به گزارش خبرنگار ایمنا، آلودگی هوا که سال‌هاست سایه سیاه و سنگینش را بر سر شهرمان پهن کرده امسال با شیوع ویروس کرونا مخوف‌تر شده است. بر پایه تازه‌ترین تحقیقات ارتباط مستقیمی میان آلودگی هوا و شیوع ویروس کرونا وجود دارد، مطالعات انجام شده در جهان نشان می‌دهد که هر یک واحد افزایش ذرات معلق کمتر از دو و نیم میکرون در هوا بین هشت تا ۱۵ درصد خطر مرگ ومیر ناشی از کووید- ۱۹ را افزایش می‌دهد.
از دو ماه قبل مرکز پیش‌بینی هواشناسی اصفهان نسبت به احتمال افزایش روزهای آلوده در این کلانشهر و شهرهای همجوار آن در نیمه دوم سال جاری هشدار داد و اعلام کرد که عوامل جوی در پاییز امسال آلودگی هوا را در این منطقه افزایش خواهد داد. کاهش سامانه‌های بارشی، سکون نسبی جو در لایه‌های میانی و نفوذ هوای به نسبت سرد از جمله عوامل جوی اثرگذار برای انباشت آلاینده‌ها و تشدید آلودگی هوای اصفهان در سه ماهه پاییز کرونایی است و امسال از اوائل مهرماه بر آسمان شهر جا خوش کرده است.
اصفهان از ابتدای سال همزمان با شیوع کرونا تا پایان ماه مهر، دو روز هوای پاک، ۱۷۱ روز قابل قبول (سالم)، ۳۷ روز ناسالم برای گروه‌های حساس و یک روز ناسالم برای عموم را تجربه کرد. آمارها نشان می‌دهد این کلانشهر پس از تهران و اهواز سومین کلانشهر دارای هوای آلوده در سال جاری است.
آلودگی هوا عامل ۱۲ درصد مرگ زودرس در اصفهان
بر پایه تازه‌ترین پژوهش‌ها آلودگی هوا سالانه باعث مرگ زودهنگام نزدیک به ۹ میلیون نفر در جهان می‌شود و در ایران ۳۰ هزار نفر قربانی می‌گیرد. آماری از شمار قربانیان آلودگی هوا در اصفهان در دست نیست اما به گفته مهدی میرجهانیان مدیر بهداشت محیط مرکز بهداشت استان، بر اساس تازه‌ترین آمار ۱۲ درصد مرگ و میرهای کلانشهر اصفهان در سال ۹۷ منتسب به آلودگی هوا بوده است.
ذرات معلق سمی ناشی از آلودگی هوا می‌توانند از طریق بینی وارد ریه‌ها شده و آسیب‌های متعددی را بر سلامت دستگاه تنفسی وارد کنند. بیماری‌های قلبی و عروقی، سکته مغزی و انواع بیماری‌های ریوی و غیرواگیر ریشه در آلودگی هوا دارد که به مرگ زودرس افراد منجر می‌شود.
وجود نزدیک به ۱۶ هزار واحد صنعتی و خدماتی رسمی و غیررسمی و ۷۰ شهرک صنعتی و تمرکز آنها در پهنه مرکزی استان، تردد حدود یک میلیون خودرو و بیش از ۶۰۰ هزار موتورسیکلت در کلانشهر اصفهان، تراکم و بلندمرتبه سازی بی‌ضابطه ساختمان‌ها، استفاده از سوخت بی‌کیفیت و مصرف گازوئیل و وجود ۱۶ کانون بحرانی گرد و غبار در مناطق شمال و شرق استان از جمله عوامل مؤثر بر آلودگی هوای کلانشهر اصفهان است که در فصل سرما با وقوع این ورژن "وارونگی دما" تشدید می‌شود.
در کنار این عوامل فعالیت نیروگاه‌ها و افزایش استفاده از وسایل گرمایشی گازسوز بیش از یک میلیون مشترک خانگی، انتشار گازهای گلخانه‌ای، آلودگی هوای اصفهان را دو چندان می‌کند. این در حالی است که امسال زخم کهنه آلودگی هوا با درد مضاعف کرونا عفونی‌تر شده و پیش‌بینی‌ها درباره هر دو بحران در ماه‌های آینده نگران کننده است.
افزایش همه‌گیری کرونا با آلودگی هوا
در همین پیوند رضا فدایی، مسئول بیماری‌های واگیر مرکز بهداشت اصفهان به خبرنگار ایمنا می‌گوید: با تشدید آلودگی هوا، محدودیت افراد دارای بیماری‌های تنفسی بیشتر می‌شود؛ علائم بیماری در افرادی که تنگی نفس دارند یا سرفه می‌کنند با آلودگی هوا به دلیل وجود ذرات غیرمجاز شدت می‌یابد.
وی می‌افزاید: آلودگی هوا نه تنها افراد دارای بیماری تنفسی بلکه افراد سالم را نیز درگیر می‌کند زیرا باعث می‌شود سیستم دفاعی ریه به درستی کار نکند و استعداد ریه برای آلوده شدن به انواع بیماری‌ها افزایش می‌یابد.
مسئول بیماری‌های واگیر مرکز بهداشت اصفهان با بیان اینکه هر سال با شروع پاییز این مسائل در رسانه‌ها گفته و تکرار می‌شود، تصریح کرد: نیاز است مسئولان استان هر چه سریع‌تر برای کنترل آلودگی هوا ورود کنند و برای پاییز و زمستان پیش رو تصمیماتی بگیرند که امسال باید چه اقدامات مؤثری در راستای کنترل آلودگی داشته باشیم که سال‌های پیش انجام نشده است.
فدایی ادامه داد: با توجه به پیش‌بینی‌ها مبنی بر نبود بارندگی مطلوب در نیمه دوم سال جاری، به اتخاذ تصمیماتی نیاز است که بتواند منابع آلاینده کلانشهر اصفهان را کاهش دهد زیرا امسال با وجود همه‌گیری کرونا شرایط ویژه‌ای خواهیم داشت و بی‌شک با افزایش آلودگی هوا همه بیماری‌های تنفسی از جمله کرونا تشدید می‌شود.
کرونا "مصلحت‌اندیش" نیست
اما محمد کوشافر، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی استان اصفهان و فعال محیط زیست به خبرنگار ایمنا می‌گوید: شیوع لجام گسیخته کرونا و معضل آلودگی هوا ریشه در نحوه مدیریت دارد در حالی که با مدیریت صحیح، کنترل بهتر هر دو مشکل امکان‌پذیر است ولی در هر دو مورد خیلی مصلحت اندیشی می‌شود.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه آلودگی‌های شیمیایی با آلودگی‌های میکروبی تفاوت دارد، می‌افزاید: تأثیر آلودگی‌های شیمیایی هوا که سالانه در اصفهان شاهد هستیم به طور معمول در کوتاه مدت به صورت حاد و همه گیری بروز نمی‌کند بلکه در میان مدت، بلند مدت و حتی نسل‌های آینده امکان بروز دارد در حالی که آلودگی‌های میکروبی به طور معمول خیلی زود خود را نشان می‌دهد و به همین دلیل خیلی زود جلب توجه می‌کند.
وی می‌افزاید: موضوع مدیریت آلودگی هوای اصفهان و کرونا نیز چنین است؛ کیفیت نامطلوب هوای اصفهان در بیشتر روزهای سال وجود دارد اما کمتر متوجه تبعات آن هستیم و مدیریت کنترل آلودگی هوا در این زمینه با ابهامات و پرسش‌های متعدد مواجه است و به مواردی نظیر اقتصاد اهمیت بیشتری داده می‌شود در حالی که اگر بخواهیم درباره کووید -۱۹ نیز همین شیوه مدیریت را داشته باشیم باید گفت که "کرونا" مصلحت‌اندیش نیست و بدون توجه به اشتغال، پول و اقتصاد پیش می‌رود.
لزوم تغییر رویکرد مدیریتی بحران کرونا در آلودگی هوا
کوشافر تصریح می‌کند: کرونا هر روز صدها و هزاران نفر قربانی می‌گیرد و خسارت می‌زند؛ به نظر می‌رسد مسئولان هر دو بحران کرونا و آلودگی هوا را به یک شکل مدیریت می‌کنند و در هر دو مورد از طرف جامعه انتظار تغییراتی در نحوه کنترل برای نتیجه گیری بهتر وجود دارد. تغییراتی که هم مواردی مانند اقتصاد مورد توجه باشد و هم از سلامت مردم محافظت شود. ضمن آنکه در این شرایط سخت نباید زحمات کسانی را که برای مقابله با شیوع کرونا تلاش می‌کنند نادیده گرفت و به ویژه قدردان کوشش همه درمانگران عزیز هستیم.
این صاحبنظر تغییر رویکرد مدیریتی برای کنترل بحران کرونا در آلودگی هوا را ضروری می‌داند و می‌گوید: نحوه مدیریت بحران کرونا و آلودگی هوا هر دو باید تغییر کند زیرا این فرضیه وجود دارد که کووید -۱۹ در سرما و شرایط آلودگی هوا تشدید می‌شود و اثر کرونا در کوتاه مدت مشهود خواهد بود.
موضوع آلودگی هوا در ستاد ملی کرونا دنبال می‌شود
بنا بر گفته بهروز کلیدری معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از ابتدای شیوع کووید -۱۹ تا پایان مهر نزدیک به ۴۲ هزار بیمار دارای علائم کرونا در بیمارستان‌های استان اصفهان بستری شدند و از این شمار چهار هزار و ۶۰۰ نفر جان باختند که تست کرونای ۲ هزار و ۳۰۰ نفر آنها مثبت و قطعی بوده است. به گفته وی تعداد مبتلایان از ماه مرداد و شهریور سیر صعودی گرفته است و بر اساس پیش‌بینی شرایط بیماری کرونا در ماه‌های آینده به دلیل سردتر شدن هوا دشوارتر خواهد شود و کنترل کرونا در گرو رعایت کامل شیوه نامه‌های بهداشتی توسط مردم و توجه بیشتر سیاست‌گذاران به این امر است تا به کاهش تماس و انتقال ویروس منجر شود.
در روزهای اخیر مسعود تجریشی معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست از تدوین پروتکلی با همکاری وزارت کشور برای کاهش شدت آلودگی هوا در پاییز و زمستان کرونایی امسال خبر داد و گفت: امسال با توجه به شرایط ویژه‌ای که پیش آمده، موضوع آلودگی هوا را از مسیر ستاد مقابله با کرونا و کمیته اجتماعی این ستاد پیگیری می‌کنیم و بر این اساس هفت تا هشت اقدام از جمله نسوزاندن مازوت در صنایع، منع تردد کامیون‌های دیزلی، داشتن معاینه فنی خودروها و توقف فعالیت‌های عمرانی که نقش زیادی در آلودگی هوا دارند را مشخص کرده و به ستاد مقابله با کرونا پیشنهاد کرده‌ایم تا با مکاتباتی که می‌شود عملیاتی شوند.
قانون هوای پاک راهی برای رهایی از دو بحران
ماه گذشته منصور شیشه فروش، مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان در مصاحبه‌ای با ایمنا از تدوین شیوه‌نامه‌های بهداشتی کرونا در آلودگی هوا توسط دانشگاه علوم پزشکی در کمیته سلامت استانداری خبر داده بود. وی در همین پیوند به خبرنگار ایمنا می‌گوید: این شیوه‌نامه در حال تدوین است و به احتمال زیاد تا هفته آینده به ستاد مقابله با کرونا استان ارسال خواهد شد.
مدیر کل مدیریت بحران استانداری اصفهان با اشاره به تمهیداتی برای کنترل آلودگی هوای این کلانشهر در ماه‌های پیش رو، بر ضرورت اجرای مواد قانون هوای پاک تاکید می‌کند و می‌افزاید: طبق این قانون معاینه فنی وسایل نقلیه موتوری سبک و سنگین برای تأیید ایمنی فنی خودرو از نظر نداشتن آلاینده‌های هوا و صدا یکی از اقدامات پیشگیرانه است بر این اساس از ابتدای امسال تاکنون اعمال قانون برای وسایل نقلیه فاقد برگه معاینه فنی در اصفهان ۲۴ درصد افزایش یافت و ۶۵ سازمان اجرایی استان، معاینه فنی موتورخانه را تاکنون انجام و برای بروز رسانی سیستم‌های گرمایشی خود اقدام کرده‌اند.
وی با اشاره به اینکه در شش ماه گذشته بنابر اعلام اداره کل حفاظت محیط زیست نیروگاه‌های استان از سوخت پاک استفاده کرده‌اند، ادامه می‌دهد: استفاده از سوخت مازوت برای نیروگاه‌ها ممنوع است و تاکنون گزارشی در این باره نداشتیم.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان، با تاکید بر ضرورت مقابله با بیابان‌زایی و جلوگیری از انتشار گرد و غبار، اظهار می‌کند: امسال ۳۰۵ هکتار از عرصه‌های بیابانی استان با اعتباری بالغ بر ۲۴ میلیارد تومان برای پیشگیری از انتشار گرد و غبار مالچ‌پاشی شد؛ همچنین نهال‌کاری در یک هزار و ۴۸۰ هکتار، جنگل دست کاشت در سطح چهار هزار هکتار، ایجاد بادشکن غیرزنده روی تپه‌های شنی در سطح ۵۰ کیلومتر و اجرای بادشکن زنده به مساحت ۳۰۰ کیلومتر برای جلوگیری از تبخیر، بهره‌وری آبیاری و جلوگیری از فرسایش خاک از دیگر اقدامات در این زمینه بوده است.
وی می‌افزاید: این طرح‌ها با اعتبار ۱۰ میلیارد تومان با نهال‌کاری در ۹۰۰ هکتار از مناطق کانون گرد و غبار شهرستان اصفهان، انارک و آران و بیدگل ادامه می‌یابد.
شیشه‌فروش با بیان اینکه انباشت پسماندها و سوزاندن ضایعات کشاورزی و صنعتی ممنوع است، خاطرنشان می‌کند: سازمان حفاظت محیط زیست مکلف است برای فعالیت همه واحدهای معدنی صنعتی، تولیدی، عمومی و کارگاهی حدمجاز آلایندگی را تعیین کرده و مناطق حساس را اعلام کنند؛ همچنین چهار مطالعه با دبیری اداره کل حفاظت محیط زیست استان و همکاری دانشگاه‌ها و شهرداری اصفهان انجام شده است که تأثیر بسزایی در تعیین منشأ گرد و غبار سیاهه آلودگی هوای اصفهان و اتخاذ تصمیمات در این رابطه دارد.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان با بیان اینکه برای رهایی از شرایط موجود اجرای قانون هوای پاک و پروتکل‌های بهداشتی مقابله با کرونا ضروری است، تاکید می‌کند: ستاد مدیریت بحران و سازمان‌های اجرایی استان برای کنترل آلودگی هوا در شرایط اضطرار آلودگی آمادگی دارند.
گزارش از: ندا سپاهی خبرنگار ایمنا
نظر شما