نمایندگان تا چه اندازه از مصونیت پارلمانی برخوردارند؟

مصونیت پارلمانی در حقوق اساسی همه کشورها به عنوان ضمانت اجرای انجام وظایف نمایندگی به رسمیت شناخته شده است. در ایران نیز، مصونیت پارلمانی در اصل ۸۶ قانون اساسی نهادینه شده است؛ اما این مصونیت می تواند دست نمایندگان را برای گذر از هر قانونی باز بگذارد؟

به گزارش خبرنگار ایمنا، شامگاه روز شنبه (۴ بهمن) خودرو علی‌اصغر عنابستانی، نماینده سبزوار که تلاش داشت از مسیر خط ویژه تردد کند زمانی که با مخالفت سرباز راهور مواجه می‌شود آقای نماینده به صورت او سیلی می‌زند؛ اقدامی که واکنش‌های زیادی را اعم از چهره‌های سیاسی و فعالان رسانه‌ای و حتی در میان همکاران بهارستان نشین او به دنبال داشت. حال افکار عمومی می‌پرسند زمینه بروز چنین رفتارهایی چیست؟ چه شده است که برخی مسئولان گاه از مشی انقلابی امام (ره) فاصله می‌گیرند؟ آیا مصونیت پارلمانی، مجوزی برای زیر پا گذاشتن اخلاق اسلامی و انقلابی است؟ به هر روی آنچه رخ داد، گذشت؛ اما جامعه‌ای مردم سالار بر پایه مبانی اسلامی و مکتب شریف تشیع چنین برخوردهایی را با اصول اساسی اخلاقی خود در تعارض می‌بیند، اما بخشی دیگر از این واقعه جنبه‌های حقوقی آن است که برای بررسی دقیق‌تر این ابعاد با محمدجواد پهلوان، حقوقدان و استاد دانشگاه گفت و گویی انجام دادیم که در ادامه می‌خوانید:

قانون درباره مصونیت پارلمانی نمایندگان چه می‌گوید؟

سیلی نماینده سبزوار به سرباز راهور در ابتدا طبق حقوق شهروندی مورد قبول جامعه نبود، همان‌طوری که مردم عکس‌العمل شدیدی نسبت به این موضوع داشتند. اصل مصونیت پارلمانی کاملاً شفاف و صریح است؛ نمایندگان مجلس شورای اسلامی در حیطه انجام وظایف نمایندگی در برخی موضوعات مصونیت دارند، اما عبور ماشین نماینده از خط ویژه اتوبوس ربطی به وظایف و مصونیت نمایندگان ندارد. بر اساس ماده ۳۳ آئین نامه داخلی مجلس شورا اسلامی و اصل ۸۶ قانون اساسی، وظایف نمایندگان مجلس شورای اسلامی شامل نطق، بحث‌های داخل دستور، بحث‌های جلسات کمیسیون‌ها و اظهارنظرها تعریف شده است؛ همچنین بر اساس اصل ۸۶ قانون، نمایندگان مجلس شورای اسلامی در مقام ایفای وظایف نمایندگی و اظهار نظر رأی خودشان آزاد هستند و مصونیت دارند که به دلیل اظهار نظرهایشان مورد مواخذه قرار نگیرند، اما هیچ کجای قانون گفته نشده که نماینده مجلس می‌تواند در خیابان بی قانونی کند و به مأمور دولت و مجری قانون سیلی بزند و بُعد گذارهای مختلفی را از این اتفاق به جامعه ارائه دهد. بر اساس شنیده‌ها و آنچه در فضای مجازی منتشر شده است نماینده خاطی ابتدا گفت از ماشین پیدا نشده و بعد مدعی شد که پیاده شده و فقط سرباز را هل داده و بعد طی مصاحبه‌ای با صداوسیما گفت که اصلاً از خودرو پیاده نشده و سرباز راهور را به فحاشی متهم کرد. آئین نامه داخلی مجلس تنها نمایندگان را در ایفای وظایف نمایندگی مانند نطق‌ها، تذکرات، تحقیق و تفحص مصون می‌کند و در صورتی که نماینده مرتکب تخلفی شود در برابر قانون و مقررات کیفری، حقوقی مساوی با مابقی شهروندان دارد؛ همچنین قانون اساسی با صراحت اعلام کرده که همه اشخاص جامعه در برابر قانون مساوی هستند.

مجازات اهانت و تعرض به مأمور قانون چیست؟

بر اساس ماده ۶۰۷ قانون مجازت اسلامی، حدود مشخصی در رابطه با درگیری و اهانت به مأمور قانون معین شده است و بر اساس این اصل از قانون، هرگونه حمله یا مقاومت در برابر مأموران دولت در حین انجام وظیفه، تمرد محسوب می‌شود. قانون همه آحاد جامعه را به اطاعت از عوامل مأمور دولت ملزم کرده است، حال مأمور دولت می‌تواند سرباز وظیفه‌ای در لباس نیروی انتظامی یا راهور باشد؛ زیرا تحت امر مقام مافوقش ایستاده و مسئول انجام وظیفه است. قانون، مأموران رسمی را اعم از دولتی، انتظامی و نظامی در حین انجام وظیفه در پناه قانون قرار داده و با همین ادبیات، شهروندان را در اجرای قانون دعوت به همکاری می‌کند؛ بر اساس قانون هرگونه ضرب و شتم مأمور قانون، سه ماه تا یکسال حبس برای فرد متخلف به دنبال دارد؛ همچنین به عقیده من علاوه بر ضرب و شتم و توهین نماینده به سرباز راهور، اختلال در نظم عمومی نیز رخ داده است؛ زیرا خیابان به طور کل قفل شده و تردد خودروها متوقف شده و ماجرای دیگری اتفاق افتاده است. موضوع بعدی توهین به مردم است که بر اساس ماده ۶۰۹ سه تا شش ماه حبس دارد، ۷۴ ضربه شلاق و جریمه نقدی به همراه دارد.

آیا جهل مأمور راهور به مقام نمایندگی مجوز این برخورد بوده است؟

در این شرایط اگر مأمور دولت از حدود قانون خارج شد، دیگر نیازی به تبعیت از قانون نیست، اما در این حادثه مأمور راهور از حدود قانون خارج نشده و نمی‌دانسته که شخصی که سوار ماشین بوده، نماینده مجلس است؛ فرضا که سرباز وظیفه می‌دانسته شخصی که قصد عبور از خط ویژه را دارد، نماینده مجلس است، نماینده مردم که نباید از امتیازهای ویژه استفاده کند.

به نظر شما راهکار جلوگیری از تکرار اینگونه حوادث چیست؟

هر شغل یک الزاماتی دارد که باید رعایت شود؛ به طور مثال، اگر نمایندگان مجلس خلاف شأن نمایندگی رفتار کنند، دادگاه ویژه باید به بررسی آن بپردازد. اتفاق که در این حادثه رخ داده، این است که رفتار این نماینده در ملأ عام خلاف شأن اخلاق نمایندگی بوده و از لفظی عجیب خطاب به مأمور دولت استفاده کرده و به صورت وی سیلی زده است. به نظر من چنین رفتاری زیبنده نظام جمهوری اسلامی نیست. سیلی که نماینده مجلس به گوش سرباز زد، نه تنها سیلی به گوش سرباز، بلکه سیلی به گوش مردم بود.

کد خبر 470486

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.