به گزارش خبرنگار ایمنا، چنانچه به یک تصویر هوایی از شهر در بازه‌های مختلف زمانی از گذشته تاکنون، نگاه کنیم متوجه تغییرات گسترده‌ای در ساختار آن می‌شویم که از جمله آنها، کم شدن وسعت پهنه‌های سبز رنگ یا همان فضاهای سبز شهری است. این روند از سال‌های گذشته در شهرها شروع شده و همچنان ادامه دارد. البته سرعت و میزان از بین رفتن فضاهای سبز شهری در شهرهای مختلف متفاوت است، اما روند رو به تخریب فرآیندی ثابت است که مشکلات اساسی را به خصوص برای شهرهایی با جمعیت بیشتر ایجاد کرده است؛ این مشکلات هم ساختارهای شهری را تحت تأثیر قرار می‌دهد و هم سلامت شهروندان را تهدید می‌کند.
فضاهای سبز، ریه‌های تنفسی شهر است
هادی عبدالعظیمی، متخصص سنجش از راه دور شهری می‌گوید: فضاهای سبز شهری، به مثابه ریه‌های تنفسی شهر است که بر سلامت روح و جسم شهروندان آن تأثیر می‌گذارد و در این رابطه بر نقش داده‌های ماهواره‌ها در پایش تغییرات پوشش‌های سبز شهری تاکید می‌شود.
وی می‌افزاید: تصاویر ماهواره لندست و سنتینل، اطلاعاتی را در اختیار ما می‌گذارند که پس از پیش‌پردازش‌های لازم روی این تصاویر می‌توانیم مشخص کنیم چه میزان از کاربری‌های فضاهای سبز شهری تغییر پیدا کرده است.
این متخصص سنجش از راه دور شهری خاطر نشان می‌کند: NDVI که یکی از شاخص‌های مربوط به پوشش گیاهی است به ما کمک می‌کند تغییرات پوشش گیاهی یک شهر را بررسی کنیم و با استفاده از این تصاویر متوجه شویم که چه میزان از فضاهای سبز شهر تبدیل به ساخت و ساز شهری شده است.
عبدالعظیمی یادآور می‌شود: می‌توان از شاخص‌های گیاهی از جمله شاخص فتوسنتز مشخص کرد که یک شهر تا چه اندازه می‌تواند هوای پاک و اکسیژن داشته باشد البته محاسبه این شاخص‌های گیاهی با تصاویر لندست ممکن نیست و باید از تصاویر فراطیفی بهره برد.
وی ادامه می‌دهد: شاخص گیاهی مثل ان دی وی آی، قابل استخراج از تصاویر مختلف است که می‌توان در این زمینه محاسبات لازم را روی این تصاویر کرد.
این متخصص سنجش از راه دور شهری خاطرنشان می‌کند: باغات و فضاهای سبز شهری به مثابه ریه‌های تنفسی شهر هستند که میزان کربن را تثبیت می‌کنند، در کاهش آلاینده‌ها نقش عمده‌ای دارند و میزان اکسیژنی که در فضا آزاد می‌شود بر تنفس شهروندان و سلامت روح و جسم آنان تأثیرگذار است، اما در بسیاری از شهرهای ما، باغات و فضاهای سبز طی سال‌های گذشته کاربری آنها تغییر داده شده است.
عبدالعظیمی با بیان اینکه منافع اقتصادی در پی این تغییرات کاربری برای سازمان‌های مربوط وجود دارد، تصریح می‌کند: در قبال مراقبت از باغات و حفاظت از اکوسیستم طبیعی سبز یک شهر، باغدار باید حمایت شود و تسهیلاتی دریافت کند.
وی تاکید دارد: تغییرات کاربری باید مبتنی بر قوانین و استانداردهای شهری باشد که اگر غیر از این عمل شود به مرور زمان این فضاهای شهری از دست می‌روند و از بین رفتن باغات موجب تشدید جزایر حرارتی شهری می‌شود.
این متخصص سنجش از راه دور شهری عنوان می‌کند: در مکان‌هایی که تردد و تجمع شهری زیاد است یا کاربری‌های کارگاهی در محیط‌های شهری وجود دارد، آلاینده‌ها تولید شده و دما در این محیط‌های شهری بالا می‌رود.
ترسیم نقشه جزایر حرارتی با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای
وی می‌گوید: با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای می‌توان نقشه جزایر حرارتی را ترسیم کرد و الگوریتم‌های مختلفی برای انجام این کار وجود دارد که پیکسل به پیکسل اطلاعات پیوسته مکانی در مورد دما دارد.
این متخصص سنجش از راه دور شهری می‌گوید: معمولاً برای تهیه نقشه دمای شهر و تعیین جزایر حرارتی باید تصاویر شبانه و روزانه را داشته باشیم تا بتوانیم نقشه جزایر حرارتی شهری دقیق‌تری تولید کنیم و روند تغییرات دمایی درختان، فضاهای سبز شهری، پوشش گیاهی پشت بام ساختمان‌ها و حتی محیط‌های آبی را بررسی کنیم.
عبدالعظیمی با بیان اینکه از دست دادن فضاهای سبز شهری منجر به تشدید جزایر حرارتی شهری می‌شود، خاطرنشان می‌کند: می‌توان دمای شهر را برحسب درجه کلوین و یا درجه سلسیوس محاسبه کرد سپس نقشه کاربری اراضی را با جزایر حرارتی شهری در محیط جی آی اس همپوشانی کرد که این کار برای برنامه‌ریزی و طراحی شهری بسیار مفید است.
وی ادامه می‌دهد: معمولاً مناطق خطر را در این نقشه‌ها به صورت لکه‌های قرمز رنگ نمایش می‌دهیم که در واقع دما در آنها بالا است و یکی از دلایل آن وجود کاربری‌های خاص شهری از جمله کاربری‌های صنعتی و کارگاهی است در حالی که دمای فضاهای سبز شهری بسیار پایین است که نشان از نقش فضاهای سبز شهری در خنک نگهداشتن آن محیط شهری دارد.
این متخصص سنجش از راه دور شهری تصریح می‌کند: به تدریج و زمانی که فضاهای سبز شهری از بین برود به دلیل اینکه شهروندان نیاز به اکسیژن دارند، در دراز مدت هزینه‌ها باید صرف درمان شود در حالی که چنانچه فضای سبز شهری را حفظ کنیم در دراز مدت شهر و شهروندان سالم‌تری خواهیم داشت و منافع اقتصادی برای سازمان‌های مربوط در کوتاه‌مدت شاید به نظر جوابگو باشد اما در درازمدت شهروندان آن شهر باید بهای تصمیم‌گیری‌های کوتاه مدت مدیران مربوط را بپردازند.
عبدالعظیمی می‌گوید: فواید فضاهای سبز بکر بسیار بیشتر است زیرا در فضاهای جدید طراحی شده، دیگر گونه‌های گیاهی و جانوری به شکل قبل و حالت ارگانیک آن وجود ندارد بنابراین نیاز است شهروندان نسبت به این مسائل آگاه و حساس باشند زیرا سلامت جسم و روح و روان آنها به هوایی وابسته است که در آن شهر تنفس می‌کنند.
لزوم بازنگری همه جانبه در ابعاد مختلف شهرها
امیر حسین شبانی، دکترای شهرسازی عقیده دارد: رفع مشکل جزایر حرارتی شهرها نیازمند بازنگری همه جانبه بر ابعاد مختلف شهر است.
وی بررسی وضعیت تابش‌های حرارتی و شناخت خرده اقلیم‌هایی که در شهرها تحت تأثیر آلاینده‌ها به وجود می‌آید را موضوع بسیار مهمی عنوان می‌کند و تاکید می‌کند: گازهای آلاینده در شهرهایی که امروزه با مشکلاتی چون آلودگی‌های هوایی و زیست محیطی مواجه هستند بر دامنه معضلات افزوده است.
این دکترای شهرسازی می‌گوید: نمی‌توان از تأثیراتی که کاربری‌های مختلف شهری، مصالح به کار رفته در شهر، ساختار ارتفاعی و شبکه‌های ارتباطی در کنار یکدیگر روی جزایر حرارتی می‌گذارند غافل شد و باید توجه کافی به آن داشت.
شبانی تصریح می‌کند: امروزه به واسطه حجم بسیار سطوح حرکتی که در تسلط وسایل حمل و نقل درون شهری قرار دارد، مسئله وجود جزایر حرارتی به خصوص در شهرهای بزرگ تبدیل به یک موضوع رایج شده است و قاعدتاً در مکان‌هایی از شهر که ما نتوانسته‌ایم یک مدیریت درست با چشم‌اندازی مطلوب داشته باشیم، تشکیل انواع جزایر حرارتی و تأثیر آن بر دمای شهر و میکروکلیما شهر یا میکرو اقلیم‌ها موضوعی کاملاً معمول شده است.
وی می‌گوید: رفع مشکل جزایر حرارتی شهرها نیازمند بازنگری همه جانبه بر ابعاد مختلف شهر از جمله مصالح به کار رفته در ساختمان‌ها و نوع کاربری‌های مختلف شهری است.
نظر شما