در مقابل پرکاری گواتر زمانی اتفاق می‌افتد که غده گواتر بیش از حد هورمون گواتر ترشح می‌کند و باعث لرزش، بی خوابی، فشار خون بالا و بزرگ شدن گواتر می‌شود.
کم کاری گواتر و پرکاری گواتر هر دو در دوران بارداری با داروهای خاص درمان می‌شوند و زنان از نظر عوارض مورد آزمایش و کنترل قرار می‌گیرند و نیازی به جراحی تیروئید در بارداری نیست. کم کاری گواتر و پرکاری گواتر از شرایط عدم کارکرد صحیح غده گواتر است. هر دو شرایط می‌توانند در دوران بارداری خطراتی ایجاد کنند اما در صورت کنترل صحیح شرایط، اکثر زنان همچنان می‌توانند بارداری سالمی را تجربه کنند.
گواتر کجاست؟
غده گواتر یا تیروئید در وسط گردن شما قرار دارد و وظیفه ترشح هورمون گواتر را بر عهده دارد. هورمون گواتر میزان انجام عملکردهای مختلف بدن را تنظیم می‌کند.
کم کاری گواتر زمانی است که غده گواتر به اندازه کافی هورمون گواتر ترشح نکند. علائم کم کاری گواتر شامل خستگی، گرفتگی عضلات، یبوست، ریزش مو و عدم تحمل سرما است. در صورتی که این اختلال پیشرفت کند، می‌تواند باعث افزایش وزن، کندی ذهن و بی خوابی شود. در صورت عدم درمان، کم کاری گواتر می‌تواند منجر به کما شود. اما پرکاری گواتر حالتی است که غده گواتر بیش از حد هورمون گواتر ترشح کند. علائم پرکاری گواتر شامل لرزش، ناراحتی عصبی، بی خوابی، تعریق زیاد، عدم تحمل گرما، ضربان قلب بیش از ۱۰۰ ضربان در دقیقه، فشار خون بالا و بزرگ شدن غده ای به نام گواتر است.
تشخیص بیماری گواتر
کم کاری گواتر و پرکاری گواتر با آزمایش خون برای بررسی سطح برخی از هورمون‌ها مانند هورمون تحریک کننده گواتر (TSH) تشخیص داده می‌شوند.
عوارض کم کاری گواتر در بارداری
در کشورهای پیشرفته، کم کاری گواتر معمولاً به دلیل بیماری خود ایمنی گواتر به نام بیماری هاشیموتو ایجاد می‌شود که به گواتریت هاشیموتو نیز معروف است. در سایر نقاط جهان، کم کاری گواتر اغلب به دلیل کمبود ید ایجاد می‌شود.
اگر کم کاری گواتر در بارداری درمان نشود یا دوره درمان آن کامل نشود، ممکن است خطر عوارض خاصی افزایش یابد که از جمله آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- · محدودیت رشد جنین
- · وزن کم هنگام تولد
- · ناتوانی ذهنی در کودک
نوزادان تازه متولد شده از نظر کم کاری گواتر مادرزادی در مناطق خاصی در کشورهای توسعه یافته غربال می‌شوند. اگر کودک در چند هفته اول زندگی برای این بیماری تشخیص داده شود و تحت درمان قرار گیرد، تقریباً از لحاظ هوش و رشد طبیعی مشکلی نخواهند داشت.
کم کاری گواتر در زنان باردار با دارویی به نام لووتیروکسین درمان می‌شود. دوز دارو به گونه‌ای تنظیم می‌شود تا سطح TSH را به حد نرمال برساند. برای ثابت نگه داشتن سطح TSH ممکن است نیاز باشد که هر ماه یا هر دوز تنظیم شود. سطح TSH ممکن است با آزمایش خون بیشتر در هر سه ماهه بررسی شود.
عوارض پرکاری گواتر در بارداری
پرکاری گواتر در بارداری معمولاً به دلیل یک بیماری خود ایمنی به نام بیماری گریوز ایجاد می‌شود. این بیماری و درمان آن می‌تواند خطرات نوزاد متولد شده و نوزاد را افزایش دهد. به عنوان مثال، مشکلاتی در قلب یا غده گواتر در نوزاد در حین تولد ممکن است ایجاد شود و همچنین ممکن است بر رشد کودک در دوران بارداری تأثیر بگذارد. زنان باردار مبتلا به پرکاری گواتر بیشتر در معرض سقط جنین، فشار خون بالا و زایمان زودرس هستند. کودکانی با مادران مبتلا به پرکاری تیروئید در معرض خطر کم وزنی و نارسایی قلبی است (برای مطالعه بیشتر درباره بیماری‌های قلبی مادرزادی، بر روی این لینک کلیک کنید).
پرکاری گواتر در بارداری با داروهایی درمان می‌شود تا سطح هورمون گواتر را تا حد قابل قبولی کاهش دهد. این داروها ممکن است عوارض جانبی خاصی مانند کاهش تعداد گلبول‌های سفید خون داشته باشند که در این صورت نیاز به قطع دارو است. دارویی که در درمان پرکاری گواتر در دوران بارداری استفاده می‌شود پروپیل تیوراسیل (PTU) نام دارد. زنانی که این دارو را مصرف می‌کنند نیاز به نظارت با معاینات و آزمایش خون دارند تا در صورت لزوم میزان دوز تنظیم شود. اگر بیمار به دارو درمانی پاسخ ندهد ، ممکن است لازم باشد نیاز به جراحی تیروئید تحت شرایط خاص باشد.
در دوران بارداری باید نوزاد متولد شده تحت نظر قرار گیرد تا از ضربان قلب و الگوی رشد طبیعی آنها اطمینان حاصل شود.
یک درصد از زنان بارداری که مبتلا به پرکاری گواتر هستند ممکن است یک بیماری جدی به نام طوفان گواتر را تجربه کنند. در این شرایط، علائم پرکاری گواتر شدید می‌شود و احتمال نارسایی قلبی در مادر زیاد است. در صورت بروز طوفان گواتر، سریعاً به نزدیکترین اورژانس مراجعه کنید. طوفان گواتر با دارو درمان می‌شود. نوزاد متولد نشده شما باید با استفاده از سونوگرافی یا آزمایش بدون استرس کنترل شود تا مطمئن شوید همه چیز درست است.
توجه: این مطلب، با تأیید دکتر آرش توفیق، جراح تیروئید و عروق گردآوری شده است و از نظر علمی، معتبر است.
نظر شما