به گزارش خبرنگار ایمنا؛ خود را در میان انبوه خودروها جا می‌دهد؛ هوا خاکستری است و بوی دود همه جا را پر کرده، اما همه بی خیال آلودگی و هوای خاکستری و ویروس کرونا…؛ یکی صدای موسیقی‌اش اطراف را پر کرده است و دیگری با موبایل حرف می‌زند و آهسته برای خود می‌راند و یکی هدفون در گوش سرش را بالا و پایین می‌کند و می‌خواند؛ دیگری از لابه لای خودروها لایی می‌کشد، انگار میدان مسابقه است؛ به ابتدای بزرگراه می‌رسد، تابلوی ترافیکی هشدار می‌دهد: بزرگراه شهید خرازی، ترافیک سنگین، با احتیاط برانید!
ترافیک و تراکم خودروها معضل برای اصفهانی‌ها آشنا است. معضلی که ویروس کرونا هم نتوانست آن را از پا در آورد. دیدن صحنه‌هایی این چنین از تراکم خودروها چنان عادی است که گویا ماندن پشت ترافیک‌های سنگین به بخشی از زندگی روزمره شهروندان تبدیل شده است؛ هر روز به تعداد خودروها افزوده می‌شود؛ آن هم در شرایطی که وسایل نقلیه متهم اصلی آلودگی هوا است.
در این میان سیستم حمل و نقل شهری یکی از مهمترین و اساسی‌ترین زیرساخت‌های توسعه شهری است که می‌تواند به کاهش ترافیک شهری کمک کند، وظیفه اصلی یک سیستم حمل و نقل شهری مفید و کارآمد ایجاد ارتباط بین بخش‌های مختلف شهر و تسهیل در روند ارتباط میان افراد و مراکز خاص شهری است که در این کلانشهر تا حدودی فراهم شده است، اما در این روزهای خاکستری که شهر از دود پر شده و ویروس کرونا همچنان می‌تازد، شهروندان هم ترجیح می‌دهند که از وسایل نقلیه خود استفاده کنند، کاری که ترافیک و آلودگی اضافه می‌کند؛ البته در حال حاضر به دلیل شیوع کرونا، توصیه‌ها به استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی آنچنان مورد تاکید نیست، اما شهروندان می‌توانند با رعایت نکات بهداشتی باز هم استفاده از این وسایل را نسبت به خودروهای شخصی ترجیح دهند.
راهکارهایی برای کاهش ترافیک و آلودگی هوای شهر
«حسین حق شناس» عضو هیئت علمی دانشکده حمل و نقل دانشگاه صنعتی اصفهان در این باره به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: این روزها با توجه به نزدیک شدن به ایام پایانی سال شاهد افزایش سفرهای شهری هستیم، اما تفاوت شرایط امسال نسبت به سال‌های گذشته شیوع ویروس کرونا است که زندگی همه را تحت تأثیر خود قرار داده است.
وی با بیان اینکه شیوع کرونا باعث شده علی‌رغم توصیه‌های مکرر به شهروندان مبنی بر استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی، انتخاب وسیله سفر به افراد واگذار شود، می‌افزاید: این در حالی است که به دلیل مشکل آلودگی هوا استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی به نفع شهر و شهروندان است؛ علی‌رغم شرایط به وجود آمده شهروندان می‌توانند با رعایت برخی نکات به کاهش آلودگی هوا و ترافیک کمک کنند.
عضو هیئت علمی دانشکده حمل و نقل دانشگاه صنعتی اصفهان با ارائه پیشنهادهایی برای بهبود ترافیک شهر، اظهار می‌کند: برخی پیشنهادها و توصیه‌ها کوتاه مدت و برخی دیگر از راهکارهای بلند مدت باید مورد توجه مسئولان قرار گیرد؛ در کوتاه مدت شهروندان باید حتی‌الامکان خرید مورد نیاز خود را از مراکز خرید نزدیک محل سکونت خود انجام دهند، البته این احتمال وجود دارد که قیمت‌ها کمی با قیمت اجناس مرکز شهر یا فروشگاه‌های معتبر متفاوت باشد، اما با احتساب هزینه‌های رفت و آمد صرفه اقتصادی خرید از محل‌های نزدیک‌تر به محل سکونت است.
وی با بیان اینکه انجام امور مربوط به خرید و سایر موارد در زمان غیر از پیک سفرهای روزانه و خلوتی معابر شهر یکی دیگر از راهکارهای کوتاه مدت به شمار می‌آید، می‌گوید: راهکار بعدی پارک خودروی شخصی نزدیک ایستگاه‌های مترو و استفاده از این وسیله نقلیه پاک، ایمن و ارزان برای ادامه مسیر تا رسیدن به محل مورد نظر با اتلاف وقت کمتر است.
عضو هیئت علمی دانشکده حمل و نقل دانشگاه صنعتی اصفهان با تاکید بر افزایش پیاده‌روی شهروندان با توجه به افزایش محورهای پیاده‌راه در شهر، تصریح می‌کند: مطالعات نشان می‌دهد در کشورهای اروپایی سهم و طول سفرهای پیاده شهروندان بسیار بیشتر از کشور ما است و مردم به پیاده روی عادت دارند؛ پیاده سفر کردن برای کاهش ترافیک شهر و سلامتی شهروندان مناسب است، در واقع پیاده‌روی می‌تواند به این صورت باشد که در نزدیکی خیابان‌های مرکزی شهر خودروها را پارک کرده و ادامه مسیر تا رسیدن به مقصد مورد نظر به صورت پیاده روی طی شود.
حق شناس می‌افزاید: با توجه به شرایط کرونایی استفاده از تاکسی‌های اینترنتی یا آژانس‌ها نیز گزینه خوبی محسوب می‌شود، البته شهروندان می‌توانند با رعایت ضوابط بهداشتی، استفاده از ماسک و مواد ضدعفونی کننده سفرهای درون شهری خود را با استفاده از اتوبوس نیز انجام دهند.
وی با اشاره به امکان انجام خریدهای اینترنتی در شرایط کرونایی، تصریح می‌کند: در حال حاضر سایت‌های متعددی برای خرید کالاها وجود دارد که می‌توان با استفاده از آنها خرید را به صورت اینترنتی انجام داد، قطعاً این روش ترافیک شهر را کاهش خواهد داد.
عضو هیئت علمی دانشکده حمل و نقل دانشگاه صنعتی اصفهان استفاده از وسایل نقلیه کوچک را راهکار بلندمدت برای کاهش ترافیک شهرها دانست که باید مورد توجه مسئولان و مدیران شهری قرار گیرد، اظهار می‌کند: در بسیاری از کشورهای دنیا خودروهای کوچک دو نفره یا سه چرخه های برقی و رکابی خانوادگی مورد استفاده قرار گرفته و از افزایش ترافیک جلوگیری شده است؛ بنابراین در بلند مدت سیستم حمل و نقل شهر می‌تواند به این سمت حرکت کند.
توسعه شبکه معابر شهر سازگار با سیاست‌های توسعه پایدار
«جمشید لقایی» سرپرست اداره مطالعات و برنامه‌ریزی معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری اصفهان نیز در این باره می‌گوید: امروزه مشکلات ترافیکی متعددی در شهر اصفهان وجود دارد که یکی از مهمترین آنها رفتار ترافیکی شهروندان است، زیرا در مواردی قانون‌گریزی‌هایی همچون عبور موتورسیکلت‌سواران از چراغ قرمز و رعایت نکردن حق تقدم را شاهد هستیم که منجر به حوادث ناگوار و پیرو آن خسارات جانی و مالی می‌شود.
وی با تاکید بر اینکه باید برای فرهنگ ترافیک برنامه‌ریزی صحیح شود، می‌افزاید: موضوع قابل توجه دیگر در افزایش ترافیک، بارگذاری‌های انجام شده بر روی شبکه معابر است بدان معنا که وقتی پروانه‌های تجاری یا مسکونی برای احداث ساختمان‌ها صادر می‌شود، باید حجم نوع استفاده و افزایش سفر به آن نقطه شهر با ظرفیت معابر اطراف آن تناسب داشته باشد.
سرپرست اداره مطالعات و برنامه‌ریزی معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری اصفهان ادامه می‌دهد: در دو دهه اخیر با توجه به اینکه شهروندان به سمت خودرو محوری رفته و از حمل و نقل همگانی کمتر استفاده کرده‌اند و سهم دوچرخه‌سواری نیز کاهش یافته، شاهد ترافیک روز افزون و اتلاف وقت شهروندان در خیابان‌های شهر و آلودگی‌های هوا هستیم.
وی با اشاره به عارضه‌های استفاده از خودروهای شخصی برای انجام سفرهای درون شهری، تصریح می‌کند: نخستین عارضه خودروهای شخصی برای شهر تولید آلودگی، فضایی که اشغال می‌کند و در نهایت موارد ایمنی مرتبط با آن است؛ باید بپذیریم شهر اصفهان مساحت محدودی دارد و دو میلیون نفر در مساحت محدود جمع شده‌اند که اگر هر کدام از آنها برای انجام فعالیت‌های روزانه از خودروی شخصی استفاده کنند، حجم زیادی از ترافیک را ایجاد خواهد کرد؛ بنابراین باید به روش‌های جایگزین توجه داشته و بیشتر از وسایل حمل و نقل همگانی همچون اتوبوس، مترو و تاکسی استفاده کنیم.
لقایی تاکید می‌کند: بر اساس آمارها در سال ۸۰ روزانه دو میلیون و ۷۰۰ هزار سفر درون شهری در اصفهان انجام می‌شد و به ازای هر ۱۰۰ خانوار ۴۶ خودروی شخصی وجود داشت، این در حالی است که در سال جاری روزانه چهار میلیون سفر انجام می‌شود و به ازای هر ۱۰۰ خانوار بیش از ۷۵ خانوار دارای خودروی شخصی هستند.
سرپرست اداره مطالعات و برنامه‌ریزی معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری اصفهان تصریح می‌کند: سهم استفاده از خودروی شخصی در سفرهای روزانه از ۲۷ درصد در سال ۸۰ به ۴۵ تا ۵۰ درصد در سال‌جاری رسیده است؛ بنابراین بهترین و مهمترین راهکار کاهش ترافیک و آلودگی هوا توجه هر چه بیشتر به حمل و نقل همگانی و دوچرخه است؛ اجرای طرح زوج و فرد خودروها و افزایش محورهای پیاده‌راه از جمله چهارباغ عباسی و میدان امام (ره)، اجرای طرح ساماندهی میدان امام حسین (ع) با هدف اتصال محور پیاده چهارباغ به میدان امام (ره) در قالب احیای دولتخانه صفوی و توسعه خطوط حمل و نقل همگانی از جمله BRT بخشی از اقدامات شهرداری برای حجم ترافیک در شهر است.
لقایی اظهار می‌کند: طراحی ۷۷۷ کیلومتر مسیر دوچرخه برای شهر و ایمن‌سازی مسیرهای قبلی دوچرخه شهر از دیگر اقدامات قابل توجه شهرداری است که به کاهش حجم ترافیک شبکه معابر، اتلاف وقت شهروندان و آلودگی هوا کمک می‌کند، اما بی‌شک تمام این اقدامات بدون مشارکت شهروندان نتیجه بخش نخواهد بود.
وی با بیان اینکه کرونا ثابت کرده برخی فعالیت‌هایی که لازم بود با خارج شدن از منزل انجام شود از داخل منزل نیز با استفاده از فضای مجازی امکان انجام آن وجود دارد، می‌افزاید: با الکترونیکی شدن انجام بسیاری از امور باید از انجام سفرهای غیرضروری پرهیز کرد؛ البته نکته مهم دیگر زمان‌بندی ساعات انجام سفرهای درون شهری است، اینکه بدانیم ساعات ابتدایی صبح یا عصر، زمان اوج سفرهای شهری است، بنابراین زمان‌های بهتری را می‌توان برای انجام امور ضروری خود در نظر بگیریم.
سرپرست اداره مطالعات و برنامه‌ریزی معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری اصفهان تاکید می‌کند: در انتخاب وسیله مناسب سفر اصراری نیست که همه از حمل و نقل عمومی و دوچرخه استفاده کنند، اما اگر کسی می‌تواند به جای خودروی شخصی از اتوبوس، مترو یا دوچرخه استفاده کند ترجیح دادن استفاده از این وسایل به نفع خود و دیگر شهروندان است.
وی با اشاره به استفاده از موتورسیکلت برای انجام سفرهای درون شهری، می‌گوید: در بسیاری از شهرهای دنیا به خصوص شرق آسیا موتورسیکلت به مهمترین وسیله حمل و نقل تبدیل شده است؛ در بافت تاریخی شهر که مشکل عرض معابر وجود دارد موتورسیکلت وسیله خوبی برای جابجایی است، اما آنچه باعث شده معضل موتور سیکلت‌سواران را شاهد باشیم مسائل مربوط به استانداردهای آلایندگی سوخت این وسیله نقلیه است.
لقایی ادامه می‌دهد: باید وزارت صنایع و معادن و سازمان حفاظت محیط زیست توجه لازم را بر نحوه ساخت این وسایل در کارخانجات داشته باشند تا حتی‌امکان آلایندگی موتورسیکلت‌ها به واسطه نحوه احتراق سوخت این وسایل کاهش پیدا کند؛ موضوع دیگر رفتار ترافیکی موتورسیکلت‌سواران است که باید اصلاح شود که از جمله این موارد می‌توان به استفاده از موتورسیکلت‌های ایمن، استفاده از کلاه ایمنی و وارد نشدن به مسیرهای ممنوع و یک‌طرفه و اتوبان‌ها اشاره کرد.
سرپرست اداره مطالعات و برنامه‌ریزی معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری اصفهان اظهار می‌کند: در حال حاضر روزانه ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار خودرو در سطح شهر تردد می‌کند که تمام این خودروها سفرهای رفت و برگشت دارد؛ روزانه از مجموع چهار میلیون سفر در شهر با استفاده از وسایل مختلف، یک میلیون و ۸۰۰ هزار سفر خودرویی انجام می‌شود که بیش از حد ظرفیت شبکه معابر شهر است.
لقایی با تاکید بر اینکه توسعه شبکه معابر شهر باید با سیاست‌های توسعه پایدار سازگار باشد، اظهار می‌کند: جا بجایی تعداد بیشتری از شهروندان با وسایل حمل و نقل همگانی و دوچرخه یک اقدام صحیح و مورد اتفاق نظر برنامه‌ریزان شهری است.
وی در خصوص برنامه اصفهان ۱۴۰۰ و چشم‌انداز حمل و نقل عمومی شهر، تاکید می‌کند: آنچه در سند چشم‌انداز مورد تاکید قرار گرفته، سامانه حمل و نقل همگانی با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین از نظر کمیّت، در دسترس بودن و سهولت استفاده است.
نظر شما