به گزارش خبرنگار ایمنا، مهاجرت از کشورمان، موضوع جدیدی نیست در سال‌های اخیر اما پس از اعمال تحریم‌ها شرایط سختی بر مردم حاکم شده است تا جایی که برخی هموطنان را بیش از پیش راغب به مهاجرت کرده است، در این بین مهاجرت از طریق مجاری غیرقانونی افزایش یافته است و اخبار ناخوشایندی از مرگ مهاجران به گوش می‌رسد، بیکاری بالا در بین فارغ التحصیلان جامعه، مشکلات معیشتی و نبود احساس امنیت روانی سرعت مهاجرت افراد را بیشتر کرده است؛ این در حالی است که اگر مردم در رفاه و آرامش باشند به هیچ وجه سختی مهاجرت‌های خطرناک و پرهزینه را به جان نمی‌خرند. در این میان مؤسسات مهاجرتی نیز با تبلیغات گسترده و وعده‌های رنگارنگ در فضای مجازی سعی در بدست گرفتن این بازار به نفع خود دارند.
شرایط نامناسب اجتماعی دلیل مهاجرتم بود
مهناز، هموطنی که ۱۱ سال از اقامتش در آلمان می‌گذرد در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، در خصوص مهاجرتش به این کشور می‌گوید: کشور آلمان را انتخاب کردم به این دلیل که برخی بستگانم آنجا هستند و اطلاعات زیادی در خصوص این کشور در اختیارم گذاشتند، پس از بررسی‌های لازم انتخابم را انجام دادم و به آلمان آمدم، ابتدا در یک کافی شاپ مشغول کار شدم اما کمتر از یک سالی می‌شود که به کمک یکی از دوستانم کافی شاپ کوچکی راه انداخته‌ایم و از این طریق امرار معاش می‌کنم.
وی با بیان دلایل مهاجرتش، گفت: شرایط سخت اجتماعی در ایران و ساختن آینده‌ای خوب برای فرزندم باعث شد مهاجرت کنم، قطعاً سال‌های اول حضور در آلمان شرایط سختی را گذراندم و با وجود حضور آشنایان و دوستان نزدیک، مدت زیادی طول کشید تا با شرایط وفق پیدا کنم، حتی برای مقطعی تصمیم برای برگشتن به ایران گرفتم اما باز روی ماندنم پافشاری کردم و حالا با گذشت بیش از ۱۰ سال از شرایط خود راضی هستم.
در شرایط فعلی مهاجرت بسیار سخت است
مهناز با اشاره به افرادی که قصد مهاجرت به کشورهای اروپایی را دارند، تصریح کرد: در شرایط فعلی که ویروس کرونا در دنیا فراگیر شده بعید می‌دانم مهاجرت به سادگی انجام شود، اما در شرایط عادی پیدا کردن شغل در آلمان نیاز به تخصص در یک حرفه و شرایط سنی ویژه دارد، تاکید زیادی روی دو مورد اشاره شده دارم و نمی‌توان بدون در نظر گرفتن این پارامترها اقدام کرد، در خصوص افرادی که با شغل و تخصص خاصی در آلمان مشغول می‌شوند نیز باید دوره‌های دو تا سه ساله بگذرانند تا بتوانند در شهرها مشغول شوند.
وی در پایان به افرادی که قصد مهاجرت دارند، گفت: می‌دانم که زندگی در ایران به ویژه در شرایط فعلی چقدر سخت است، هربار که به ایران بازمی‌گردم می‌فهمم که چقدر نسبت به دفعه‌های قبل زندگی دشوارتر شده است، واقعاً نمی‌توانم با صراحت برای آن‌هایی که قصد مهاجرت دارند پیشنهادی بدهم به این دلیل که من جای آنها نیستم، برخی از آنان چندسالی درس خوانده‌اند و حالا نمی‌توانند شغل مناسبی داشته باشند، در واقع زندگی نرمالی را تجربه نمی‌کنند، حتی همین افراد به دلیل بی ثباتی اقتصادی نمی‌توانند برای آینده خود برنامه‌ریزی کنند اما لازم است بگویم که اگر وابستگی عاطفی شدیدی به خانواده و بستگانشان دارند بهتر است بیشتر روی تصمیم خود فکر کنند و تا آخرین لحظه برای زندگی در ایران بجنگند.
دانشجویان همه جوانب را بررسی کنند
اشکان دانشجوی تحصیلات تکمیلی دانشگاه سئول در کره جنوبی است و از روند اقامتش در این کشور به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: ابتدا اساتید مرتبط با رشته مکانیک را در دانشگاه‌های مختلف جهان پیدا کردم و ضمن ارتباط با آنها تصمیم به انتخاب کره جنوبی برای مهاجرت گرفتم، قطعاً بررسی همه جوانب برای گرفتن ویزای تحصیلی مهم است و از این مهم‌تر نیز دریافت کمک هزینه تحصیلی از سوی دانشگاه مقصد است که بعید می‌دانم هر دانشجویی بتواند با هزینه‌های شخصی دوام بیاورد.
وی در خصوص انتخاب کره جنوبی به عنوان کشور مقصد، افزود: با توجه به حوزه رشته‌ام و بازار کار و البته علاقه شخصی نسبت به این کشور، کره جنوبی را انتخاب کردم و قطعاً این پارامترها برای انتخاب محل تحصیل بسیار مهم است. خوشبختانه توانستم خودم را با شرایط وفق بدهم، قطعاً حضور همسرم در اینجا باعث شد کمتر احساس غربت داشته باشم و خیلی سریع با فرهنگ کره جنوبی آشنا شویم.
اشکان با توصیه‌هایی به افرادی که قصد تحصیل در خارج از کشورمان را دارند تصریح کرد: به دانشجویانی که قصد تحصیل در خارج از ایران را دارند توصیه می‌کنم همه شرایط را بررسی کنند، بازار کار هر رشته برای انتخاب کشور مقصد مهم‌ترین پارامتر است، همچنین افراد باید ببینید آیا می‌توانند شرایط دوری از خانواده را تحمل کنند؟ در مورد کشورها نیز برخی از آنان کمک هزینه‌های تحصیل را به دانشجویان می‌پردازند و دانشجوی مقطع دکتری به استخدام دانشگاه در می‌آید اما در کشورهایی مثل انگلیس یا استرالیا به هیچ دانشجویی کمک هزینه تعلق نمی‌گیرد و باید با هزینه‌های شخصی تحصیل کنند، بنابراین نمی‌توان بدون تحقیق و بررسی اقدام به انتخاب محل تحصیل کرد.
مهاجران باید تمام جوانب را بسنجند
علیرضا سالاریان، رئیس دفتر نمایندگی وزارت امور خارجه در شهر اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار کرد: در خصوص بحث مهاجرت و تأثیر عوامل اقتصادی، فرهنگی و تأثیر فضای مجازی روی آنان جای بحث بسیار وجود دارد و کارشناسان مربوطه باید اظهارنظر کنند اما در حیطه وزارت خارجه اطلاعاتی از سوی سفارتخانه‌ها و وزارت خارجه کشورمان می‌رسد و باید بگویم، سامانه‌های کنسولی وزارت خارجه در دیگر کشورها در خصوص مهاجرت‌های غیرقانونی هشدارهای لازم را به هموطنان اعلام می‌کند.
وی ادامه داد: اگر اشخاص می‌خواهند مهاجرت کنند باید از سوی مجاری قانونی، مؤسسات و شرکت‌های معتبر و مطالعه دقیق شرایط کشور مقصد این اقدام را انجام بدهند و صرفاً به اقدامات یک مؤسسه داخلی قناعت نکنند و در مراکز اطلاع رسانی کشورهای مقصد اطلاعات مهمی مانند چگونگی پذیرش، میزان استخدام نیروی کار و اگر مهاجرت تحصیلی است در سایت دانشگاه‌های معتبر میزان مبالغ کمک هزینه تحصیلی بررسی شود تا اشخاص دچار ضرر و زیان نشوند.
سودجویان و وعده‌های اغوا کننده در مهاجرت
رئیس دفتر نمایندگی وزارت امور خارجه در شهر اصفهان تصریح کرد: شواهد نشان می‌دهد مهاجران ایرانی بدون کسب اطلاعات کافی و با صحبت‌های اغوا کننده برخی سودجویان تصمیم به ترک کشورمان می‌گیرند که اکثر این مهاجرت‌ها ناموفق بوده و افراد با از دست رفتن سرمایه خود مواجه می‌شوند، بنابراین توصیه می‌شود اگر قصد چنین کاری را دارند از طریق مؤسسات معتبر اقدام کرده و از مجاری قانونی استفاده کنند.
وی با اشاره به پارامترهای مهم ورود به کشورهای خارجی افزود: موضوع پذیرش تحصیلی از سوی دانشجویان مشخص است، دانشجو باید قطعاً قبل از اقدام تمام مشخصات دانشگاه و کمک هزینه‌های تحصیلی را بررسی کرده و نوع بورسیه‌ها را مطالعه کند و اگر از سوی دانشگاه‌ها پذیرشی انجام شود راحت ترین نوع مهاجرت صورت می‌گیرد و جای نگرانی برای دانشجو و خانواده وی ندارد، اما برای کار، کشورهایی نیروی کار محدود پذیرش دارند و شرکت‌های کارگزاری در این خصوص اقدام می‌کنند، مردم باید بدانند این شرکت‌ها قانونی هستند یا خیر.
زندگی برای افراد فاقد سرمایه و تخصص دشوارتر است
سالاریان اظهار کرد: برخی تمام سرمایه خود را تبدیل به پول رایج کشور مقصد کرده و گمان می‌کنند بعد از مهاجرت می‌توانند به راحتی شغلی پیدا کنند، این از اساس اشتباه است چرا که پذیرش مشاغل در این کشورها محدود بوده و اینکه عده‌ای بدون مطالعه و تحقیق دست به چنین اقدامی می‌زنند جای تعجب دارد، زندگی در کشورهای خارجی بسیار دشوار است و این در خصوص افرادی که فاقد تخصص و سرمایه لازم باشند بیشتر صدق می‌کند.
وی در خصوص تبلیغات اغوا کننده برخی مؤسسات مهاجرتی، گفت: برخی مؤسسات در کشورمان و یا حتی در کشورهای خارجی تبلیغ‌های بی‌اساسی منتشر می‌کنند که این‌ها سرابی بیش نیست، در واقع مطالبی در فضای مجازی عنوان می‌شود که مردمی که هیچ سرمایه و تخصصی ندارند هم می‌توانند در آن طرف به راحتی زندگی کنند در حالی که اگر افراد بتوانند در ایران در حداقل‌ها زندگی کنند، شرایط تأمین اقامت و مایحتاج زندگی در دیگر کشورها به مراتب سخت‌تر است و اگر درآمد کافی نداشته باشند باید برای زنده ماندن تلاش کنند و زندگی سختی خواهند داشت. صرفاً اینکه برخی می‌خواهند زندگی بهتری داشته باشند کافی نیست، همانطور که اشاره شد زمینه‌هایی برای این رسیدن به زندگی بهتر، مثل تخصص و سرمایه نیاز است که باید لحاظ شود.
از برخی مهاجران بی‌خبریم!
رئیس دفتر نمایندگی وزارت امور خارجه در شهر اصفهان با اشاره به افراد یا خانواده‌هایی که مهاجرت‌های غیرقانونی دارند، افزود: شاهد هستیم که خانواده‌هایی به دفتر وزارت خارجه در شهر اصفهان مراجعه می‌کنند و خواهان کسب خبر از عزیزانشان هستند، اما مشخص نیست این افراد چطور و از چه طریقی از کشور خارج شده‌اند و به کشور مقصد رسیده‌اند، در حالی که هیچ خبری از آنها نیست و شاید در مسیر دچار سانحه یا مرگ شده‌اند.
وی ادامه داد: نوع دیگری از مهاجرت غیرقانونی حضور هموطنان در کشورهای ترکیه و عراق است، به دلیل آنکه ورود به این کشورها بدون اخذ ویزا امکانپذیر است و ایرانیان می‌توانند در آنها به راحتی رفت وآمد کنند اما بعضاً شاهد موارد تخلف از سوی ایرانیان مقیم این کشورها هستیم و آنها به دلیل نقض مقررات دستگیر و در حبس هستند، که در این صورت کار را برای وزارت خارجه کشورمان بیش از پیش سخت می‌کنند چرا که نیاز است در این خصوص رایزنی‌هایی بشود و حتی این قبیل رفتارها باعث خدشه به اعتبار کشور می‌شود.
سالاریان تصریح کرد: عده‌ای که فکر می‌کنند زمینه زندگی مطلوب در ممالک خارجی فراهم است و مدینه فاضله در آنجا قرار دارد سخت در اشتباه هستند، از مردم تقاضا دارم در صورت تصمیم به مهاجرت حتماً بررسی کنند و از تجربیات دیگران استفاده کنند، حتی اگر دوست یا آشنایی در کشورهای دیگر دارند از آنان پرس و جو کنند و سپس برای مهاجرت اقدام کنند.
امید به زندگی بهتر عامل ایجاد مهاجرت‌های خطرناک و پرهزینه است
امان‌الله قرایی‌مقدم جامعه‌شناس در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار کرد: در مهاجرت به طور کلی با دو نوع جابجایی و مهاجرت داخلی و خارجی روبرو هستیم، وقتی منطقه یا کشوری با بیکاری و مشکلات معیشتی روبرو می‌شود یا مکان مورد نظر توان جذب و نگهداری شهروندان خود را ندارد مسئله مهاجرت ایجاد می‌شود.
وی با اشاره به نتایج تحقیقی روی ۹۵ هزار نفر در فرانسه، تصریح کرد: افرادی که تیزهوش‌ترند و موقعیت‌ها را می‌سنجند و منطقه محل زندگی آنها توان جذب و نگهداری آنها را ندارد مهاجرت می‌کنند و این مهاجران وضعیت را تشخیص می‌دهند چرا که هوش به معنای قدرت انطباق و سازگاری فرد با محیط است.
این جامعه‌شناس تصریح می‌کند: وقتی فردی با محیط خود سازگاری ندارد و همواره در عذاب و ناراحتی است مهاجرت می‌کند و امروز برخی خانواده‌ها فضای روحی و روانی کشور را برای ماندن مناسب نمی‌دانند به همین دلیل شاهد مهاجرت بیشتری هستیم که نمونه آن خانواده سردشتی بود که در روزهای گذشته در کانال " مانش" غرق شدند.
وی در خصوص سابقه دیرینه مهاجرت اظهار کرد: در طول تاریخ هم مهاجران بسیاری برای بهتر شدن شرایط مهاجرت کرده‌اند که نمونه آن حضرت رسول (ص) یا حضرت علی (ع) بوده‌اند که در صدر اسلام مهاجرت‌هایی داشتند.
مهاجران در آبادانی مناطقی که مهاجرت کردند تأثیر بسیاری داشته‌اند
قرایی‌مقدم با بیان اینکه افراد مهاجر به دلیل هوشمند بودنشان به هر منطقه‌ای که مهاجرت می‌کنند زمینه‌های آبادانی این مناطق را فراهم می‌کنند، افزود: کشورهایی چون آمریکا، کانادا، استرالیا یا دومینیکن را مهاجران آباد کردند و مهاجران چه داخلی چه خارجی در پیشرفت منطقه‌ای که بدان مهاجرت کرده‌اند مؤثر بوده‌اند همچنان که ایرانیان بسیاری در اقصی نقاط دنیا فعالیت‌های مثبت بسیاری داشته‌اند و مشارکت زیادی در آبادانی کشوری که به آن مهاجرت کردند داشته‌اند.
وی با تاکید بر اینکه در دیدگاه جامعه‌شناسان مکتب شیکاگو رابطه اکولوژی و انسان را هم در مهاجرت در نظر می‌گیرند، گفت: موقعیت مناطق و محیط افراد را به مهاجرت سوق می‌دهد این حالت انتخاب اصلح است بدین معنا که شهر یا منطقه مناسب افراد را انتخاب می‌کند.
این عضو هیئت علمی دانشگاه در خصوص دلایل اجتماعی مهاجرت اظهار می‌کند: بیکاری، فقر و نبود آزادی و امنیت روانی می‌تواند دلایل مهاجرت باشد. در کشور ما هم از سالیان بسیار دور مهاجرتی به نام "فرار مغزها" داشته‌ایم که تحت تأثیر نبود امکانات مناسب تحصیل یا زندگی بوده است همچنین در این مسئله تبلیغات رسانه‌های بیگانه و البته مهاجرپذیری دیگر کشورها و خدمات مناسب آنها به مهاجران بی‌تأثیر نبوده است.
مشکلات معیشتی روند مهاجرت را سرعت بخشیده است
وی تصریح کرد: وقتی نیروهایی مانند مریم میرزاخانی برنده جایزه جهانی ریاضیات یا دیگر افراد متخصص تحت عنوان فرار مغزها به کشور دیگری جذب می‌شوند حتی صدها چاه نفت هم جای ارزشمندی این افراد را نمی‌گیرد و به سختی یک کشور می‌تواند افراد اینچنینی را در طول سالیان طولانی تربیت کند و چه بسا این افراد در طول تاریخ یک کشور تکرار نشوند.
این جامعه‌شناس در خصوص ارزش افراد مهاجر، اظهار می‌کند: "آلفرد مارشال" برنده جایزه نوبل اقتصاد می‌گوید "اگر آموزش و پرورش یک شهر در طول صد سال یک مخترع بپروراند هزینه صد سال آن شهر را جبران کرده است" و این حرف بار معنایی بسیاری دارد، افراد متخصص یک کشور به راحتی پرورش نمی‌یابند اما به راحتی مهاجرت می‌کنند و جای آنها در یک کشور خالی می‌شود و تربیت افراد اینچنینی سال‌های سال به طول می‌انجامد.
وی با ابراز تأسف از روند افزایشی مهاجرت تصریح می‌کند: مشکلات یک جامعه در افزایش و سرعت مهاجرت افراد بسیار مؤثر است و در این شکی نیست که اگر اشتغال، اقتصاد و امنیت روانی در یک کشور باشد به هیچ وجه شهروندان یک کشور از وطن و زادگاه خود جدا نمی‌شوند، امروز این نوع مهاجرت‌ها بلای جان مهاجران شده است، اگر مردم در رفاه و آرامش باشند به هیچ وجه سختی مهاجرت‌های خطرناک و پرهزینه همچون خانواده سردشتی را به جان نمی‌خرند.
وارد کردن هر سرمایه‌ای امکانپذیر است جز سرمایه انسانی
قرایی‌مقدم اظهار می‌کند: امروز برخلاف سال‌های گذشته که تنها افراد متخصص مهاجرت می‌کردند افراد غیرمتخصص و عادی هم در حال مهاجرت هستند چرا که مشکلات بیکاری، تورم و نبود امنیت روانی را بیشتر حس می‌کنند و این افراد مهاجر به امید دستیابی به زندگی آرام و وضعیت بهتر دست به مهاجرت می‌زنند و خطرات زیادی را به جان می‌خرند.
وی در خصوص تبعات مهاجرت برای کشور مبدا گفت: کشورهای مهاجر فرصت نیروی انسانی خود را از دست می‌دهند و نیروی انسانی با هیچ چیز دیگری قابل مقایسه نیست چرا که یک کشور می‌تواند هر سرمایه‌ای را وارد کند به جز سرمایه انسانی چرا که تربیت نیروی انسانی بسیار زمان‌بر و هزینه‌بر است.
این جامعه‌شناس تصریح می‌کند: "بنیامین هیگن" استاد دانشگاه هاروارد می‌گوید: "اگر کشورهای ثروتمند بتوانند با پول خودشان پیشرفته‌ترین تکنولوژی‌ها را وارد کنند اما نتوانند نیروی انسانی ماهر و متخصص تربیت کنند به رشد و توسعه اقتصادی و اجتماعی نمی‌رسند" و اینجاست که ارزش نیروی انسانی را بیشتر درک می‌کنیم.
دولت‌های علاقمند به توسعه، جذب نیروی انسانی را در اولویت قرار می‌دهند
وی تصریح می‌کند: وضعیت امروز و بحران‌های اقتصادی و اجتماعی جامعه افراد را فراری می‌دهد و سختی زندگی را برای این افراد دوچندان می‌کند. ما به ارزش نیروی انسانی واقف نیستیم در حالی که جامعه‌شناسان بزرگ دنیا بر ارزش سرمایه انسانی بیش از دیگر سرمایه‌ها تاکید داشته‌اند و کشورهای هوشمند از این موضوع بهره‌های بسیاری برده‌اند.
قرایی مقدم با اشاره به لزوم توجه به سرمایه انسانی گفت: دولت‌ها و مسئولان باید به ارزش نیروی انسانی واقف شوند و بیش از این سختی مهاجرت را برای افراد ایجاد نکنند، دولت‌هایی که علاقمند به توسعه هستند جذب نیروی انسانی را در اولویت قرار می‌دهند چرا که سرمایه انسانی با هیچ سرمایه‌ای قابل مقایسه نیست بلکه بالاتر از هر نوع سرمایه‌ای است، امروز در همه‌گیری بیماری کرونا این پزشکان و پرستاران و در کل نیروی انسانی است که در حال کنترل و مدیریت این بحران است، ما هرچقدر سرمایه اقتصادی مانند بیمارستان و تجهیزات داشته باشیم اما نیروی انسانی ماهر نداشته باشیم در مدیریت چنین بحران‌هایی موفقیت نخواهیم داشت.
نظر شما