موافقان و مخالفان پروژه تراموا اصفهان پای میز مناظره آمدند

به گزارش خبرنگار ایمنا، کوروش خسروی، رئیس مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر اصفهان، در این مناظره که شب گذشته (چهارشنبه) با حضور اعضای شورای اسلامی شهر، مدیران ارشد شهری و اساتید دانشگاه برگزار شد، گفت: بدون هیچ سوگیری به عنوان نماینده مردم شنونده سخنان موافقان و مخالفان هستیم زیرا ماهیت جلسه برای ما بسیار حائز اهمیت است.

وی با تاکید بر اینکه گفت‌وگو پیرامون یک موضوع مهم شهری، سنتی است که باید در شهر نهادینه شود، افزود: اگر جلسه با رعایت نکردن قوانین برگزار شود، برگزاری مناظره‌های بعد را با دشواری رو به رو خواهد کرد لذا روند جلسه باید در فضایی بی‌طرفانه پیش برود.

مسیر تراموا در پاسخ به چه نیازی بوده است؟

شهاب‌الدین کرمانشاهی، مجری بخش حمل و نقل همگانی مطالعات جامع حمل و نقل شهر اصفهان، دکترای حمل و نقل از دانشگاه صنعتی شریف و عضو هیئت علمی دانشکده شهرسازی دانشگاه تهران (مخالف) گفت: هیچ گونه مخالفتی با اجرای پروژه تراموا وجود ندارد و تنها مخالفت با اتلاف منابع، انداختن مردم به دردسر و در نظر نگرفتن گزینه‌های مناسب برای حل مساله است.

وی ادامه داد: اقدامی که مشاور انجام داده به لحاظ ارزیابی اقتصادی مملو از خطاها در برآورد هزینه‌ها و مقایسه گزینه‌ها است به طوری که به مسائل جواب روشنی داده نشده و مسیر فرایند به سمت اشتباه پیش می‌رود.

مجری بخش حمل و نقل همگانی مطالعات جامع حمل و نقل شهر اصفهان اظهار کرد: باید مدیریت شهری را کمک کرد که با اشتباهات مشاور به دردسر نیفتد. اگر جواب، اجرای ۱۵ کیلومتر خط تراموا در شهر اصفهان است باید مشخص شود سوال چیست و در پاسخ به چه مسئله‌ای ۱۵ کیلومتر مسیر پیشنهاد شده است.

وی با بیان اینکه هزینه اجرای تراموا در شهر اصفهان پنج هزار میلیارد تومان است و یک مگاپروژه به شمار می‌رود، گفت: مگاپروژه‌ها موضوعی فراتر از تکنیکال است و نکته حائز اهمیت اینکه انجام نشدن پروژه پنج هزار میلیارد تومانی مساوی با چندین پروژه است، بنابراین هنگام تصمیم‌گیری برای اجرای مگاپروژه‌ها باید به دقت مسائل بررسی شود.

کرمانشاهی با طرح این سوال که "تراموا جواب به چه مسأله ای بوده است"، افزود: دلیل اهمیت بررسی دقیق پروژه این است که هزینه آن معادل انجام ندادن بسیاری از پروژه‌های دیگر است.

راه اندازی بی آر تی به صرفه‌تر از ترامواست

احمدرضا طالبیان، دکترای حمل و نقل و عضو هیئت علمی دانشکده مهندسی حمل و نقل دانشگاه صنعتی اصفهان (مخالف) اظهار کرد: در سناریوهای توجیهی تراموا که توسط «علی نادران» مشاور مطالعات جامع حمل و نقل و مطالعات حمل و نقل همگانی تفصیلی (و تراموا) در شهر اصفهان در وزارت کشور مطرح شده، اجرای این پروژه توجیه پذیر است، اما در واقعیت اینگونه نیست.

وی افزود: در سناریو تعریف شده، نخست صحبت از برآورد هزینه‌ها و قیمت‌ها بر اساس سال ۹۹ بنزین ۴۰ سنت (۱۰ هزار تومان) و گازوئیل ۳۵ سنت (۹ هزار تومان)، دلار ۲۵ و یورو ۳۰ هزار تومانی است؛ سناریوی دوم بنزین ۸۰ سنت و گازوئیل ۷۵ سنت با دلار ۲۵ هزار تومان و سناریوی سوم بنزین ۴۰ سنت و گازوئیل ۳۵ سنت دلار ۱۲ و یورو ۱۵ هزار تومان است که معتقدیم سناریو اول با توجه به نرخ بنزین در کشورهای حاشیه خلیج فارس به واقعیت نزدیک بوده و سناریوهای دوم و سوم سناریوهای خیالی و رویایی است.

طالبیان گفت: حتی اگر سناریو اول مورد توجه باشد، راه اندازی بی آرتی صرفه اقتصادی بیشتری نسبت به تراموا دارد.

به‌جای تراموا، اتوبوس بخرید

حسین حق شناس، عضو هیئت علمی دانشکده حمل و نقل دانشگاه صنعتی اصفهان (مخالف) گفت: با وجود انتقادات وارده به تراموا، من شاهد اقدامات شایسته شهرداری در توسعه مترو و قطار شهری و گسترش خطوط دوچرخه‌سواری براساس مطالعات جامع بوده‌ام که این اقدامات جای تقدیر دارد.

وی با تاکید بر اینکه معتقدم تمام گزینه‌ها باید به درستی بررسی و میزان اقتصادی بودن آنها مشخص شود، افزود: در موضوع اقتصادی، پس از انتشار نامه متخصصان حوزه حمل و نقل برخی سوال داشتند که راه‌اندازی تراموا راهکار مؤثری در کاهش آلودگی هوا است، اما می‌خواهیم بگوییم که تراموا در کشورهای غربی که بر اساس نیروی برقی که از رودخانه‌ها و ژنراتورهای آبی تولید و استفاده می‌شود، انرژی پاک محسوب می‌شود، اما در اصفهان که نیروگاه چسبیده به شهر است تولید برق تراموا با استفاده از سوخت فسیلی باعث آلودگی هوا می‌شود.

حق شناس ادامه داد: حتی اگر گاز طبیعی در نیروگاه استفاده شود باز هم آلایندگی نیروگاه را شاهد هستیم زیرا گاز طبیعی هم مقداری آلایندگی دارد.

وی افزود: اگر می‌خواهیم مشکل آلودگی هوا را حل کنیم، تراموا گزینه بدون آلودگی نیست و باید تمام گزینه‌ها بررسی شود، بنابراین با هزینه پنج هزار میلیارد تومانی آن می‌توان گزینه‌های دیگری را بررسی کرد، از جمله اینکه تمام اتوبوس‌های شهر را به سطح استاندارد یورو ۵ رساند و نوسازی کرد که تراموا جابجایی یک درصد مسافران شهر را پوشش می‌دهد اما اتوبوسرانی شهر ۲۰ درصد را پوشش می‌دهد از این رو تأثیر این سیاست بیشتر است.

مراقب تله‌های سیستمی باشید

میثم اکبرزاده عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان اظهار کرد: اصفهان در دوره‌های شکوفایی خود حائز سه مؤلفه دقت در کارشناسی، شجاعت در مدیریت و محکم‌کاری در اجرا بوده و هر زمانی که هرکدام از این عوامل کمرنگ شود، تله‌های سیستمی رخ داده که می‌تواند دست و پا گیر مدیریت شهری شود.

وی ادامه داد: افراد صاحبنظری منتقد این پروژه هستند بنابراین دقت در محاسبات و کارشناسی باید نکته نخست مناظره‌ها باشد و خوراک فکری مناسب در اختیار مدیران شهری قرار دهد تا مدیران حتی اگر افراد صالحی هستند، دچار اشتباه نشوند.

عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان اضافه کرد: هر مدیری تمایل به اجرای پروژه‌های گل‌درشت دارد اما باید در اجرای آن تأمین اهداف خرد و کلان مورد توجه باشد، نباید در کلنگ‌زنی پروژه‌ها آیندگان دچار مشکل شوند، باید به قوانین سلبی تن داد و بکارگیری دارایی‌های مشترک نیز نباید منتج به تله سیستمی شود.

وی خاطرنشان کرد: اگر مراقب این تله‌ها نباشیم، اصفهانی که یک روز در موقعیت انسان‌افزایی برای تهران شناخته می‌شد، روزی پایین‌تر از کلانشهرهای دیگر قرار گرفته و حتی ممکن است به رقابت با شهرهای منطقه‌ای روی آورد.

تصور بسیاری از مردم از تراموا همان تراموای بخار است

قدرت افتخاری مدیر پروژه تراموای شهر اصفهان گفت: مدیریت شهری همیشه علاقه‌مند و دغدغه‎مند استفاده از نظرات مختلف بوده و در مقام اجرا باید به وظایف خود در قالب اجرای پروژه‌ها و توسعه و عمران شهر اقدام کند.

مدیر پروژه تراموای شهر اصفهان ادامه داد: مطالعات حمل و نقل شهری اصفهان به دهه ۵۰ همزمان با احداث کارخانه ذوب آهن باز می‌گردد، البته در دوره‌های مختلف سالهای ۱۳۵۰، ۱۳۵۵ و در نهایت سال ۶۰ مشاوران یک شبکه ریلی برای شهر و منطقه اصفهان پیشنهاد دادند و پس از آن اصفهان طلایه‌دار انجام مطالعات در کشور شد.

وی خاطرنشان کرد: اولین مطالعات جامع حمل و نقل سال ۶۶ توسط دانشگاه صنعتی انجام شده که در همان مطالعات به وخامت اوضاع حمل و نقلی شهر اشاره و منتج به اجرای خط یک قطار شهری اصفهان شد.

افتخاری گفت: در سال‌های ۷۲ تا ۷۷ مطالعات در دو قالب پیش امکان‌سنجی و امکان‌سنجی انجام شد و منتج به تعریف سه کریدور مترویی در شهر شد.

وی با بیان اینکه در سال ۷۹ مطالعات جامع حمل و نقل توسط دانشگاه صنعتی انجام شد و راهکارهایی برای توسعه حمل و نقل همگانی و جلوگیری از افزایش حمل و نقل شخصی مطرح شد، تصریح کرد: به دلیل نوع نگرش مدیریت‌های مختلف در دوران‌های مختلف و خاستگاه ضعیف اجتماعی توسعه حمل و نقل ریلی و همگانی و استفاده بی رویه از خودرو، گسترش سیستم‌های ریلی و نوین همچون بی. آر. تی و ال آر تی به تعویق افتاد.

مدیر پروژه تراموای شهر اصفهان گفت: امروزه ۲۰۰ سال از عمر راه اندازی تراموا در جهان می‌گذرد و سیستم تراموا برای بسیاری از افراد در کشور ما ناشناخته است و تصور آنها از تراموا همان تراموای بخار و اسبی با یک واگن است که سال‌ها قبل در کشورهای اروپایی رایج بوده، در حالی که تراموا تنها یک سیستم ریلی یا قطار سبک شهری است که قابلیت جا به جایی فوق‌العاده‌ای دارد.

وی با بیان اینکه در حال حاضر تراموا در بیش از ۴۱۷ شهر بزرگ دنیا در حال بهره برداری است، گفت: اخیراً تراموا به روش‌های دیگری در سطح زمین حرکت می‌کند حتی مسیر مشترک با سایر خودروها داشته یا در مسیر جداگانه حرکت می‌کند.

افتخاری افزود: ویژگی دیگر تراموا تأمین توان و حرکت توسط برق از طریق کابل‌های برق است و به لحاظ هزینه، هزینه کمتری نسبت به سیستم‌های ریلی سنگین دارد.

وی اظهار کرد: به ازای هر یک کیلومتر اجرای مسیر سیستم مترو در زیر زمین می‌توان ۱۰ تا ۱۵ کیلومتر مسیرهای روی زمین را برای تراموا با عمر ۳۰ ساله احداث کرد.

مدیر پروژه تراموای شهر اصفهان با بیان اینکه هزینه‌های نگهداری و بهره‌برداری تراموا بسیار کم است، افزود: سال ۸۸ در اصفهان مجوز و مصوبه شورای عالی ترافیک برای ایجاد خط تراموا در بزرگراه امام خمینی (ره) دریافت شد که با گذشت زمان و تغییر الگوی سفرهای شهری بار دیگر مصوبات فعال شده تا بتوانیم بر اساس مطالعات ارتقای حمل و نقل همگانی در شهر اصفهان، سیستم‌های ریلی سبک را اجرایی کنیم.

وی ادامه داد: محدوده خط تراموا از پایانه قدس، میدان جمهوری، خیابان کاشانی، خیابان حکیم نظامی، خیابان دانشگاه و میدان آزادی است که ترکیبی از سیستم حمل و نقل ریلی سبک و سامانه تندرو است که امیدواریم با انجام مطالعات و استفاده از توان افراد با تجربه و اساتید دانشگاه این کار را با دقت بیشتری پیش ببریم.

تراموا پیروی از طرح جامع حمل و نقل قبلی و تحقق مطالعات جدید است

علی نادران، مشاور مطالعات جامع حمل و نقل و مطالعات حمل و نقل همگانی تفصیلی (و تراموا) در شهر اصفهان به عنوان «موافق» گفت: هر طرحی برای اجرا باید به نظرسنجی از مردم، کارشناسان و مسئولان گذاشته شود.

وی با بیان اینکه باید نظرات عمومی برای پیشبرد پروژه مورد توجه و مدنظر قرار گیرد، افزود: اساتید دانشگاه باید بدانند مطالعه یکپارچه حمل و نقل همگانی که تراموا یکی از آنها بوده، در حال انجام است. مطالعات مرحله اول تمام شده و برای نتیجه گیری باید در انتظار ارائه نتایج مطالعات مرحله دوم باشیم.

وی با بیان اینکه در شهر اصفهان یک مرحله مطالعات جامع حمل و نقل توسط اساتید دانشگاه صنعتی اصفهان بین سال ۹۲ تا ۹۵ انجام شده و به تأیید استانداری اصفهان رسیده است، گفت: در این مطالعات شبکه ۱۰ خط انبوه‌بر پیشنهاد شده و نوع سیستم در افق کوتاه و میان مدت اتوبوس تندرو یا تراموا و برای افق بلند مدت یعنی تا سال ۱۴۰۴، LRT پیشنهاد شده است.

مشاور مطالعات جامع حمل و نقل و مطالعات حمل و نقل همگانی تفصیلی در شهر اصفهان تصریح کرد: تفاوت تراموا با LRT یا همان متروی اصفهان این است که تراموا روی زمین اجرا می‌شود و هزینه‌ها را تا یک پنجم کاهش می‌دهد و با عدالت سطح زمین بین مسافران حمل و نقل همگانی و خودروهای شخصی تقسیم می‌شود و به نوعی پیروی از طرح جامع حمل و نقل قبلی و تحقق مطالعات جدید است.

نادران گفت: شهرداری قرارداد مطالعات جامع حمل و نقل جدید را منعقد کرده و بازنگری طرح قبلی در دست انجام است، زیرا طرح قبلی علی‌رغم تمام زحمات به تأیید وزارت کشور نرسید و پس از تصویب در استانداری اصفهان متوقف شد. شهرداری تلاش کرده است که مطالعات جامع حمل و نقل شهری (ضابطه ۳۱۴) را به‌روز کند و در کنار آن قرارداد مطالعات تفصیلی حمل و نقل همگانی یکپارچه شهری و حومه و امکان‌سنجی ریلی (ضابطه ۷۷۷) منعقد شود مشروط به اینکه بر اساس داده‌های طرح جامع قبلی بتوانیم برای افق کوتاه مدت جدید (۱۴۰۴ مطالعات پیشین) شبکه‌ای را برای سیستم حمل و نقل بررسی کنیم که سطح خدمات آن افزایش پیدا کند.

بدون تعصب نتایج را می‌پذیریم

اعضای شورای شهر نیز دیگر سخنرانان این جلسه بودند؛ علیرضا نصراصفهانی، رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان آغاز حلقه حفاظتی رینگ چهارم، انجام دو پژوهش مربوط به آلودگی هوا و ورود به پروژه تراموا را سه اقدام شجاعانه مدیریت شهری دوره پنجم دانست و اظهار کرد: به نظرم چهارمین اقدام شجاعانه مدیریت شهری برگزاری مناظره برای نقد و بررسی مطالعات مربوط به ترامواست.

وی افزود: چندی پیش تعدادی از اساتید کشور وجود تراموا در شهرها را به چالش کشیدند و موج جدیدی ایجاد کردند که منجر به ایجاد این ذهنیت شد که اگر قرار است با اموال مردم در پروژه‌ای سرمایه‌گذاری کنیم، باید مبتنی بر منطق بوده و به دور از هرگونه تعصب باشد.

نصراصفهانی با تاکید بر اینکه یقیناً این اقدامات زمانی شجاعانه تلقی می‌شود که نتیجه آن هرچه باشد و به خیر شهر بود را بپذیریم، گفت: هرگز نباید در اینکه مدیران شهر درباره اجرای تراموا مصاحبه کرده‌اند تعصبی داشته باشیم و بگوییم رها کردن پروژه در این مرحله زشت و نامطلوب است زیرا یکی از خروجی‌های تحقیق و پژوهش رساندن افراد به حق و حقیقت است بنابراین همگی باید محاسن و سختی‌های رسیدن به این حق را بپذیریم که هدف این جلسات همین موضوع است.

مدت ماندگاری و بازگشت سرمایه در ارزیابی تراموا مدنظر باشد

فریده روشن، عضو دیگر شورای شهر اصفهان تصریح کرد: نخست امیدوارم این قبیل مناظره‌ها برای همه پروژه‌های بزرگ شهر برگزار شود اما فارغ از آن در این مناظره آنچه انتظار داشتم این بود که اگر قرار است میان اتوبوس و تراموا مقایسه‌ای شود، به تمام جوانب آن دقت شود.

وی تاکید کرد: هزینه اولیه، مدت ماندگاری، بازگشت سرمایه و تعداد مسافران باید به‌طور کامل در قیاس این دو مد حمل‌ونقل عمومی مدنظر باشد تا سریع‌تر به پاسخ برسیم و بتوانیم نقاط ضعف و قوت سناریوی پیشنهادی را احصا کنیم.

زیرساخت‌های احداث تراموا در اصفهان وجود دارد

در ادامه امیراحمد زندآور، رئیس کمیسیون حمل و نقل و فناوری اطلاعات شورای اسلامی شهر اصفهان با تاکید بر اهمیت اجرای پروژه تراموا در این شهر تصریح کرد: سال‌ها زمزمه راه اندازی تراموا در شهر مطرح بود تا اینکه سرانجام در دوره پنجم شورای اسلامی شهر جدی‌تر شد و مطالعات آن مدنظر قرار گرفت.

وی افزود: اصفهان می‌تواند نخستین کلانشهر کشور در اجرای این پروژه باشد البته قبل از اینکه وارد بسیاری از مواد شویم به دنبال مطالعات علمی و استفاده از نظرات دانشگاهی بودیم.

وی با بیان اینکه شورای شهر برنامه‌ریز و شهرداری مجری برنامه‌ها است، گفت: از اینکه روند مطالعات به خوبی پیش رود و به صورت جامع به پایان برسد استقبال می‌کنیم. ضرورت راه‌اندازی تراموا در شهر اصفهان به خوبی احساس می‌شود و زیرساخت‌های احداث آن نیز وجود دارد.

همه ارکان پروژه خود را ملزم به پاسخگویی بدانند

نصیر ملت، نایب رئیس شورای شهر اصفهان اظهار کرد: اصفهان اکنون وارث تصمیماتی است که اگر اجرای آن متوقف شود، نگران اثرات سو آن خواهیم بود چون بار سنگینی را بر شهر تحمیل می‌کند. نظیر سالن اجلاس و توسعه خطوط مترو که بخش عمده توان مدیریت شهر را به خود معطوف کرده بنابراین باید برای آغاز یک پروژه جدید تمام جوانب سنجیده شود تا در نهایت تصمیم درستی بگیریم.

وی اضافه کرد: این نشست حاوی درس‌های خوبی است؛ اینکه تصمیم‌سازان پشت درهای بسته تصمیم‌گیری نکنند، تیم مشاور بداند مطالعات قرار نیست در قفسه کتابخانه‌ها خاک بخورد و تیم اجرا نیز تنها به اخذ مجوز متکی نباشد و در مجموع همه ارکان پروژه خود را ملزم به پاسخگویی بدانند.

ملت گفت: مدیریت شهری طیف گسترده‌ای از خدمات و وظایف را در اختیار دارد که حمل‌ونقل عمومی یکی از آنهاست بنابراین ابتدا باید چرایی اولویت حمل‌ونقل عمومی مدنظر باشد و سپس اولویت داشتن یا نداشتن تراموا مطرح شود.

وی ادامه داد: امروز دغدغه اجرای مترو را داریم، چون معتقدیم یک مد حمل‌ونقلی فوق‌العاده است اما هزینه‌های سنگین آن، روی دیگر اجرای پروژه است بنابراین اگر از مدیریت ارزش صحبت می‌کنیم باید توسعه مترو با هزینه کمتر و منافع بیشتر مدنظر باشد.

ملت ادامه داد: شورای شهر مطالعات تراموا را تصویب کرده، نه اجرای آن را بنابراین مردم و اساتید دانشگاه نگرانی درباره این موضوع نداشته باشند و بدانند حساسیت لازم در مطالعات و اجرای درست در اولویت پروژه تراموا خواهد بود.

روند اجرای پروژه اختلال چندانی در رفت‌وآمد شهروندان ایجاد نمی‌کند

همچنین مسعود بنده‌خدا، معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری اصفهان تاکید کرد: نتیجه مطالعات هرچه باشد فارغ از اینکه به اجرای تراموا ختم شود یا خیر، به آن اعتماد می‌کنیم.

وی با تاکید بر لزوم انجام کامل ارزیابی اقتصادی پروژه، ادامه داد: شخصیت علمی منتقدان را قبول داریم اما پروژه تراموا در مسیر بزرگترین خط اتوبوسرانی شهر اصفهان قرار دارد و معتقدیم باید حمل‌ونقل انبوهی در این مسیر انجام شود که ماندگاری بیشتر و استهلاک کمتری داشته باشد.

بنده‌خدا اضافه کرد: یقیناً ورود مد جدید باعث جذب بیشتر مردم به استفاده از حمل‌ونقل عمومی می‌شود زیرا تراموا امنیت بیشتری دارد و دسترسی آن برای اقشار آسیب‌پذیر و معلولان بیشتر خواهد بود؛ مزیت‌های فرهنگی پروژه قابل اندازه‌گیری و مقایسه نیست که به نظر می‌رسد این مزایا نیز باید در انجام مطالعات مدنظر باشد.

معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری اصفهان افزود: انتقاد صرف مبنی بر برقی بودن این نوع حمل‌ونقل قابل قبول نیست، اجرای پروژه اختلال چندانی در رفت‌وآمد شهروندان ایجاد نمی‌کند و هزینه‌های اجرای تراموا در ایران ریالی و به صرفه‌تر از کشورهای دیگر خواهد بود.

به گزارش ایمنا، در پایان این مناظره مقرر شد موافقان و مخالفان مستندات خود را برای اعتبار سنجی در اختیار مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر اصفهان قرار دهند.