به گزارش خبرنگار ایمنا، استفاده از فناوری در شهرها و فرآیند هوشمندسازی این سکونتگاه‌های بشری مسئله تازه‌ای نیست، اما شیوع بیماری همه‌گیر کرونا آن هم در این گستره وسیع به نوعی ضرورت استفاده از فناوری و اهمیت سرمایه‌گذاری در این زمینه را حتی برای شهرهای کشورهای در حال توسعه اجتناب ناپذیر کرده است به نحوی که در سخنرانی‌ها و اظهارات مقامات در سطوح مختلف به اهمیت این مسئله اعتراف شده و خلأهای ناشی از آن بررسی شده است. بدیهی است استفاده از فناوری به منظور کنترل شیوع کرونا در شهرهای پر جمعیت و گسترده اهمیت زیادتری دارد. مدت زمان بقای این ویروس و سرعت شیوع آن در جوامع شهری زیاد شده است، اما مسلماً شهرهایی که از قبل زیرساخت‌های مربوط و لازم را فراهم کرده‌اند در حال حاضر بهتر می‌توانند از این امکانات استفاده کنند. برای شهرهای دیگر نیز شاید فرصت خوبی است که در این عرصه توانایی خود را محک بزنند. از آنجا که عوامل مختلفی بر کارکرد مطلوب سیستم‌های شهری اثرگذار است در گفت‌وگویی با" فریناز مقتدری، دکترای مطالعات شهری و متخصص هوشمندی شهرها و رفتار شناسی در محیط شهری" درباره ظرفیت‌های استفاده از فناوری برای کنترل شیوع کرونا و نقش مدیریت شهری گفت‌وگو کردیم که در ادامه می‌خوانید:
چگونه فناوری‌های مرتبط با کرونا به کاهش تعداد مبتلایان به این بیماری کمک می‌کند؟
فناوری‌های مرتبط با کرونا برای سالم‌تر و راحت‌تر کردن محیط زندگی و کاهش آمار ابتلا به کرونا استفاده می‌شود. فناوری‌هایی که به جهت پایین آوردن آمار کرونا مورد استفاده قرار می‌گیرد تعداد بسیار زیادی، اپلیکیشن، نرم‌افزار و سایت است که اطلاعات در لحظه و دقیق (Real time) را در اختیار همه می‌گذارد. به طور مثال در کره جنوبی، استرالیا و در بسیاری کشورهای جهان این امکان وجود دارد که در لحظه یک شهروند بداند در قسمتی که زندگی می‌کند چند نفر مبتلا هستند، دقیقاً در کدام مکان حضور دارند و در ۱۰ روز قبل از تشخیص بیماری به چه مکان‌هایی مراجعه کرده‌اند؟ به طور مثال می‌توان فهمید که این افراد در کدام رستوران‌ها بر سر کدام میز یا در کدام سینماها و بر روی کدام صندلی نشسته‌اند؟ در مجموع شرایطی ایجاد شده که تحت تأثیر آن محدوده زمانی و مکانی تردد افراد مبتلا مشخص است و سایر شهروندان می‌توانند از مراجعه به آن مکان‌ها خودداری کنند یا در صورت تردد تست تشخیصی کرونا بدهند.
در شهرهای کشور تا چه اندازه از فناوری‌های مرتبط با کرونا استفاده شده است؟
نحوه مقابله با کرونا در ایران با ارائه حداقل اطلاعات و از بالا به پایین بوده است در حالی که رویکرد کشورهایی که در مبارزه با کرونا موفق بوده‌اند متفاوت است. در این کشورها ابتدا تصمیمات کلی گرفته می‌شود و سپس محله‌ها و مدیریت شهری در مقیاس کوچک، دقیقاً اطلاع‌رسانی و سپس تصمیمات بعدی را اتخاذ می‌کنند؛ فی‌الواقع مدیریت شهری و شهروند هوشمند در این کشورها معنا پیدا می‌کند. مدیریت و شهرسازی از پایین به بالا، ارتباط درستی را بین اجزا برقرار کرده و موجب می‌شود مدیریت شهری در هر سطحی موفق باشد. در ایران نیز این امکان وجود دارد و نیازی به استفاده از تکنولوژی‌های چندان پیشرفته نیست. در اصل نیاز به اطلاع‌رسانی درست است، زیرا شهروندان غالباً گوشی‌های هوشمند در اختیار دارند و هرکسی که وارد بیمارستان و مراکز درمانی می‌شود، اطلاعات وی شامل اینکه با چه کسانی برخورد داشته یا کجا رفته است، قابل ثبت است و ممکن است در دسترس کاربران قرار بگیرد. استفاده از این فناوری‌ها کار سخت و پیچیده‌ای نیست، بلکه باید برای استفاده از این تکنولوژی‌ها عزمی وجود داشته باشد. اگر من قصد مراجعه به مکانی مثلاً رستوران را دارم و مطلع شوم که در هفته قبل آیا فرد مبتلا به کرونا در این رستوران حضور داشته است یا نه؟ این فناوری موجب تقویت و نظم بخشی همه بخش‌ها بویژه کسب و کارها می‌شود، زیرا شهروندان با خیال راحت‌تری در رستوران‌هایی که دو هفته است فرد مبتلا به کرونا در آن حضور نداشته است، حاضر می‌شوند. این یک چرخه است که به لحاظ اقتصادی، اجتماعی و سلامت می‌تواند مؤثر باشد. مهمترین استفاده‌ای که از فناوری در دوران همه گیری کرونا شده است اطلاع رسانی بوده است. وقتی توان تکنولوژیک در حدی است که دوربین‌های ترافیکی فرد با ماسک یا بدون ماسک را شناسایی و اطلاعات آن را مخابره کنند یعنی توان رصد و پوینت کردن وجود دارد. سعی دارند که از این فناوری‌ها استفاده کنند تا فردی که مبتلا به کرونا است از خانه خارج نشده و وارد فضاهای عمومی شهر نشود. تصمیم بر اجرا وجود دارد اما هنوز اطلاعات دقیقی ندارم که آیا این کار انجام شده است یا نه. متأسفانه سیاست‌های ما به جای اینکه تشویقی باشد، تنبیهی است یعنی به جای اینکه اطلاعات را در اختیار بگذاریم و از مردم بخواهیم رعایت کنند آنها را تنبیه می‌کنیم. در حال حاضر در نظر دارند تا با اسکن اطلاعات کارت ملی از ورود افراد مبتلا به کرونا به مکان‌های عمومی به خصوص ناوگان حمل و نقل عمومی جلوگیری کنند.
نقش اطلاعات در این فرآیند چیست؟
ثبت اطلاعات کار آسانی است و با بهره‌گیری از گوشی‌های هوشمند و سیستم‌های یکپارچه رایانه‌ای بیمارستان‌ها و آزمایشگاه‌ها ثبت می‌شود، اما مسئله مهم در این زمینه، استفاده درست و دانستن روش‌های اصولی استفاده از این اطلاعات است. ایجاد سامانه‌ای که مشخصات و اطلاعات بیمار را ثبت کند پیچیده نیست؛ در این زمینه باید از لحاظ فرهنگی و همچنین مبانی قانونی شفافیت اطلاعات(Open data) اقدامات بیشتری بشود؛ توضیح آنکه: فرهنگ به اشتراک گذاشتن اطلاعات بسیار مهم است، ما نباید از این ترس داشته باشیم که اطلاعات خود - به خصوص اطلاعاتی که به حفظ سلامت سایر افراد مربوط می‌شود - را در اختیار دیگران بگذاریم؛ همچنین به قانون و مجموعه مدیریتی شهرها و قوه تصمیم گیر که قصد استفاده از این اطلاعات و منتشر کردن آنها را داشته باشد. این دو مسئله بر هم اثر می‌گذارند. هم فرهنگ شهروندی و هم نوع تفکر و رویکرد مدیریت شهر یا دولت در کنار هم و با همکاری هم نتیجه می‌دهد. به عنوان مثال یکی از شهروندان کره جنوبی اطلاعات را از سایت‌های مختلف از جمله سایت مدیریت شهری می‌گرفت و به زبان ساده و در قالب نقشه‌های قابل فهم برای همه، پیاده سازی می‌کرد.
شهرداری‌ها چه نقشی در استفاده بهتر از این فناوری‌ها دارند؟
به نظر من شهرداری‌ها قدرت زیادی در برقراری ارتباط مستقیم با شهروندان دارند، امکانی که در نهادها یا دستگاه‌هایی که حتی از نظر اداری جایگاهی بالاتر از شهرداری دارند وجود ندارد. مدیران شهری با زندگی روزمره شهروندان در تماس هستند. در زمینه مشکلاتی که در این حوزه بوجود می‌آید باید توجه داشته باشیم که مسئله کم کاری مدیریت شهری نیست، بلکه مشکل ناشی از اتخاذ رویکرد اشتباه است. اینکه ما منتظر باشیم قانونی در سطح ملی تصویب شود یا اتفاق دیگری شبیه به آن بیفتد درست نیست، بلکه باید اقدامات کوچک در مقیاس محله‌های مسکونی بشود و اطلاع‌رسانی، هوشمندسازی و بهره‌گیری از فناوری در مقیاس کوچک و در سطح اختیارات شهرداری را تسهیل کنیم؛ باید اعتماد شهروندان را جلب و با آنها ارتباط برقرار کنیم تا به تدریج شهروندان هوشمند تربیت شوند، البته انجام چنین اقداماتی به غیر از شهرداری‌ها از هیچ دستگاه اجرایی دیگری بر نمی‌آید.
نظر شما