"محمود نامجو" پر افتخارترین وزنه بردار ایرانی را بشناسید + بیوگرافی و علت فوت

به گزارش خبرنگار ایمنا، محمود نامجوی در سال ۱۲۹۷ خورشیدی در محلهٔ استادسرای رشت به دنیا آمد. پدرش مشهدی تقی به کار تجارت اشتغال داشت. وی علاوه بر وزنه‌برداری در ورزش زورخانه ای، ژیمناستیک، بدنسازی و کشتی نیز فعالیت داشته است. وی در ۱۸ سالگی عنوان قهرمانی کشور در رشتهٔ کشتی را به دست آورد.

اولین آسیایی دارنده مدال قهرمانی جهان

محمود نامجو در سال ۱۹۴۹ و در جریان مسابقات وزنه برداری قهرمانی جهان که در لاهه هلند برگزار شده بود با تیم ملی ایران در آن رقابت ها حضور یافت و با درخشش خیره کننده خود در میان بزرگان وزنه برداری، موفق شد مدال طلای آن رقابت ها را کسب کند.

این مدال طلا ارزش خاصی برای ورزش ایران و حتی ورزش قاره بزرگ آسیا داشت چون تا آن زمان هیچ ورزشکار آسیایی موفق نشده بود که مدال طلای جهانی را برای این قاره به ارمغان بیاورد و مرحوم نامجو موفق شد در رشته وزنه برداری اولین مدال طلای جهانی را برای قاره آسیا کسب کند تا نام این اسطوره ورزش ایران تا ابد در ورزش این قاره ثبت شود.

ارتقای رکورد جهانی

نامجو علاوه بر اینکه اولین مدال طلای جهانی وزنه برداری را برای ورزش ایران و آسیا به ارمغان آورد، در بازی‌های آسیایی دهلی نو ۱۹۵۱ نیز اولین وزنه بردار آسیایی شد که توانست رکورد جهانی را ترقی دهد و یکی دیگر از شگفتی های مرحوم نامجو، کسب قهرمانی جهان در سن ۴۱ سالگی بود.

پیشنهاد پول ساز شرکت آمریکایی برای نامجو

یکی از شرکت های شیرخشک سازی آمریکا به مرحوم محمود نامجو پیشنهاد داده بود تا عکس وی را روی قوطی های شیرخشک آن شرکت حک کند که از این بابت نیز پول و سرمایه خوبی نصیب محمود نامجو می شد اما وی به دلیل اینکه این شرکت غیر ایرانی بود از این کار پرهیز کرد و با تنگدستی به زندگی خود ادامه داد.

نام گذاری خیابانی به نام محمود نامجو

در رشت زادگاه وی، خیابانی را به نام محمود نامجو نامگذاری کرده اند و تندیسی نیز از او در خیابان نامجوی رشت، روبروی دانشکده علوم پایه دانشگاه گیلان نصب شده است.

اولین نشان افتخار

نامجو قبل از آمدن به تهران در سال ۱۳۱۶، در چندین جشن بزرگ ورزشی در گیلان شرکت کرد، که از مهم‌ترین آنها شرکت در جشن بزرگ هزاره فردوسی در سال ۱۳۱۴ بود، که به صورت یک جشن ملی درآمده بود. محمود نامجو در این مراسم، در جلوی عمارت بلدیه (شهرداری) به عملیات آکروباتیک پرداخت و برای اولین بار نشان افتخار گرفت.

نامجو در بیست سالگی به تهران رفت و با کمک یکی از دوستان خود، در یک کارگاه نجاری شروع به کار کرد. این کارگاه نزدیک باشگاه ورزشی ورزنده بود. نامجو برای تمرین شمشیربازی و ژیمناستیک، در این باشگاه ثبت نام کرد، در آنجا وزنه‌برداری نیز تعلیم داده می‌شد.

نامجو برای شرکت در مسابقات قهرمانی در ۱۳۱۷، به اتفاق احمد درخشان با آقای حیات غیب آشنا شد و به دعوت او برای آزمایش روی تخته رفت و موفق شد ۶۰ کیلوگرم را پرس کند. نامجو به تشویق حیات غیب، تمرینات خود را در این محل و بعداً در منزل مسعود ورزنده، در خیابان ژاله (۱۷ تیر) و سپس در باشگاهی نزدیک بیمارستان دکتر مروت، در خیابان نادری، که سالن ورزش داشت، ادامه داد. نامجو در اثر علاقه و پشتکار و تمرینات مداوم، در سال ۱۳۱۹ آمادگی خود را برای شرکت در مسابقات قهرمانی کشور اعلام کرد.

سربازی

دوست نامجو، هاشم، که دوره سربازی خود را در ضد هوایی می‌گذارند. روزی به او پیشنهاد کرد در جشن سربازخانه شرکت کند. نامجو در آن جشن با یک گروه آکروبات باز برنامه جالبی اجرا کرد. وقتی با تشویق افسران آن پادگان روبه‌رو شد، از آنان خواست او را خارج از نوبت به خدمت سربازی ببرند و بدین گونه نامجو به سربازی رفت. در حین خدمت، به تربیت بدنی رفت و در آنجا استاد امان پادگورنی را مشغول تمرین دادن به وزنه‌برداری دید. آنها او را به پادگورنی معرفی کردند.

استاد دستور داد نامجو لخت شود و وقتی ورزیدگی بدن او را دید، گفت: این جوان را ول نکنید. از همانجا پادگورنی برنامه‌ای ترتیب داد تا نامجو در محل تمرین وزنه‌برداران در دانش سرای مقدماتی، در خیابان روزولت سابق و شهید مفتح فعلی، حاضر شود. نامجو هر روز با پای پیاده از پادگان ضدهوایی در امام‌زاده حسن خود را به استادیوم امجدیه (شیرودی) می‌رساند و به تمرین می‌پرداخت. یک روز پادگورنی، که در آن ایام در دانشکده افسری تعلیم می‌داد، ترتیبی داد تا نامجو از پایگاه ضدهوایی به دانشکده افسری منتقل شود.

شرکت در مسابقات قهرمانی

نامجو در ایام خدمت‌سربازی در دانشکده افسری، از محل استراحت و غذای خوب برخوردار بود و در سالن مجهز دانشکده افسری، ‌همراه با افراد مشهوری چون ابوالقاسم سخدری، سخایی، مهینی، سلامی نژند، هم تمرین می‌کرد و هم تمرین می‌داد.

نامجو در دومین دوره مسابقات قهرمانی ایران (۱۳۱۹)، در صحنه مسابقهات ظاهر شد و توانست به راحتی رکورد ۲۵۰ کیلوگرم در مجموع ۳ حرکت را به دست آورد. او با این حد نصاب موفق شد ۳۴ کیلوگرم حد نصاب قهرمان سال قبل ایران، یعنی هفت صندوقی از قزوین، را ترقی دهد.

در سال ۱۳۲۰، مسابقات به علت اشغال ایران توسط متفقین و جنگ دوم انجام نشد، ولی از ۱۳۲۱ تا ۱۳۳۰ نامجو در مسابقات قهرمانی ایران، ‌گاهی از تهران و گاهی از رشت، شرکت کرد و مقام نخست و دوم وزنه‌برداری را به دست آورد.
پیروزی‌های ده ساله نامجو وعضویت در تیم ملی

پس از آنکه در اثر تمرینات و مراقبت‌های مسئولان فدراسیون و تربیت بدنی، سطح رکوردهای وزنه‌برداران بالا رفت و قابلیت شرکت در مسابقه‌های برون مرزی را پیدا کردند. اندکی پس از پذیرفته شدن ایران در فدراسیون بین‌المللی وزنه‌برداری، فدراسیون ایران از مقامات جهانی و فدراسیون وزنه‌برداری فنلاند، که مسابقه‌های اروپایی را در سال ۱۹۴۷ م (۱۳۲۵ ش) در شهر هلسینکی برگزار می‌کردند، تقاضا کرد که تیم ایران در آن مسابقه‌ها حضور یابد. در این سال، محمودنامجو به همراه سلماسی، مهینی، میرقوامی و رئیسی، به عضویت تیم ملی درآمد و این تیم به صورت میهمان در مسابقه‌های اروپایی آن سال شرکت کرد.

اولین طلای جهانی ایران

محمود نامجو، اولین نشان طلا از مسابقات رسمی جهانی برای ایران کسب کرد.

«شوینینگس» ییلاق اهالی لاهه است که میزبان مسابقه جهانی سال ۱۹۴۹ بود. این محل تا مرکز لاهه، ۱۵ کیلومتر فاصله دارد ومسابقه جهانی در سالن سیرک آن انجام شد. نامجو که پرچم ایران را در رژه کشورها حمل می‌کرد، بلافاصله پس از پایان مراسم و تشریفات، آماده مسابقه شد.

در این مسابقه‌ها، نامجو با حریف آمریکایی، جو-دی پی‌اترو، در مجموع دو حرکت پرس و یکضرب مساوی شد. اما با اراده خلل ناپذیرش، در حرکت دو ضرب ۵/۱۷ کیلوگرم از او جلو افتاد و با مجموع ۵/۳۱۲ کیلوگرم قهرمان جهان و برنده نشان طلا شد. وی ۵/۹۷ کیلوگرم را در یک ضرب بلند کرد، که با دو چراغ سفید و یک قرمز همراه بود و همین امر باعث شد حد نصاب جهانی وی به ثبت نرسد. در حرکت دو ضرب هم ۵/۱۲۷ کیلوگرم را که حد نصاب جهانی بود. بالا برد، ولی داوران آن را خطا محسوب کردند.

مسابقه‌های جهانی ۱۹۵۰ پاریس و دومین نشان طلا

قرار شد برای شرکت در مسابقه قهرمانی کشور در سال ۱۳۲۹، افراد گزینش شوند. نامجو در حالی که نیازی به شرکت در مسابقه‌های انتخابی نداشت. برای برپایی حد نصاب جهانی، در این مسابقه‌ها حاضر شد. این مسابقه‌ها در حیاط باشگاه نیرو و راستی، با حضور چند هزار تماشاچی انجام شد، که در نتیجه، نامجو در حرکت یکضرب، ۱۰۰ کیلوگرم را با موفقیت بالای سر برد و ۵/۲ کیلوگرم حد نصاب قبلی جهان را ترقی داد.نامجو با برداشتن ۱۲۵ کیلوگرم در دو ضرب، مجموعاً ۳۲۰ کیلوگرم به دست آورد و حد نصاب خود را که در مسابقه‌های جهانی سال قبل از آن (۱۹۴۹) در هلند به دست آورده بود، ترقی داد.

اولین دوره بازی‌های آسیایی ۱۹۵۱

نامجو در حرکت پرس ۹۵ کیلوگرم، در یکضرب ۵-۹۲ و در دو ضرب ۱۳۰ کیلوگرم را بالا برد و به مجموع ۳۱۷/5 کیلوگرم دست یافت که پنج کیلوگرم از حد نصاب جهانی وی که در مسابقات جهانی پاریس ۱۹۵۰ از خود به جای گذاشته بود، بیشتر بود و به این ترتیب نامجو به عنوان فرد شاخص تیم ایران در بازی‌های آسیایی شرکت کرد.

اولین طلای آسیایی

نامجو در دهلی‌نو، در دسته خروس وزن به روی صحنه آمد. نامجو در این مسابقه‌ها با رکورد ۵/۳۱۷ کیلوگرم (۵/۹۲+۵/۹۷+۱۳۰) حد نصاب جهانی خود را تکرار کرد و اولین نشان طلای بازی‌های آسیایی را برای خود و ایران به دست آورد.
دراین بازی‌ها، در یک مسابقه پرورش اندام، که «آقای آسیا» در سال ۱۹۵۱ نامیده شد، یک هندی به نام پاریمال روی اول شد و نامجو با ۵۹۶ امتیاز به مقام دوم آسیا دست یافت.

دومین نشان طلای جهانی

مسابقات قهرمانی جهان، اواخر اکتبر سال ۱۹۵۱( اوایل آبان ۱۳۳۰) با شرکت ۱۷ کشور در میلان برگزار شد. روس‌ها، که سال قبل نایب قهرمان جهان شده بودند، این بار غایب بزرگ مسابقات بودند.
علی میرزایی رفیب هم وطن نامجو، موفق شد در دو حرکت پرس و یکضرب، پا به پای نامجو و مساوی با او به حد نصابی برابر با ۵/۱۸۷ کیلو دست یابد، اما آن ایام نه میرزایی بلکه هیچ وزنه‌برداری در جهان قادر نبود در حرکت دو ضرب با نامجو به رقابت بپردازد.

در این حرکت تمام وزنه‌برداران شرکت کننده در مسابقات میلان آزمایش‌های سه گانه خود را به اتمام رساندند و صحنه را ترک گفتند و این نامجو بود که یکه و تنها و بدون رقیب، در سه آزمایش پیاپی و بدون استراحت طولانی، ‌هم به نشان طلا دست یافت و هم حد نصاب جهان را به دست آورد. او در آزمایش نهایی در این حرکت، ۱۳۰ کیلو را برداشت و با مجموع ۵/۳۱۷ کیل و(۱۳۰+۵/۹۷+۹۰) یک حد نصاب جدید دیگر برای مسابقات جهانی برپا کرد.

محرومیت از نشان

عدم شرکت ایران در مسابقات جهانی ۱۹۵۳ و بازی‌های آسیایی ۱۹۵۴ مانیل، ایران را از نشان‌های طلا، نقره و برنز این بازی‌ها محروم کرد. یکی از بخت‌های مسلم نشان طلای بازی‌ها، محمود نامجو بود. تیم وزنه‌برداری ایران در سال ۱۹۵۴ در مسابقه‌های جهانی وزنه‌برداری در وین شرکت کرد و نامجو با مجموع ۵/۳۰۷ کیلوگرم، صاحب نشان نقره شد. در بازی‌های آسیایی مانیل، یواین هو با مجموع ۵/۲۸۷ کیلوگرم، برنده نشان طلا شده بود! درنتیجه، نه تنها نامجو، بلکه علی میرزایی هم می‌توانست به راحتی صاحب نشان طلای این بازی‌ها شود. نامجو و میرزایی به این شکل از نشان بازی‌های آسیایی محروم شدند.

مسابقات جهانی ۱۹۵۷، تهران و نشانی دیگر برای نامجو

تهران، برای نخستین بار در سال ۱۹۵۷، میزبان مسابقات جهانی وزنه‌برداری شد. تیم ملی ایران به کاپیتانی محمودنامجو و رهبری مجید بختیار، در این مسابقه‌ها که برای قاره آسیا هم مسابقات قهرمانی محسوب می‌شد. شرکت کرد و با کسب دو نشان نقره و سه نشان برنز توسط علی صفا سنبلی، دکتر محمد حسن رهنوردی، محمود نامجو، جلال منصور و فیروز پژهان، با تیم امریکا در مقام دوم مساوی شد. نامجو و سنبلی در دسته خروس وزن (۵۶ کیلوگرم) با قهرمان شوروی و سایر حریفان به رقابت پرداختند. نامجو درانتخاب وزنه‌ها آزاد عمل کرد؛ اما سنبلی، گوش به فرمان مربی تیم، داوود نصیری سمنانی، بود. در پایان رقابت‌ها، استوگف، از شوروی، گوی سبقت را ربود و با فاصله زیاد به مقام قهرمانی جهان رسید. نامجو در رقابت با سنبلی با اختلاف ۵/۷ کیلوگرم و با مجموع ۳۲۰ کیلوگرم به نشان برنز بسنده کرد و برای نخستین بار از یک هموطن شکست خورد.

بازی‌های آسیایی ۱۹۵۸ توکیو

در توکیو، اندکی بیش از چهل سال از سن نامجو می‌گذشت و با این حال، در رقابت با یک جوان ژاپنی صاحب دومین نشان از بازی‌های آسیایی شد. او در این رقابت، خیلی تلاش کرد، اما در حرکت دو ضرب، ده کیلوگرم از حریف عقب ماند و به نشان نقره بسنده نمود. نامجو در ا ین مسابقه مجبور بود از وزن خود به مقدار قابل توجهی بکاهد، در نتیجه، استقامت لازم را برای رویارویی با حریفی که حدوداً بیست سال از او جوانتر بود، نداشت.
۱- سیگرو کوگره (ژاپن): ۹۵+۱۱+۱۳۰=۳۲۵ کیلوگرم
۲- محمود نامج و:۱۰۰+۹۵+۱۲۰=۳۱۵ کیلوگرم

نبرد در چهل و سه سالگی

در مسابقه‌های انتخابی بازی‌های المپیک ۱۹۶۰ رم، نامجو در آستانه چهل و سه سالگی، با اسماعیل علم خواه، به رقابت پرداخت تا با شکست دادن وی، در تیم ملی ایران جای گیرد و برای چهارمین بار در بازی‌های المپیک شرکت کند؛ اما او دیگر نامجوی چهار سال قبل نبود. او میدان را به رقیب جوان و شاگرد خود، علم‌خواه؛ واگذار کرد و از این پس نامجو نظاره‌گر مسابقه‌ها بود، ‌نه فرد فعال و پرجنب و جوش و خبرساز.

دومین مربی ایرانی در خارج از کشور

در سال ۱۹۵۶، ترک‌ها از نامجو دعوت کردند تا به عنوان مربی تیم ملی، وزنه‌برداران آن کشور را آماده نماید، نامجو دراین باره می‌گوید:
«در سال ۱۹۵۶،‌ ترکیه از من دعوت کرد در مورد وزنه‌برداری آنجا برنامه‌ریزی کنم، وقتی رفتم به ترکیه، ‌مرا به باشگاه فاتح بردند که آنجا تمرین دهم. گفتم اردو بگذارید و همه وزنه‌برداران خوب کشورتان را جمع کنید تا من برنامه‌ریزی کنم و تمرین دهم. اردو را بردم در یکی از جزایر ترکیه و تمام قهرمانان ترکیه در آنجا جمع شدند. یکی از قهرمانان مرا درست تحویل نگرفت، وقتی متوجه رفتار و صحبت‌هایش شدم، همه را جمع کردم و گفتم من نه به جهت پول اینجا آمده‌ام و نه چیزهای دیگری که شمافکر می‌کنید. بعد هم برای اینکه نشان بدهم کسی هستم و در چهل سالگی می‌توانم وزنه‌برداری و حرکات ورزشی را به راحتی انجام دهم، یک سری عملیات ورزشی زورخانه‌ای و ژیمناستیکی انجام دادم. بدنم که گرم شد، وزنه ۱۰۵ کیلوگرمی را گذاشتم و گفتم هر کسی می‌تواند، بیاید آن را یکضرب بالای سرش ببرد. بعد خودم آمدم و آن را بالای سر بردم.

بعداً جمال آبی، که از همه وزنه‌بردران ترک بالاتر بود. جلو آمد و به وزنه‌برداران گفت: این مربی ایده ال است و باید به حرف‌هایش گوش کرد: من دو ماه در ترکیه بودم و درهمین مدت، پایه وزنه‌برداری را در ترکیه محکم کردم…»
بدین گونه، نامجو پس از سلماسی، دومین مربی بین‌المللی بود که در خارج از کشور مربیگری کرده است.

درگذشت

محمود نامجو درروز شنبه سی ام دیماه ۱۳۶۸ بعلت بیماری سرطان پانکراس, چشم از جهان فرو بست. وی در زمان فوت هفتاد و یکسال داشت. پیکر نامجو طی مراسمی با شکوه با حضور هزاران تن از ورزش دوستان به خاک سپرده شد.
رکورد دو ضرب وی در دسته خروس وزن ۱۲۷/۵ کیلوگرم بمدت دوازده سال پابر جا ماند.