به گزارش خبرنگار ایمنا، فریده روشن، رئیس کمیسیون فرهنگی و ورزشی شورای اسلامی شهر اصفهان در یادداشتی به مناسبت "روز اصفهان" از سرآمدی این شهر در فرهنگ و ادب ایران زمین نوشته که متن آن را در ادامه می‌خوانید:
"اگرچه شهرت اصفهان به بخش ملموس میراث و بناهای تاریخی به جا مانده از گذشته است اما این شهر بدون اغراق از منظر میراث معنوی ناملموس و فرهنگ عامه نیز غنا و قوت کم نظیری دارد که واکاوی آن در روزهایی که منتسب به نام "اصفهان" است یادآور اصالت فرهنگی و ادبی این خطه خواهد بود.
فرهنگ عامه مردم شهر اصفهان سرشار از خلاقیت و ذوق هنری مردم این شهر است. فرهنگ و ادبیات عامه که شامل باورها، آئین‌ها، مثل‌ها، اشعار، قصه‌ها و برخی از الفاظ و واژگان است. سیال بودن و انتقال پذیری، ویژگی عمده این بخش فرهنگ است که در شکل گیری هویت شهرها تأثیر بسیار زیادی دارد.
دکتر نعمت الله فاضلی، انسان شناس برجسته، در یکی از سخنرانی‌های خود اصفهان را پایتخت فولکلور ایران نامید. حضور اقوام و ادیان مختلف در طول تاریخ در این شهر و زندگی توأم با مسالمه و مفاهمه این حجم متنوع، زمینه مناسبی برای این نشر و التقاط فراهم آورده به نحوی که از هر بخشی از فرهنگ ایران می‌توان در این شهر نمونه‌ای یافت.
دسته مهمی از این آئین‌ها و آداب و رسوم نه تنها خوب و پسندیده بلکه یادگار روزهای پرافتخار ایران است. جشن‌های مهرگان، سده، نوروز و چهارشنبه سوری که تأثیر بسیاری در زندگی ایرانیان داشته است و این نشان دهنده قدمت ملتی است که زیاد کهن شده، زیاد فکر کرده و زیاد افکار شاعرانه داشته است.
بدون شک بدون فرهنگ عامه، ادبیات یک مملکت حرفی برای گفتن ندارد و صرفاً تعدادی واژه است که کنار هم چیده شده تا افکاری را رد و بدل کند. در واقع فولکلور بهترین عاملی است که ملت‌ها را با هم آشنا و نزدیک کرده و می‌توان در راستای صلح جهانی از آن بهره برد.
خوشبختانه در عصر حاضر بزرگانی چون دهخدا، جمالزاده و هدایت از بنیانگذاران این نهضت عظیم فرهنگی به شمار می‌روند که در این راستا گام‌های عظیمی برداشته‌اند.
اشعار و داستان‌های عامیانه در واقع مسائل هر دوره از تاریخ را نمایان کرده و زبان حال مردم کوچه و بازار را بیان می‌کند و متضمن بیان دردها و مصیبت‌ها و شادی‌ها و جشن‌های برپا شده در هر دوره‌ای است.
فرهنگ عامه باید بیش از پیش مورد توجه نهادهای اثرگذار قرار گیرد ولی نه به صورت مداخله گونه، بلکه جنبه‌های مختلف این بخش از میراث معنوی ناملموس باید معرفی شده و ثبت و ضبط شود که این موضوع نیازمند همکاری و همراهی بسیاری از نهادها، مراکز و نهادهای متولی و تلاش و همت همگانی است.
یکی از نهادهای توانمند در ثبت و ضبط فرهنگ عامه مجموعه بزرگ و فعال آموزش و پرورش است. دیگر دستگاه‌های متولی فرهنگ جامعه از جمله اداره فرهنگ و ارشاد و سازمان تبلیغات اسلامی در جهت ثبت و ضبط فرهنگ غنی ایرانی_اسلامی و به ویژه فرهنگ اصفهان نقش مؤثری دارند. در این میان، سازمان‌های مردم نهاد نیز می‌توانند فعالیت درخوری داشته باشند.
سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان به عنوان یک نهاد متولی فرهنگ با تشکیل دفتر تخصصی فرهنگ عامه به معرفی فرهنگ عمومی در جهت‌گیری‌های اجتماعی پرداخته و با برگزاری جلسات با حضور کارشناسان متبحر و متخصص اقدام به ثبت و ضبط فرهنگ مردم با استفاده از روش‌هایی مانند تاریخ شفاهی کرده است.
تاریخ شفاهی ابزاری است که به کمک آن پژوهشگران به لایه‌های زیرین وقایع دست یافته و از نتایج آن برنامه‌ریزان شهری می‌توانند در بهبود تصمیم گیری و برنامه‌ریزی برای آینده بهره برند. در ایران نیز این شیوه تاریخ نگاری امروزه در تعامل با مراکز مهم تاریخ نگاری دنیا، جایگاه قابل توجهی به دست آورده است.
اصفهان نیز به لطف حضور برخی اساتید برجسته از پایگاه‌های مهم تاریخ شفاهی ایران به شمار می‌رود. معاونت فرهنگی شهرداری اصفهان در راستای ثبت تاریخ شفاهی به حمایت از پروژه‌های مختلفی پرداخت که برخی از آن‌ها در سطح کشور مطرح و به عنوان الگو به کار گرفته شده است که تاریخ شفاهی بازار اصفهان در موزه عصارخانه شاهی و تاریخ شفاهی هیئت‌های مذهبی به همت موزه گرمابه رهنان اصفهان، برجسته‌ترین این پروژه‌هاست.
تاریخ شفاهی چهارباغ اصفهان، تکمیل پروژه تاریخ شفاهی تئاتر اصفهان و بررسی تاریخ شفاهی موسیقی اصفهان از سایر اولویت‌های مد نظر این سازمان است. همکاری شهرداری در این زمینه با افراد و مراکز آکادمیک و بهره‌گیری از نظر متخصصان از نمونه‌های موفق همکاری میان نهادهای دانشگاهی و مراکز اجرایی به شمار می‌رود.
اخیراً نیز با تشکیل شورای تاریخ شفاهی سازمان فرهنگی اجتماعی شهرداری اصفهان با حضور افراد صاحب نظر و برجسته تاریخ شفاهی در درجه اول اصفهان و بعد ایران، تلاش شده تا با تدوین آئین‌نامه و ارائه راهکارهایی مسیر مدنظر ترسیم شده و با پرهیز از اقدامات موازی، هزینه‌ها به بهترین نحو در خدمت پژوهش‌های شهری به کار گرفته شود.
ادبیات هر ملت آئینه تمام نمای هویت آن ملت است و تحولات ادبی همواره بر پایه دگرگونی‌های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی شکل می‌گیرد و در واقع ادبیات هر ملت در هر دوره پاسخی است به نیازهای آن دوره و بر همان اساس هم سبک‌ها و مکاتب ادبی شکل می‌گیرند.
اصفهان در پیدایش و تکوین سبک‌های شعری بسیار مهم است و این نکته در خور توجه است که شهر اصفهان همانگونه که از نظر جغرافیایی در مرکز ایران واقع شده، از جنبه‌های مختلفی نیز منشأ اثر و محور و کانون بسیاری از دگرگونی‌ها و از جمله تحولات ادبی بوده است.
این شهر در تکوین و پیدایش دست کم چهار سبک از سبک‌های ۹ گانه فارسی نقش و تأثیر مستقیم داشته است. سبک هندی یا اصفهانی و سبک بازگشت ادبی به عنوان دو سبک اصلی و سبک سلجوقی و دوره فطرت به عنوان دو سبک فرعی یا حد واسط علاوه بر اینکه در سبک‌های عراقی و رقوع نیز تا حد قابل ملاحظه‌ای تأثیرگذار بوده است و این مهم در هیچ کجای ایران مصداق ندارد و این مکتب ادبی اصفهان نشانی در حوزه گردشگری ادبی محسوب می‌شود.
جشنواره‌های ادبی، فرهنگی و هنری که در اصفهان برگزار می‌شود در بخش‌های متفاوت فیلم، رسانه و مطبوعات، کودک و نوجوان علم و فن آوری، دولت‌ها و نهادهاست و می‌توان از جشنواره بین المللی فیلم کودک و نوجوان، جشنواره ملی شیخ بهایی، جشنواره ملی قرآن، جشنواره دهه فجر، هفته فرهنگی اصفهان و روز اصفهان نام برد که در روشن نگاه داشتن چراغ فرهنگ و هنر این شهر تأثیر بسزایی دارد.
اصفهان در مکتب کمدی و طنز و در معنای وسیع‌تر اشکال مختلف هنر و جایگاه هنر کلاسیک و مدرن سرآمد است. حاضر جوابی و شوخ طبعی مردم اصفهان ریشه‌ای عمیق در تاریخ و فرهنگ این خطه دارد که این موضوع از چشم سفرنامه نویسان و سیاحان هم دور نمانده است.
از شاخص‌ترین چهره‌های این مکتب مرحوم ارحام صدر بود که اگر کمی معاصرتر هم نگاه کنیم در شعر طنزپردازان اصفهان به اسامی افرادی مثل سید جعفر موسوی متخلص به خاکشیر اصفهان برمی‌خوریم که نشان از جایگاه ادبیات شوخ طبعانه در بین شاعران اصفهانی دارد.
نقاله خوانی جزئی دیگر از هنرهای اصیلی است که در اصفهان از قدیم ریشه داشته است. نقالان اصفهانی در تمامی جهان زنده هستند و با نزدیک کردن نقالی به گونه‌ای از هنر تئاتر، افراد بسیاری را در جهان به سمت این هنر جذب کردند و باعث حمایت‌های معنوی و استقبال مردم بسیاری شدند.
اگر داستان‌ها و روایت‌های تاریخی اصفهان به نحوی شیرین برای مردم بیان شود برای آن‌ها بسیار جذاب و قابل تأمل خواهد بود و در جذب گردشگر هم تأثیرگذار خواهد بود. نقالی اصفهان امروزه مورد توجه یونسکو و ICNN قرار گرفته و در بسیاری از کشورها نیز اجرا می‌شود."
نظر شما