به گزارش خبرنگار ایمنا، پس از گذشت ۳۵ روز از شروع مناقشه قره باغ، درگیری‌های نظامی جمهوری آذربایجان و ارمنستان هنوز در این منطقه و اطراف آن ادامه دارد. دو کشور اولین بار در ۱۸ مهر ماه با میانجی‌گری روسیه و بار دیگر در ۲۷ مهرماه به آتش بس رضایت داده بودند، اما پس از دقایقی هر دو کشور آن را نقض کرده و بر شدت درگیری‌ها اضافه شد. با افزایش تنش‌ها در منطقه قره باغ، بیش از ۱۳۹ راکت جمهوری آذربایجان به شهرستان خدا آفرین ایران برخورد کرده است که باعث خسارات بسیاری به به این منطقه از کشور شد. بر همین اساس جمهوری اسلامی ایران تصمیم گرفت نقش پررنگ‌تری در جایگاه میانجی ایفا کند.
حالا دستگاه دیپلماسی کشور راه‌حل‌های ایران را برای پایان تنش‌ها به طرف‌های درگیر و همچنین روسیه و ترکیه از دیگر بازیگران قفقاز جنوبی ارائه داده است. بر این اساس پس از آنکه چندی پیش خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه از طرح ایران برای حل مناقشه قره‌باغ خبر داد و گفت «ایران طرحی را آماده کرده است که با مشورت با هر دو طرف مناقشه یعنی جمهوری آذربایجان و ارمنستان و دولت‌های منطقه و همسایگان پیگیری خواهد شد»، محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه نیز روز سه‌شنبه -ششم آبان‌ماه- از تدوین طرح ایران برای حل دائمی مناقشه قره‌باغ و تصویب آن توسط مقامات عالی کشور خبر داد.
پس از آن بود که عباس عراقچی، معاون سیاسی وزارت امور خارجه در سفری به منطقه این طرح را در باکو، مسکو و ایروان و همچنین آنکارا به مقامات این کشورها ارائه کرد تا شاید بتواند سر آغاز شروع گفت‌وگوهای بین ارمنستان و آذربایجان باشد. عراقچی در بدو خروج از ایران در مورد سفرش به کشورهای درگیر گفت که «این سفر در چارچوب یک سفر دوره‌ای به آن دسته از کشورهای منطقه که در پایان دادن به درگیری‌های اخیر جمهوری آذربایجان و ارمنستان تأثیر گذار هستند، انجام می‌شود و هدف اصلی آن نیز ارائه ابتکاری جمهوری اسلامی ایران برای حل و فصل این مخاصمه و رسیدن به صلح پایدار میان دو کشور و منطقه است.»
وی در صحبت‌های خود به ناتوانی گروه مینسک در حل بحران قره‌باغ اشاره کرد و افزود که «مکانیسم‌های دیگر مثل گروه مینسک را رد نمی‌کنیم، طرح ما هم جایگزین ابتکارات مینسک نیست، بلکه مکمل آن است و ما درصدد هستیم که از طریق یک رویکرد منطقه‌ای و با به‌کارگیری همه بازیگران مؤثر منطقه برای حل این بحران، به تلاش‌های جاری گروه مینسک کمک کنیم و نقاط ضعف آن را پوشش دهیم.»
اکثر تلاش‌های بین‌المللی برای حل مسالمت‌آمیز این مناقشه تاکنون نتیجه‌ای نداشته است، اما ایران امیدواری بسیاری به نتیجه‌بخشی طرح صلح خود دارد و معتقد است که می‌تواند مناقشه و درگیری بین دو کشور را حل کند. باید دید آیا طرح ایران می‌تواند به یک آتش‌بس دائمی منجر شود؟
طرح ایران مناقشات در قره باغ را در کمترین فاصله زمانی حل می‌کند
سید رضا صدرالحسینی، کارشناس مسائل منطقه دراین‌باره به خبرنگار ایمنا می‌گوید که با توجه به موقعیت ویژه ژئوپلیتیکی جمهوری اسلامی در منطقه غرب آسیا و قفقاز و آسیای میانه، یکی از کشورهای مؤثر در حوزه ایجاد تثبیت امنیت و آرامش برای ملت‌های مختلفی است که در این منطقه زیست می‌کنند.
به گفته وی، از ابتدای شروع درگیری‌ها میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان، جمهوری اسلامی ایران طرحی جامع را مطابق با قطعنامه‌های سازمان ملل متحد و با توجه به حسن همسایگی با این دو کشور، آماده کرد تا از آوارگی، نابسامانی، تخریب، مجروحیت و کشته شدن مردم بی گناه آنها جلوگیری کند.
به گفته این کارشناس مسائل منطقه، با اشاره به تماس‌های دیپلماتیکی که در طول یک ماه گذشته با طرفین درگیری و کشورهای مؤثر در این مناقشه گرفته شد، نماینده ویژه وزارت خارجه برای گفت‌وگو و ارائه طرحی برای حل بحران قره باغ به کشورهای جمهوری آذربایجان، ارمنستان، روسیه و ترکیه سفر خود را آغاز کرد.
صدرالحسینی معتقد است که با توجه به شرایط حاکم در منطقه و با عنایت به مرز مشترکی که این دو کشور با جمهوری اسلامی ایران دارند و ضرورت تأمین امنیت ملی برای جمهوری اسلامی، این سفر انجام شده است.
وی می‌گوید که با توجه به تجربیات جمهوری اسلامی در طول ۴۲ سال گذشته در حوزه‌های مختلف در غرب آسیا، به نظر می‌رسد طرح پیشنهادی تهران بتواند جامع‌الاطراف و با توجه به تأمین منافع ملی دو کشور باشد. مهم‌تر از همه نگاه انسانی است که ایران به مسائل درگیری‌های نظامی در قره باغ داشته است.
به اعتقاد این کارشناس مسائل منطقه، طرح ایران برای حل مناقشه قره‌باغ به گونه‌ای است که کمترین آسیب به ساکنان مرزی دو کشور و ملت این دو کشور وارد شود؛ چرا که در طول یک ماه آسیب‌های قابل توجهی به دو کشور وارد شده است.
صدرالحسینی خاطرنشان می‌کند: حضور کشورهای بیگانه و تکفیری‌ها در منطقه قره باغ می‌تواند به تشدید درگیری‌ها منجر شود. طرح جمهوری اسلامی ایران می‌تواند حل بحران را در کمترین فاصله زمانی در پی داشته باشد و خطرات این منازعه نظامی را کاهش دهد.
اجرایی شدن طرح صلح ایران به حمایت ترکیه و روسیه نیاز دارد
حسین فاطمی نژاد، کارشناس علوم سیاسی نیز به خبرنگار ایمنا می‌گوید: ایران در ابتدای دهه ٩٠ با شروع درگیری‌ها بین ارمنستان و آذربایجان به واسطه همسایگی و روابط مطلوبش با دو کشور توانست به این مناقشه پایان دهد. اکنون نیز سفر عباس عراقچی به پایتخت کشورهای درگیر با هدف ایفای نقش میانجی‌گری و همچنین اتمام مناقشه قره باغ است.
به گفته وی، طرح تهران برای برقراری صلح در قره باغ، جامع است و بر اساس احترام به تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان و حقوق اقلیت‌های مذهبی منطقه قره باغ طراحی شده است.
به گفته این کارشناس علوم سیاسی، طبق این طرح، منطقه قره باغ به جمهوری آذربایجان واگذار شده و اشغال آن توسط ارامنه خاتمه می‌یابد؛ البته باید حقوق ارامنه نیز در این منطقه مورد توجه قرار گیرد.
فاطمی‌نژاد معتقد است که طرح ابتکار صلح ایران در مناقشه قره باغ، بر پایه حقوق بین‌الملل تدوین شده است و اجرا شدن آن به حمایت کشورهای ترکیه و روسیه نیاز دارد.
وی خاطرنشان می‌کند: اصلی‌ترین دغدغه ایران پایان دادن به اصابت راکت‌های جنگی به شهرستان‌های مرزی و همچنین جلوگیری از حضور گروهک‌های تروریستی و نیروهای فرامنطقه‌ای در این مناقشه است.
نظر شما