به گزارش خبرنگار ایمنا، از میان ادامه دهندگان راه استاد تاج اصفهانی و حافظین میراث گران بهای مکتب موسیقی اصفهان کمتر کسی است که نام محمد تقی سعیدی برای او آشنا نباشد. وی در روستای ولاشان درچه اصفهان دیده به جهان گشود و از سنین کودکی در زمینه آواز از اندوخته‌های تاج اصفهانی بهره‌مند شد همچنین افتخار همکاری با اساتید جلیل شهناز، حسن کسایی، احمد عبادی و حبیب‌الله بدیعی را داشته است و در نوازندگی تار، سه تار و تنبک از دانش این اساتید بی‌بهره نبوده است. سعیدی از معدود افرادی بوده که علاوه بر شاگردی، دوستی نزدیکی با تاج اصفهانی داشته است.
سعیدی در این باره به خبرنگار ایمنا می‌گوید: با استاد تاج رابطه نزدیکی داشتم و به نوعی می‌توانم بگویم با ایشان زندگی می‌کردم و خاطرات زیادی از ایشان دارم. خاطره‌ای مربوط به مناسب خوانی ایشان دارم که بسیار جالب است. به یاد دارم در دوران جنگ همراه با استاد تاج و استاد کسایی و دیگران در جایی مهمان بودیم که ناگهان اعلام کردند وضعیت قرمز است و خاموشی شد. استاد تاج در حین خواندن بودند که بلافاصله شعر را عوض کردند و ادامه دادند: "تا در آن طره طرار گرفتار شدیم / داخل حلقه نشینان شب تار شدیم * لعل و زلفش سر دلجویی ما هیچ نداشت / وه که بی بهره هم از مهره هم از مار شدیم."
این استاد آواز با بیان اینکه "انتخاب شعر و آواز مناسب از خصوصیات بارز استاد تاج بود." توضیح می‌دهد: در هنر آواز در مکتب اصفهان اگر بخواهیم دو یا سه نفر را معرفی کنیم بی‌شک استاد تاج در صدر آن قرار خواهد گرفت. به علاوه ایشان سرآمد اخلاق بود و از نظر مردمی بودند و رفتار مناسب با اقشار مختلف جامعه بی‌نظیر بودند. استاد تاج هرگز اهل بخل ورزی، حسادت، غمازی و سخن چینی نبود و تکبر در شخصیت ایشان راه نداشت؛ در نتیجه ایشان همیشه هنر خود را با مهربانی به دیگران آموزش می‌دادند. استاد تاج به معنای واقعی کلمه در میان دوستان به عنوان رفیقی شفیق و در خانواده خود به عنوان پدری دلسوز شناخته می‌شدند.
اوضاع نامطلوب آموزش موسیقی در مکتب اصفهان
وی درباره موانع موجود در رشد و شناساندن هر چه بیشتر موسیقی اصفهان، تصریح می‌کند: مشکلات در این زمینه بسیار است، زیرا شرایط زندگی فرق کرده است و در واقع اولین چیز برای یادگیری هنرجو فراغت بال و آسایش زندگی است. کسانی که امروز تحت آموزش هستند شرایط خوبی ندارند. آموزشگاه‌های موسیقی امروزه در کشور برای تقبل هزینه اساتید از هنرجویان پول می‌گیرند در حالی که در گذشته اینطور نبود و دولت و یا سازمان رادیو و تلویزیون خود هزینه اساتید را تامین می‌کرد.
سعیدی می‌افزاید: در واقع امروزه عملکرد آموزشگاه‌ها مانند مغازه‌های خرید و فروش شده است و هر چه مشتری بیشتری داشته باشند خشنودتر و موفق‌ترند در حالی که در بند این نیستند که هنرجو به خوبی مطالب را یاد بگیرد یا نه؛ در نتیجه کیفیت آموزشی در حد مطلوبی قرار نخواهد گرفت. البته که این مسئله در سرا سر کشور از تهران گرفته تا دیگر شهرها قابل مشاهده است. سابق از کسانی که استعدادی داشتند امتحانی گرفته می‌شد و آنها را به اساتید خوبی معرفی می‌کردند که به طبع خروجی آن یک خواننده خوب و ماهر می‌شد اما در این زمینه پسرفت‌های بسیاری داشته‌ایم.
این استاد آواز تاکید می‌کند: در طول دوران آموزش خود شاگردان خوبی داشته‌ام که تعدادی از آنها به عنوان خواننده حرفه‌ای در رادیو و تلوزیون و جاهای دیگر مشغول فعالیت هستند. در حال حاضر هم چندین شاگرد دارم که واقعاً عاشق کار خود هستند و آینده خوبی برایشان می‌بینم. اما مدتی که برای کار کردن و تمرین می‌گذارند کم است و این به همان مشکلات معیشتی و نبود فراغت بال مربوط می‌شود. این نکته را هم باید گفت که استادان ما همیشه به ما توصیه می‌کردند که قصد این را نداشته باشید که از راه درآمد موسیقی زندگی خود را اداره کنید و ما هم همین طور بوده‌ایم و چه یاد دادنمان چه یاد گرفتنمان و چه فعالیتمان همیشه با عشق بوده است.
مردم به سمت فرهنگ بازگردند
سعیدی درباره فعالیت‌های هنری خود در جهت حفظ و اشاعه مکتب آواز اصفهان می‌گوید: کارهای غیررسمی و خصوصی زیادی با اساتید عبادی، کسایی، شهناز و دیگران داشته‌ام، ولی امسال توفیق داشتیم که در دوران شیوع ویروس کرونا دو کار رسمی ضبط کنم که یکی از آنها به نام "شهر مناجات" توسط حوزه هنری منتشر شده و کار دیگری هم با نوازندگی کمانچه استاد هادی منتظری در شرف نشر است. همچنین درصدد هستیم که فعالیت‌های دیگری برای حفظ موسیقی مکتب اصفهان انجام دهیم و به سهم خود ردیف‌های مکتب آوازی اصفهان را آنطور که شاید و باید در اختیار آیندگان قرار دهیم. اما هنوز حامی مورد نظر در این زمینه پیدا نشده است، چرا که اینگونه فعالیت‌ها هزینه‌های زیادی در بر دارد که در توان شخصی من نیست و نیازمند حمایت ارگان‌ها و یا افرادی خاص با دغدغه‌های فرهنگی است.
این هنرمند برجسته مکتب موسیقی اصفهان اظهار می‌کند: هر سال به مناسبت درگذشت استاد تاج برنامه‌ای با هماهنگی علی‌اصغر شاه‌زیدی در تکیه سید العراقین بر پا می‌شد که مردم بصورت خودجوش در آن حاضر می‌شدند و به علاوه یادی هم از دو استاد بی‌بدیل موسیقی ایران یعنی استاد کسایی و استاد شهناز می‌شد که بسیار مراسم شلوغی بود. ولی امسال به دلیل شیوع ویروس کرونا این فرصت پیش نیامده که این برنامه آنطور که باید برگزار شود. با وجود این اساتید تاج، شهناز و کسایی افتخار موسیقی کشور، به خصوص اصفهانی‌ها هستند. به قول معروف مادر دهر هرگز مانند این اساتید بزرگوار، نمی‌زاید. اصولاً باید بیشتر از اینها قدر این اساتید را بدانیم که متاسفانه هم در زمان حیات آنها و هم پس از فوتشان آنطور که باید حق این اساتید ادا نشده است. امیدوارم مردم ما کمی از مادیات فاصله گرفته و به طرف معنویات و فرهنگ خود بازگردند و هر چه بیشتر ارزش میراث و تمدن چند صد ساله اصفهان را درک کنند و به آن ببالند تا بلکه هر کدام از ما بتوانیم راهنمایی برای شناساندن فرهنگ خود به دیگران باشیم.
نظر شما