به گزارش خبرنگار ایمنا، پیشگیری از بروز بیماری‌های عفونی به وسیله واکسن، یکی از پیروزی‌های مهم علم پزشکی است. هدف از تهیه واکسن مناسب، رسیدن به مرحله‌ای است که حداکثر اثر پیشگیری را با حداقل عارضه جانبی داشته باشد. عوارض متعددی تاکنون برای واکسن‌ها گزارش شده است که شایع‌ترین آن‌ها شامل اثرات محل تزریق به صورت تورم و حساسیت و درد موضعی است که گاهی با درجات خفیفی از تب نیز همراه می‌شود. در ادامه شما را با کارایی و نحوه عملکرد واکسن‌های تولید شده در ایران آشنا می‌کنیم:
انواع واکسن‌ها و سرم‌های ایرانی
واکسن آنفلوآنزا و هپاتیت توسط مؤسسه تحقیقات پاستور ایران در داخل کشور تولید می‌شود. همچنین واکسن‌های ایرانی سه گانه، دوگانه، دیفتری، کزاز، سیاه سرفه، واکسن ویروسی انسانی مانند سرخک، سرخجه، اوریون، در قالب ۳ گانه MMR و واکسن فلج اطفال و سرم‌های درمانی ضد دیفتری و ضد کزاز نیز در داخل کشور تولید می‌شود. سرم ضد عقرب‌گزیدگی و مارگزیدگی نیز از تولیدات شرکت ایرانی است.
واکسن دام و طیور
ظرفیت تولید واکسن‌های دامی در مؤسسه رازی، ۳۵۰ میلیون دوز در سال است که بیش از ۹۰ درصد واکسن‌های مورد نیاز سازمان دامپزشکی کشور تأمین می‌شود و مقدار اندکی از خارج وارد کشور می‌شود. واکسن ویژه طیور نیز سالانه بیش از سه میلیارد دوز در داخل کشور تولید می‌شود که نیاز صنعت طیور کشور نیز در همین حد است.
نحوه نگهداری واکسن در مراکز ارائه خدمات ایمن سازی
واکسن‌های فلج اطفال، سه گانه، دوگانه، کزاز و هپاتیت باید پس از باز شدن ویال در مراکز ارائه خدمات ایمن سازی، در صورتی‌که شرایط زنجیره سرما و سترونی حفظ شود، به شرطی که بیش از یک‌ماه از زمان باز شدن ویال نگذشته باشد، تا پایان تاریخ انقضای آن‌ها قابل مصرف است.
در تیم‌های سیار واکسیناسیون، ویال واکسن‌های باز شده باید در پایان کار روزانه دور ریخته شود، اما ویال‌های باز نشده به شرط رعایت کامل زنجیره سرما باید در روزهای بعد در اولویت مصرف قرار گیرد. ویال های آماده شده واکسن MMR و ب. ث. ژ که مصرف نشده است باید حداکثر ۶ ساعت پس ازآماده سازی دور ریخته شود. حلال واکسن‌ها باید قبل از مصرف در دمای ذکر شده برای نگهداری واکسن قرار گیرد.
واکسن فلج اطفال ایرانی
در حال حاضر در ایران دو نوع واکسن فلج اطفال خوراکی و تزریقی وجود دارد. برای کودکانی که در ایران متولد می‌شوند هر دو نوع این واکسن‌ها در زمان‌های مشخص مورد استفاده قرار می‌گیرد. واکسن خوراکی فلج اطفال که به عنوان قطره فلج اطفال یا OPV شناخته می‌شود حاوی ویروس زنده و ضعیف شده است. OPV در ایجاد ایمنی علیه ویروس فلج اطفال بسیار مؤثر است با وجود این دریافت آن در موارد بسیار نادر ممکن است منجر به فلج شود، اما نوع تزریقی واکسن یا همان IPV حاوی ویروس غیرفعال شده فلج اطفال است. در واکسن‌های تزریقی هیچ گونه خطر ابتلا به ویروس از محیط یا از ویروس موجود در واکسن وجود ندارد؛ بنابراین در کودکانی که دچار نقص ایمنی جدی هستند با توجه به تشخیص پزشک ممکن است قطره خوراکی فلج اطفال تجویز نشود و فقط واکسن تزریقی آن مصرف شود.
واکسن کرونا ساخت ایران
همه روش‌های رایج در جهان برای ساخت واکسن در کشور ما نیز در دستور کار قرار دارد؛ از روش‌های سنتی واکسن سازی تا روش‌های مدرنی که به تعبیر برخی کارشناسان «های تک» هستند. واکسن کرونای ایرانی بر اساس متد ویروس کشته شده و ضعیف شده است که این نوع واکسن هم مصونیت خوبی ایجاد می‌کند. در دنیا واکسن‌هایی که با این روش تولید شدند. بالای ۷۰ درصد و شاید تا ۹۰ درصد هم مصونیت ایجاد کنند.
مقایسه واکسن کرونای ایران با واکسن‌های روز دنیا
در حال حاضر هشت پلتفرم برای تولید واکسن کرونا در دنیا به کار گرفته می‌شود که تقریباً ایران هم از همه آن‌ها برای تولید واکسن کرونا استفاده کرده است. به طور مثال روش استفاده از ویروس غیرفعال کرونا در واکسنی که اخیراً در کشور در دست آزمایش انسانی قرار گرفته، استفاده شده است. بدین صورت که ویروس غیرفعال شده در قالب واکسن به بدن فرد وارد می‌شود و بدن با این احساس که با آنتی ژن و جسم خارجی مواجه شده، شروع به تولید و ترشح آنتی بادی می‌کند، در حالی که این ویروس قدرت بیماری زایی ندارد. غیر از این روش می‌توان از ویروسی برای تولید واکسن استفاده کرد که غیرفعال نشده و تنها ضعیف شده است.
واکسن‌های کرونا ایرانی که با فایزر و مدرنا رقابت می‌کنند
روش دیگر تولید واکسن، روشی است که کمپانی‌های فایزر، بیوانتک و مدرنا مورد استفاده قرار دادند. استفاده از مواد ژنتیکی که روش جدیدی است و در آن از RNA استفاده کرده‌اند. این روش هم در حال حاضر در دو شرکت در کشور در حال پیگیری است و شرکت‌های دانش بنیان توانسته‌اند با تزریق محصول به موش‌های آزمایشگاهی به نتایج خوبی برسند و دنبال آزمایش تزریق روی میمون‌ها هستند.
استفاده از پلتفرم سرخک در تولید واکسن کرونا
پلتفرم بعدی به این صورت است که به طور مثال از ویروس سرخک استفاده می‌شود و ژنی که می‌تواند پروتئین‌های S کرونا را تولید کند روی آن قرار می‌گیرد تا ویروس سرخک ناقل ویروس کرونا، در بدن وارد شده و شروع به تولید آنتی بادی برای مقابله با آن کند.
ساخت واکسن کرونای مشارکتی در داخل کشور
بر اساس توافق‌ها، قرار است واکسنی ساخت کوبا در فاز سوم آزمایش، در کشور ما مورد بررسی قرار گیرد و در صورت موفقیت در این فاز، تولید آن به موازات تولید در کوبا در دستور کار کشور ما قرار گیرد و این فاز جدید همکاری دو کشور ایران و کوبا است که از دیرباز در بعضی حوزه‌ها و به طور ویژه در ساخت واکسن، همکاری نزدیکی با یکدیگر داشته‌اند. می‌توان تصور کرد که با موفقیت واکسن کوبایی در فاز سوم آزمایش، تولید آن در ایران به همراه انتقال تکنولوژی مرتبط با آن در دستور کار قرار گیرد و واکسیناسیون فراگیر در ایران بسیار سریع انجام شود.
نظر شما