به گزارش خبرنگار ایمنا، آکادمی نوبل، جایزه نوبل شیمی ۲۰۲۰ را به صورت مشترک به امانوئل شارپنتیه فرانسوی و جنیفر دودنا آمریکایی برای توسعه روش ویرایش ژنوم معروف به"کریسپر" اهدا کرد. موضوعی که در نگاه اول شاید کمی عجیب به نظر برسد، چرا که اغلب ژنتیک را زیرشاخه می‌دانیم و ترکیب شیمی با آن برایمان تازگی دارد. با این حال ورود علم کیمیا به منابع علمی محققان ژنتیک نشان می‌دهند انسان دیگر نمی‌خواهد مانند گذشته تنها به مطالعه و بررسی تغییر محدود توالی ژن‌ها بسنده کند و اکنون آدمی دنبال آن است تا خود نویسنده توالی‌ها باشد؛ توانایی مهمی که می‌تواند همان قدر که انسان را قدرتمند می‌کند، او را به موجودی خطرناک تبدیل کرده و مرز اخلاقیات را در جهان بشکند. موضوعی که سوالات بیشماری را در مسیر دست درازی به ژن‌ها پیش رویمان قرار داده است. در ادامه شما را با فناوری کریسپر، کابرد آن و نگرانی‌های انسانی از دستکاری ژن‌ها آشنا می‌کنیم:
فناوری کریسپر
فناوری تغییر ژن یا کریسپر می‌تواند DNA تمام موجودات و میکروارگانیسم‌ها را تغییر دهد. با این روش می‌توان بخشی از ژنوم (محتوا ژنتیکی سلول) را حذف، جایگزین، ویرایش و اصلاح کرد. به گفته "کلاس گوستافسون"، رئیس کمیته شیمی نوبل، این ابزار ژنتیکی "قدرتی عظیم" و "انقلابی در علوم پایه" است که می‌تواند راه تولید محصولاتی نو در کشاورزی و روش‌های جدید درمان بیماران را فراهم کند. به این ترتیب اکنون می‌توان برای برطرف کردن آسیب ژنتیکی هر ژنومی، آن را ویرایش کرد.
کریسپر این توانایی را به محققان می‌دهد تا ژن‌های بدن انسان را با هدف درمان بیماری‌ها، افزایش طول عمر و جاودانگی تغییر داده و اصلاح کنند. پیش از کشف فناوری کریسپر، بسیاری از دانشمندان برای تغییر DNA سال‌های زیادی تلاش کردند، اما پژوهش‌های آنها با موفقیت همراه نشد. در اصل فناوری کریسپر به پژوهشگران این امکان را می‌دهد تا بتوانند ساختارهای ژنتیکی را برش بزنند.
کاربرد کریسپر
پس از کشف کریسپرها، توجه جوامع علمی به سمت آنها جلب شد. از آنجایی که این روش امکان ویرایش ژنوم را فراهم می‌کند، کاربردهای متعددی دارد. برای مثال دانشمندان با کمک این فناوری می‌توانند گیاهانی را به وجود آورند که قادر به زندگی در شرایط خاص باشد، داروهایی بسازند که بتواند سرطان را درمان کند و یا میوه‌هایی تولید کنند که ابعاد آن بزرگ‌تر از اندازه واقعی‌شان باشد. علاوه بر این کاربردها، فناوری تغییر ژن به کمک کریسپر، نسبت به سایر روش‌های ویرایش ژنوم، مقرون‌به‌صرفه است و همین موضوع مسیر عرضه آن را در سطح عام آسان‌تر می‌کند.
با توجه به اینکه فناوری کریسپر به نوعی ابزاری برای تغییر DNA محسوب می‌شود، از لحاظ اصلاح ژنتیک انسانی، نگرانیهایی را به همراه دارد. اخیراً محققان چینی توانسته‌اند یک جفت نوزاد دوقلو مهندسی ژنتیک شده را به دنیا بیاورند که این موضوع باعث به وجود آمدن نگرانیهایی در خصوص این فناوری شده است.
نگرانی‌های انسان از دستکاری ژن‌ها
محققان چینی مدعی هستند از فناوری کریسپر برای ایمن کردن این دوقلوها در مقابل ویروس HIV استفاده شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد از بدن این دو نوزاد یک ژن حذف شده است که باعث تقویت حافظه آنها می‌شود. امروزه اصلاح ژنتیک انسان در تمامی کشورها ممنوع است و از این رو محققان چینی به سرپرستی جیانکوی هه از دانشگاه علوم و فناوری جنوبی شنژن که موفق به این مهم شدند در این خصوص تحت بازجویی قرار گرفتند. نوزادانی که با اصلاح ژنتیک به دنیا آمدند به نام نوزادان طراح معروف بوده و از نظر جامعه جهانی توسط عملی غیر اخلاقی به وجود آمده‌اند.
به گزارش ایمنا، از آنجایی که هنوز احاطه کاملی بر فناوری تغییر ژن وجود ندارد، به نظر می‌رسد دولت‌ها و جامعه جهانی به زودی شرایط خاصی جهت استفاده از آن تعیین خواهد کرد، چرا که بدون شک این فناوری می‌تواند جامعه بشری را در آینده‌ای نزدیک دگرگون کند و لازم است در خصوص آن تمامی جوانب سنجیده شود.
نظر شما