پای ظریف به ۱۴۰۰ کشیده می‌شود؟

مطبوعات و رسانه‌های آزاد و شفاف در هر جامعه‌ای از ارکان توسعه و دموکراسی محسوب می‌شود، لذا خبرگزاری ایمنا مرور بر بخشی از عناوین مطبوعات کشور را به صورت روزانه در دستور کار خود دارد.

روزنامه ابتکار در صفحه نخست امروز خود با تیتر «دگرگونی آبی در کاخ سفید» به بررسی انتخابات ریاست جمهوری آمریکا پرداخت و نوشت: بر اساس اعلام مقام‌های انتخاباتی آمریکا، بیش از ۱۰۰ میلیون نفر از مردم آمریکا تا پیش از سوم نوامبر (روز اصلی انتخابات) به صورت پستی یا زودهنگام و در مراکز مقرر شده، رأی خود را به صندوق انداختند و روز سه‌شنبه نیز میلیون‌ها نفر دیگر پای صندوق‌های رأی رفتند، به طوری که انتخابات امسال در ۱۲۰ سال اخیر از نظر حضور واجدان شرایط رای‌دهی، رکورد شکست.

روز سه‌شنبه با توجه به تفاوت ساعتی در ایالات مختلف آمریکا از شرق تا غرب و قوانین مختلف انتخاباتی در ایالات مختلف، مراکز رأی‌گیری کم ‫کم بسته شدند و نتایج انتخابات به صورت تدریجی اعلام می‌شود که حاصل حجم بالایی از آرای پستی است. هر نامزد برای پیروزی در انتخابات به ۲۷۰ رأی الکترال نیاز دارد.

در ساعات اولیه پس از پایان رأی ‫گیری در جریان انتخابات ریاست جمهوری آمریکا جو بایدن، نامزد حزب دموکرات در بسیاری از ایالت‌های کلیدی از دونالد ترامپ، رئیس جمهوری کنونی این کشور رأی کمتری کسب کرده بود، اما در ساعات و روزهای بعد جو بایدن فاصله خود را به طرز چشمگیری کاهش داد و به‫ تدریج در ایالت‌های کلیدی از دونالد ترامپ پیش افتاد. او به این ترتیب توانست در ایالت‌های ویسکانسین و میشیگان پیروز شود. جو بایدن اکنون نیز در آستانه پیش افتادن از دونالد ترامپ در ایالت‌های پنسیلوانیا و جورجیاست. دلیل اصلی این تغییر پدیده‌ای است که پیش از روز رای‫ گیری نیز ناظران از آن سخن گفته بودند. «دگرگونی آبی» (blue shift) رویدادی است که بسیاری از تحلیلگران از هفته‌ها پیش درباره آن سخن گفته بودند.

بسیاری از رأی دهندگان در این دوره از انتخابات به دلیل شیوع ویروس جدید کرونا رأی خود را با پست ارسال کردند. طی هفته‌های قبل از برگزاری انتخابات بر سر شرکت در رای‫ گیری با ارسال رأی از راه دور بحث‌های زیادی شده بود. این موضوع یکی از مسائل مورد اختلاف بین دونالد ترامپ، رئیس جمهوری کنونی آمریکا و جو بایدن، رقیب دموکرات او در اولین مناظره انتخاباتی نیز بود.

«دگرگونی آبی» به وضعیتی اطلاق می‌شود که برنده انتخابات در ساعات پس از پایان رای‫ گیری مشخص نمی‌شود و نامزد پیشتاز در روزهای بعد از انتخابات به دنبال شمارش رای‌هایی که با پست ارسال شده است پیشتازی خود را از دست می‌دهد.

از آنجا که بنا بر بررسی‌ها طی دوره‌های گذشته (حداقل از سال ۲۰۰۴ تاکنون) نامزدهای دموکرات در آرای ارسالی با پست پیشتاز بوده‌اند، تغییر نتیجه آرا به «دگرگونی آبی» (رنگ حزب دموکرات) معروف شده است.

روزنامه آرمان در صفحه نخست امروز خود با تیتر «پای ظریف به ۱۴۰۰ کشیده می‌شود؟» به بررسی تأثیر انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بر انتخابات ایران پرداخت و نوشت: ظاهراً انتخاب جو بایدن به‌عنوان رئیس‌جمهوری آمریکا بر جناح‌های سیاسی تأثیراتی دارد که چهره‌هایی مانند مصطفی پورمحمدی دبیرکل جامعه روحانیت مبارز شکست ترامپ را نوعی امداد الهی تلقی می‌کنند و ظاهراً چشم امید به آینده دارند. قطعاً برخی معتقدند که روی کار آمدن بایدن به‌عنوان رئیس‌جمهور آمریکا می‌تواند معادلات سیاسی تحت تأثیر و تغییر قرار دهد و چه بسا در این میان اصلاح‌طلبان و جریانات مثلاً اعتدالی در کشور انگیزه دوباره برای ورود به انتخابات ۱۴۰۰ بگیرند.

تا جایی که از هم‌اکنون به فکر این هستند تا با به تصویر کشیدن اظهارات پیشین ظریف وزیر خارجه ایران درباره ارتباطاتش با جو بایدن در زمان سناتوری او یک بار دیگر برای انتخابات ۱۴۰۰ مهره‌چینی کرده و چه بسا مانند سال ۹۲ که مذاکرات برجامی را سرفصل اهداف انتخاباتی خود برشمرده بودند، این‌بار هم از فرمولی مشابه برای چند ماه دیگر باقی‌مانده به انتخابات ۱۴۰۰ بهره بجویند.

با این تفاوت که امسال با پیش کشیدن نام ظریف به عنوان وزیر خارجه ایران و چه بسا موضوع کاندیداتوری او در ۱۴۰۰ وی را به عنوان حلال مشکلات کنونی معرفی کنند. از دید اصلاح‌طلبان با وجود بایدن، ظریف از سویی به واسطه ارتباطات و روابط دوستانه پیشین خود با بایدن و به عنوان اصطلاحاً معمار برجام می‌تواند یک بار دیگر مردم را به سمت صندوق‌های رأی بکشاند. اصلاح‌طلبان چنین فرضیه‌ای را دارند که ممکن است مردم با خود بگویند حالا که قرار است تغییراتی رخ دهد، پس بهتر است با همین روش اما با این تفاوت که با رأی به ظریف در ۱۴۰۰ یک بار دیگر فرمول برجام را به شکل و سیاقی دیگر آزمود. شاید به این طریق از آلام کاست و اقتصاد را مدیریت کرد.

از سویی دیگر هم البته که عده‌ای با استناد به این موضوع که ظریف خود بارها گفته که در انتخابات کاندیدا نمی‌شود، اگرچه حضور وی به عنوان رئیس‌جمهور را در ۱۴۰۰ منتفی می‌دانند اما باز هم از نام او به‌عنوان کلیدواژه ۱۴۰۰ بهره می‌برند. بدین معنا که با توجه به ریاست‌جمهوری بایدن در چنین شرایطی باز هم حضور ظریف به عنوان وزیر خارجه در سال‌های آتی لازم است و از این رو تنها عاملی که می‌تواند چنین مهمی یعنی وزارت ظریف را تحقق ببخشد روی کار آمدن یک رئیس‌جمهور اصلاح‌طلب است. به هر روی جریان چپ بازهم تلاش می‌کند تا بتواند بدین طریق پایگاه اجتماعی دلسرد خود را به پای صندوق‌های رأی بیاورد. در این میان، البته که عده‌ای از این جریان نیز منتظر تأثیرات سریع حضور بایدن هستند، چنانچه تا قبل از خرداد ۱۴۰۰ بهبود وضع اقتصادی و برخی گشایش‌ها بار دیگر چشم‌ها را به سمت اصلاح‌طلبان و کاندیدایشان بکشانند.

چرا که اگر با حضور بایدن ظرف چند ماهه قبل از انتخابات شرایط به‌گونه‌ای برای جناح‌ها تغییر پیدا کند، آنگاه تیم دولت فعلی و اصلاح‌طلبان می‌توانند مدعی این باشند که آنچه باعث همه خرابی‌های امروز در عرصه سیاست و اقتصاد کشور شد، ترامپ بود و بس و خود را از زیر این بار برهانند و بار دیگر برای مشروعیت خود رأی بخواهند. از این رو امروز جریان اصلاح‌طلب تلاش دارد تا به اشکال مختلف از این موضوع در انتخابات ۱۴۰۰ استفاده کند.

روزنامه اعتماد در صفحه نخست امروز خود با تیتر «اخراج دموکراتیک» به بررسی نتایج انتخابات آمریکا پرداخت و نوشت: «مجمع گزینندگان»، «آرای الکترال»، «عدد جادویی ۲۷۰»، «سراب سرخ»، «دیوار آبی» و یک دوجین اصطلاح عجیب و غریب دیگر حالا ورد زبان بخش بزرگی از ایرانیان است و این تعطیلات آخر هفته‌ای که گذشت اگر سری به شبکه‌های اجتماعی می‌زدید شاید بیش از آنکه از این استان و آن شهرستان خوش آب و هوای ایران‌ زمین بشنوید، از فلان ایالت آمریکا و بهمان کلان‌شهر ینگه دنیا می‌شنیدید و اینکه هر کدام چند میلیون نفر جمعیت دارد، چه تعدادشان رنگین‌پوست و چه تعداد سفیدپوست است، نسبت جمعیت زنان هر ایالات به مردانش چگونه است و مشی و مرام سیاسی و مذهبی‌شان طی این تاریخ ۲۰۰، ۳۰۰ ساله ایالات متحده به کدام سمت و سو بوده و به‌خصوص ۴ سال پیش در چنین روزهایی چگونه بوده است.

جالب آنکه نه چند ماه و چند سال پیش، بلکه حتی اگر همین چند روز پیش از یکی از این ایرانیان مسلط به تاریخ سیاسی- مدنی آمریکا از هر کدام از این جزئیات می‌پرسیدید بعید بود پاسخ درست بگیرید و آنچه حالا این تحول بزرگ را در ذهن و فکر ایرانیان رقم زده، انتخاباتی است که از آن به عنوان «تاریخی‌ترین انتخابات ایالات متحده» و انتخاباتی یاد می‌شود که بسیاری از تحلیلگران و کارشناسان خبره سیاست خارجی و بحث خاص و البته پیچیده انتخابات ایالات متحده نیز از آن به رویدادی منحصر بفرد یاد می‌کنند که تاریخ سیاسی آمریکا تا کنون به خود ندیده است. انتخاباتی که البته ادبیات رسمی سیاست ایران، اهمیت آن و به بیان دقیق‌تر، اثرگذاری‌اش بر مسائل ایران را ناچیز و «تقریبا هیچ» قلمداد می‌کند اما آنچه این سه، چهار سال اخیر به‌خصوص در پی خروج ایالات متحده از برجام و متعاقباً اعمال شدیدترین تحریم‌های تاریخ به عنوان بخشی از سیاست «فشار حداکثری» ترامپ علیه ایران و ایرانیان تجربه شد، دست‌کم در حوزه اقتصاد و روابط پولی- بانکی کشور مؤثرتر از آن بود که بتوان بی‌تفاوت از کنارش گذشت.

اثراتی که ازقضا علت‌العلل این توجه کم‌سابقه ایرانیان به انتخاباتی بود که آن سوی کره خاکی برگزار شد و همزمان با مشارکت کاربران فارسی‌زبان شبکه‌های اجتماعی در حال و هوای این انتخابات، امریکایی‌ها هم رکورد مشارکت انتخاباتی این کشور را دست‌کم در یک سده اخیر شکستند و یکی از شدیدترین و نفس‌گیرترین رقابت‌های سیاسی تاریخ معاصر را در حالی رقم زدند که حالا همزمان با نگارش این گزارش و غروب خورشید جمعه به افق تهران، همچنان در واشنگتن و ۵۰ ایالت ایالات متحده مرحله کش‌دار شمارش آرا ادامه دارد و با وجود اینکه این رقابت هنوز به نقطه سرانجام نرسیده است اما آنچه حالا تا اینجای کار، از احتمال پایان روزگار خوش دونالد ترامپ در کاخ سفید و بازگشت جو بایدن به اتاق بیضی - این‌بار در مقام نفر اول دولت، نه معاون رئیس‌جمهوری - حکایت می‌کند، اثری چشمگیر و غیرقابل انکار بر بازار ارز و سکه و طلای تهران گذاشته که خروجی‌اش، افت چشمگیر قیمت هر سه فقره است.

روزنامه شرق در صفحه نخست امروز خود با تیتر «کاخ تنهایی‌» به بررسی پوشش لحظه‌به‌لحظه انتخابات آمریکا در رسانه‌های اصولگرا پرداخت و نوشت: هیچ‌چیز آنطور که «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهوری ایالات متحده می‌خواهد پیش نمی‌رود؛ رنگ ایالت‌های سرنوشت‌ساز نیز یک‌ به‌ یک به نفع رقیب دموکراتش «جو بایدن» آبی شود و او لحظه‌ به‌ لحظه از کاخ‌ سفید دورتر می‌شود. دونالد ترامپ که حالا طبق تازه‌ترین نتایج شمارش آرا در آستانه شکست قرار گرفته است با مطرح‌ کردن بهانه‌های حقوقی و شکایت درباره نتایج شمارش آرا در پنج ایالت شامل میشیگان، جورجیا و پنسیلوانیا، آریزونا و نوادا به نظر می‌رسد در حال زمینه‌سازی برای به‌چالش‌کشیدن نتیجه انتخابات و اجرای سناریوی آشوب است؛ همان‌ چیزی که تحلیلگران و رسانه‌های آمریکا از روزهای پیش از برگزاری انتخابات نسبت به آن هشدار داده بودند.

جو بایدن تا لحظه تنظیم گزارش با کسب آرای الکترال ایالت میشیگان در روز پنجشنبه ۲۵۳ رأی الکترال را از آن خود کرده است و اگر آنطور که برخی از رسانه‌های خبری گزارش داده‌اند، او آرای الکترال ایالت آریزونا (۱۱) را نیز به صندوق خود روانه کند در مجموع ۲۶۴ رأی الکترال خواهد داشت و در مرحله آخر با پیروزی در ایالت نوادا و کسب شش رأی الکترال، جمع آرای الکترال او به ۲۷۰ خواهد رسید و پیروز نهایی انتخابات خواهد شد؛ هرچند ترامپ همچنان بر این باور است که دموکرات‌ها در ایالت‌های کلیدی دست به تقلب زده‌اند و او می‌تواند با شکایت به دیوان عالی نتیجه را به نفع خود تغییر دهد و برای چهار سال دیگر در کاخ سفید بماند؛ اما رئیس‌جمهوری کنونی آمریکا برای کسب حداقل آرای الکترال لازم (۲۷۰) باید تمامی ایالت‌های باقی‌مانده را از آن خود کند؛ امری که در شرایط کنونی بسیار غیرمحتمل به نظر می‌رسد.

برخی کارشناسان می‌گویند که احتمالاً تا یکشنبه هفته جاری و حتی یک هفته دیگر ممکن است که نتایج نهایی انتخابات سه‌شنبه گذشته در آمریکا اعلام نشود؛ نتایجی که طبق نظرسنجی‌ها بایدن باید آن را با اختلاف زیادی در همان دقایق اول به نفع خود تمام می‌کرد. اکنون نیز اگر او بتواند آرای دو ایالت دیگر را به خود اختصاص دهد و در مجموع آرای الکترال به‌دست‌ آمده را به بالای ۳۰۰ برساند، دیگر می‌توان او را برنده قطعی انتخابات اعلام کرد و تلاش ترامپ در دادگاه عالی در نهایت نتیجه‌ای جز شکست سهمگین برای او در پی نخواهد داشت.

روزنامه کیهان در صفحه نخست امروز خود با تیتر «آمریکای تماشایی! تقلب، هرج و مرج و جنگ خیابانی» به بررسی ناآرامی‌های انتخاباتی آمریکا پرداخت و نوشت: همان‌طور که کارشناسان آمریکایی پیش‌بینی کرده بودند، انتخابات ریاست جمهوری آمریکا این کشور را وارد باتلاقی کرده که معلوم نیست تبعات و نتایج آن به این زودی‌ها دامن این کشور را رها کند. کشوری که خود را الگوی دموکراسی جهانی می‌نامد وارد دورانی از بی‌ثباتی سیاسی، امنیتی و اجتماعی شده است. نتایج تا لحظه تنظیم این گزارش از پیروزی بایدن سخن می‌گویند اما ترامپ و تیمش نتیجه را نپذیرفته‌اند. جَو بسیاری از شهرهای این کشور متشنج گزارش شده و...

دیروز نیز شمارش آرای پستی در ایالت‌های پنسیلوانیا، جورجیا و کارولینای شمالی ادامه یافت و طبق آخرین گزارش‌ها تا لحظه تنظیم این خبر با جلو افتادن بایدن در ایالت جورجیا با ۱۶ رأی الکترال و پنسیلوانیا با ۲۰ رأی الکترال و نوادا با ۶ رأی الکترال سبد رأی آرای الکترال «جو بایدن» به بیش از ۳۰۰ رأی الکترال رسید و وی عملاً پیروز انتخابات لقب گرفت اما این تمام ماجرا نیست.

روز سه شنبه و همزمان با برگزاری انتخابات هر دو نامزد اعلام پیروزی کرده و ترامپ با قاطعیت و قطعیت اعلام کرده بود که در انتخابات پیروز شده است. وی گفته بود هر نتیجه‌ای غیر از این، تقلب در انتخابات است و اگر لازم باشد پرونده را به دیوان عالی می‌کشاند. با آشکار شدن نشانه‌های شکست همان طور که انتظار می‌رفت ترامپ در یک سخنرانی که شبکه‌های تلویزیونی آمریکا آن را سانسور کردند، صراحتاً اعلام کرد نتیجه را نمی‌پذیرد و دیوان عالی باید درباره سرنوشت انتخابات تصمیم بگیرد: «اگر آرای قانونی شمارش شوند به آسانی پیروز می‌شوم. اگر آرای غیرقانونی شمارش شوند انتخابات را می‌دزدند. ما داشتیم در ایالت‌ها با اختلاف خوبی برنده می‌شدیم اما به طرز معجزه‌آسا و مخفیانه‌ای برتری‌مان از دست رفت. ناظران انتخاباتی را به مراکز شمارش آرا راه ندادند. می‌خواهند انتخابات را بدزدند. اجازه نمی‌دهیم. فرقی نمی‌کند چه کسی برنده می‌شود نمی‌توانیم اجازه دهیم این اتفاق برای آمریکا بیفتد».

ترامپ این را هم اضافه کرد که «نظام انتخاباتی ما فاسد است و رأی‌گیری پستی سیستم ما را نابود کرده است». رئیس‌جمهور آمریکا در ادامه تقلاهای خود، حزب دموکرات را رسماً به تقلب متهم کرد. ترامپ دیروز نیز در صفحه توئیتر خود نوشت: «من به سادگی با رأی‌هایی که قانونی داده شده‌اند، پیروز ریاست‌جمهوری می‌شوم. [اما] به هیچ شکل یا نحوی اجازه ورود ناظران انتخاباتی [جمهوری‌خواه] داده نشد؛ به همین دلیل، آرا مأخوذه بعد از زمان انتخابات باید رأی غیرقانونی برشمرده شوند. دیوان عالی باید [در این مورد] تصمیم‌گیری کند». ترامپ با تاکید بر اینکه «مقامات دیترویت، میشیگان، فیلادلفیا و پنسیلوانیا فاسد هستند»، اضافه کرد: «ما نمی‌توانیم شاهد مهندسی انتخابات باشیم». در همین حال رسانه‌ها گزارش دادند درخواست‌های ستاد ترامپ برای توقف شمارش آرای پستی در ایالت‌های محل مناقشه رد شده است.