جهان
طباطبائیان با بیان اینکه شاخص کشوری نشان دهنده این است که استان اصفهان هم در زمینه آمار ابتلای سرطان سینه و هم سایر سرطان‌ها تقریباً رتبه بالایی دارد، تصریح می‌کند: استان اصفهان صنعتی است و تا حدود زیادی عوامل مستعد سرطان مانند چاقی و نبود تحرک در استان رشد رو به بالایی دارد.
وی می‌گوید: سرطان سینه، شایع‌ترین سرطان در کل جهان است و در کشور ما اگر کل جمعیت را در نظر بگیریم، باز هم شایع‌ترین سرطان، سرطان سینه است و این سرطان با فاصله بسیار زیاد از سرطان‌های دیگر در رتبه اول است و حدود یک سوم سرطان‌های زنان را سرطان سینه تشکیل می‌دهد، شیوع سرطان سینه بین زنان در حال افزایش است.
این متخصص سرطان سینه خاطرنشان می‌کند: عواملی از جمله بالا رفتن سن ازدواج، کاهش دوران شیردهی، کاهش تعداد زایمان‌ها، سن زایمان اول بالای ۳۵ سال، نداشتن زایمان، مصرف الکل و دخانیات بین زنان و استرس‌های محیطی در ایجاد سرطان پستان نقش مهمی دارند.
علائم هشداردهنده سرطان سینه چیست؟
وی با اشاره به علائم هشدار دهنده سرطان سینه، می‌افزاید: لمس هر گونه توده در سینه، تو کشیده شدن پوست پستان و یا نوک آن، ترشحات آبکی و خونی، ایجاد زخم‌هایی که دیر بهبود می‌یابند در ناحیه سینه، تورم پوست سینه، نمای پوست پرتغالی، سفت شدن و غیرقرینه بودن سایز سینه و لمس غدد لنفاوی زیر بغل از جمله عوامل هشدار دهنده‌ای است که فرد در صورت مشاهده باید سریع به پزشک مراجعه کند.
طباطبائیان نداشتن دسترسی به امکانات درمانی و متخصصان را از اصلی‌ترین مشکلات بیماران سرطانی می‌داند و می‌گوید: بیمارانی که در سایر شهرستان‌های استان زندگی می‌کنند، به دلیل متمرکز بودن امکانات در مرکز استان و سختی رفت‌وآمد، دوره درمان را رها می‌کنند، بیمارستان‌های سیدالشهدا و الزهرا دو مرکزی هستند که خدمات درمانی را به بیماران سرطانی ارائه می‌دهند.
سرطان‌های رحم، دهانه رحم و تخمدان؛ مهمترین سرطان‌های زنان
فریبا بهنام‌فر، متخصص سرطان زنان در خصوص سرطان‌های شایع زنان به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: در کشور سرطان‌های رحم و تخمدان رتبه ۹ و ۱۰ را دارد و سرطان سینه شایع‌ترین سرطان است و سرطان‌های روده، معده، خون، پوست قبل از سرطان تخمدان و رحم قرار می‌گیرد، بعد از سرطان سینه، سرطان رحم رتبه تقریباً چهارم را دارد.
وی ادامه می‌دهد: شیوع انواع سرطان دستگاه تناسلی زنان که سرطان رحم، دهانه رحم و تخمدان از مهمترین آن است، در کشورهای مختلف جهان متفاوت است و در برخی از کشورها چهار برابر ایران است، سرطان تخمدان و رحم با عواملی از جمله چاقی و کم‌تحرکی در ارتباط است و در کشورهای صنعتی و شهرهای بزرگ دنیا شیوع آن بیشتر است و حتی در کشور نیز در مناطقی که شیوع چاقی و کم تحرکی بیشتر است، انواع سرطان هم بیشتر است، سرطان رحم علائم دیگری از جمله زایمان کم و مصرف غذاهای پر چرب نیز دارد.
متخصص سرطان زنان خاطرنشان می‌کند: در بین سرطان‌های دستگاه تناسلی زنان، سرطان رحم و در رأس آن سرطان آندومتر قرار دارد و بعد از آن سرطان دهانه رحم رتبه دوم و سرطان تخمدان رتبه سوم را دارد و کشنده‌ترین آن‌ها سرطان تخمدان است.
وی با اشاره به سرطان آندومتر، می‌گوید: این نوع سرطان عمدتاً زنان ۶۰ و ۶۵ ساله را مبتلا می‌کند و در این نوع سرطان لایه داخلی رحم که در سنین باروری هر ماه رشد و ریزش پیدا می‌کند، درگیر می‌شود و زنگ هشدار این بیماری وجود خونریزی در زنان یائسه است و کم بودن و یا قطع شدن خونریزی در سن یائسگی نباید افراد را از انجام پیگیری‌های لازم دور کند، این سرطان با نمونه‌برداری تشخیصی که امروزه به صورت سرپایی انجام می‌شود مشخص خواهد شد و در افراد بسیار چاق که وزن آن‌ها بیشتر از ۱۰۰ کیلو گرم است، حدود ۱۰ برابر بیشتر رخ می‌دهد.
بهنام‌فر با بیان اینکه تشخیص سریع سرطان رحم به روند درمان فرد مبتلا کمک مؤثری خواهد کرد، می‌افزاید: اگر سرطان رحم سریع تشخیص داده شود، بیش از ۸۰ درصد مواقع تومور محدود به جسم رحم است و فرد با جراحی بهبود خواهد یافت و قطعاً یک طول عمر طبیعی نیز خواهد داشت، در کشورهای صنعتی و در شهرهای پیشرفته دنیا شایع‌ترین سرطان دستگاه تناسلی زنان همان سرطان جسم رحم است.
سرطان دهانه رحم با ویروس HPV در ارتباط است
وی با تاکید بر اینکه سرطان دهانه رحم با ویروس HPV در ارتباط است، تصریح می‌کند: سرطان دهانه رحم به وزن و عوامل وراثتی ارتباط ندارد و ارتباط آن بیشتر به دلیل ابتلا به ویروس HPV خواهد بود که عامل قطعی در ایجاد سرطان دهانه رحم است و بیماری از زمان آلوده شدن فرد با این ویروس تا بروز سرطان مهاجم کاملاً بدون علامت و علائم است و از زمان آلوده شدن به ویروس تا بروز سرطان دهانه رحم حدود ۱۰ تا ۱۵ سال طول خواهد کشید.
بهنام‌فر با توضیح اینکه راه اصلی انتقال ویروس HPV تماس جنسی است، تاکید می‌کند: افرادی که رفتارهای پرخطر، خارج از چهارچوب خانواده و چند شریک جنسی دارند، بسیار بیشتر از دیگران در معرض آلودگی با این ویروس و ابتلا به سرطان دهانه رحم هستند، همچنین اگر همسر یک زن نیز در زمان حال و یا گذشته رفتارهای پرخطری داشته و به ویروس مبتلا شده، همسرش نیز در معرض خطر و ابتلا به ویروس است.
اهمیت انجام تست پاپ اسمیر در زنان
وی با اشاره به اهمیت انجام تست پاپ اسمیر در زنان، اظهار می‌کند: در سرطان دهانه رحم فاصله بین آلوده شدن زنان تا بروز سرطان مهاجم و بالینی زمان زیادی وجود دارد و پاپ اسمیر می‌تواند تغییرات پیش از سرطان را نشان دهد و به تشخیص سرطان دهانه رحم در افرادی که مبتلا هستند، اما هیچ گونه علامتی ندارند کمک خواهد کرد و تغییرات پیش سرطانی را برای پزشک مشخص خواهد کرد تا با انجام اقدامات درمانی ساده و حفظ قدرت باروری فرد مبتلا، روند درمان سریع‌تر اتفاق بیافتد و فرد بهبود یابد. شایع‌ترین علامت این نوع سرطان در حالت تهاجمی و علامت دار، خونریزی غیرطبیعی است.
متخصص سرطان زنان خاطرنشان کرد: هر گونه خونریزی غیرطبیعی را پزشک تا زمانی که مرحله سرطان و یا پیش سرطانی را رد نکرده باشد، نباید برای رفع آن درمان‌های علامتی را انجام دهد و باید به دنبال ریشه‌یابی و تشخیص علت خونریزی باشد، سرطان دهانه رحم حتی اگر در مراحل اولیه تهاجمی تشخیص داده شود، می‌تواند با نتایج بسیار خوبی و حتی با حفظ قدرت باروری همراه باشد، اما اگر پیشرفته شود پایان زندگی رنج‌آوری را برای فرد در پی دارد، افراد باید سریع به پزشک مراجعه کنند تا در صورت تشخیص بیماری، روند درمان سریع‌تر و با نتایج بهتری انجام شود.
وی با اشاره به اینکه سرطان تخمدان در انواع سرطان‌های زنان در جهان رتبه سوم را دارد، می‌گوید: این سرطان بسیار کشنده است و در این زمینه در بین سرطان‌های زنان رتبه اول را دارد، چاقی، کم تحرکی و نداشتن زایمان و یا زایمان کم از عوامل زمینه‌ساز این نوع سرطان است و هر چه تعداد زایمان بیشتر باشد، خطر آن کمتر خواهد شد و به طور مثال اگر یک زن دو زایمان داشته باشد حدود ۴۰ درصد احتمال خطر و ابتلا به سرطان تخمدان در وی کاهش می‌یابد.
سرطان تخمدان کشنده و بی علامت است
بهنام‌فر با بیان اینکه سرطان تخمدان علامتی ندارد، اضافه می‌کند: این نوع سرطان تا زمانی که بیماری در ناحیه شکم کاملاً پخش شود، هیچ علامتی ندارد و با علائمی از جمله نفخ شکم، سیری زودرس، بی‌اشتهایی و بزرگی شکم خود را نشان می‌دهد، در این بیماری راهی برای غربالگری وجود ندارد، توده تخمدانی حالت تو پُر است و در بررسی با سونوگرافی حاوی رگ‌های خونی زیادی در مرکز توده است و این نشانه‌ها پزشک را به نوع بدخیم سرطان تخمک مشکوک می‌کند، برای موارد بدخیم علاوه بر جراحی یک دوره کامل شیمی‌درمانی نیز باید برای بیمار انجام شود.
وی تعادل وزنی در زنان را یکی از مهمترین راه‌های پیشگیری می‌داند و می‌گوید: علاوه بر تعادل وزنی، تغذیه سالم، مصرف نکردن غذاهای چرب و سرخ کرده، مصرف میوه و سبزیجات و تحرک مناسب، داشتن زایمان، پرهیز از رفتارهای پرخطر و دخانیات نیز در پیشگیری بسیار مؤثر است.
آمار سرطان در اصفهان بالا است
زهرا روانخواه، مسئول ثبت سرطان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: سن بالا، رژیم غذایی نامناسب، بی‌تحرکی، دخانیات و الکل، برخی بیماری‌های عفونی نظیر هپاتیت، آلودگی‌های زیست محیطی از جمله آلودگی هوا و خاک، اضافه وزن و چاقی و ژنتیک از جمله عواملی است که در افزایش خطر ابتلا به سرطان اثر دارد.
وی با توضیح اینکه استان اصفهان از جمله استان‌هایی است که آمار بروز سرطان در آن بالا است، می‌افزاید: سرطان پستان، پوست، روده بزرگ، تیروئید و سرطان خون (لوسمی) از جمله شایع‌ترین سرطان‌ها در بین زنان استان و سرطان پوست، پروستات، روده بزرگ، مثانه و سرطان خون شایع‌ترین سرطان بین مردان استان است.
مسئول ثبت سرطان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با بیان اینکه داشتن سبک زندگی سالم می‌تواند از بروز سرطان جلوگیری کند، خاطرنشان می‌کند: داشتن رژیم غذایی سالم، فعالیت بدنی، وزن مناسب، پرهیز از مصرف سیگار و دخانیات و الکل، اجتناب از آلاینده‌های محیطی و حفظ محیط زیست سالم از جمله عواملی است که اگر رعایت شوند، احتمال بروز سرطان کاهش خواهد یافت.
وی با اشاره به اینکه توجه به علائم هشدار دهنده سرطان‌ها در تشخیص به موقع و درمان مؤثر آن‌ها نقش بسیار مهمی دارد، می‌گوید: از جمله علائم هشدار دهنده سرطان‌ها می‌توان به وجود توده غیرطبیعی در هر قسمت از بدن، تغییرات در عادات اجابت مزاج مانند اسهال و یبوست بدون دلیل، خونریزی غیرطبیعی در بینی، مدفوع، ادرار و واژن، کاهش وزن بدون دلیل، تغییر در شکل و رنگ خال‌های پوستی اشاره کرد.
روانخواه تصریح می‌کند: اشکال در بلع مایعات یا غذا، تنگی نفس یا سرفه طولانی، خشونت صدا، تب به دلایل نامعلوم و زخم‌هایی که دیر بهبود می‌یابند از جمله علائمی است که در انواع سرطان بروز می‌کند، برخی از سرطان‌ها مانند سرطان سینه قابلیت غربالگری و تشخیص زودهنگام را دارند؛ در سرطان‌های پستان، روده بزرگ، دهانه رحم و سرطان پروستات با غربالگری و تشخیص به موقع می‌توان از پیشرفت آن‌ها جلوگیری کرد.
وی با توضیح اینکه برخی سرطان‌ها قابلیت تشخیص زودهنگام ندارند، اضافه می‌کند: توجه به علائم هشدار دهنده اولیه در تشخیص سرطان بسیار مهم است، چرا که در تشخیص به موقع و درمان سرطان‌ها مؤثر است و اگر فردی دیر متوجه بیماری سرطان شود، ممکن است روش‌های درمانی برای وی مؤثر نباشد.
مسئول ثبت سرطان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در خصوص شایع‌ترین سرطان‌ها در کشور، می‌گوید: سرطان سینه، پروستات، پوست، روده بزرگ و معده از شایع‌ترین سرطان‌ها در کشور است.
گزارش از فهیمه نظری، خبرنگار سرویس جامعه ایمنا
نظر شما