به گزارش خبرنگار ایمنا، سیاست‌های مداخله در بافت‌های شهری در دهه‌های گذشته تغییرات بسیاری کرده است. تجربیاتی که از نحوه مداخله در گونه‌های مختلف بافت‌های شهر به دست آمده، همینطور تحولات و اتفاقات متفاوت در طول زمان، موجب شده است تا مدیران و برنامه‌ریزان شهر سیاست‌های خود را در زمینه نحوه تغییر ساختار بافت‌های شهر تغییر دهند. سیاست‌های جدید در راستای بهبود همه جانبه شرایط زیست‌پذیری این بافت‌ها اتخاذ شده و تجربیاتی جدید را در اختیار پژوهشگران و مدیران شهری قرار داده است، در این زمینه با" ماندانا ملک، مدیرکل دفتر مطالعات کاربردی و امور ترویجی شرکت بازآفرینی شهری ایران" گفت‌وگویی داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
کدام بافت‌ها جز بافت‌های ناکارآمد شهری محسوب می‌شود؟
بافت‌های ناکارآمد شهری دارای سه نوع است، بافت‌های تاریخی در مرکز شهرها، بافت‌های فرسوده میانی که دچار ناکارآمدی شده‌اند و به واسطه مهاجرت ساکنان یا به واسطه وضعیت اقتصادی ساکنان تغییر کرده‌اند. از طرف دیگر بافت‌های سکونتگاه‌های غیررسمی هستند که آنها نیز مسائل خودشان را دارند، برخی سند مالکیت دارند و برخی دیگر ندارند، تعدادی در خارج از شهر و برخی در داخل شهرها هستند، تعدادی نیز در حاشیه شهرها قرار دارند.
بافت‌های ناکارآمد شهر چگونه ایجاد شد؟
زمانی که تعامل و توازنی که از نظر اجتماعی، اقتصادی، حمل و نقل شهری و مسائل محیط زیستی وجود دارد، در تعامل با سایر بافت های شهر دچار آسیب شود، بافت‌های ناکارآمد شهری شکل می‌گیرد، این بافت‌ها باید مورد توجه بیشتری قرار بگیرند.
مهم‌ترین معضلی که این بافت‌ها با آن مواجه هستند، گسترش فقر اقتصادی است. این فقر تنها اقتصادی نیست بلکه فقر بهداشتی، فقر خدمات شهری، پایین بودن تاب آوری محلات و محدوده‌ها و ناکارآمدی نظام جابجایی را نیز در بر می‌گیرد، این بافت‌ها در مواجهه با بلایای طبیعی مثل سیل و زلزله ناکارآمد هستند. سرمایه اجتماعی این بافت‌ها نیز کاهش پیدا کرده است.
سیاست‌های مداخله در این بافت‌ها به چه نحو بوده است؟
این بافت‌ها همیشه مورد توجه سیاست‌های کلان کشور بوده است، اما از سال ۸۴ و با وقوع زلزله ناگوار بم که تلفات جانی زیادی داشت، توجه برنامه‌ریزان، سیاست‌گذاران و مدیران شهری به چالش‌ها و مسائلی که در بافت‌های ناکارآمد شهری وجود دارد بیشتر شد. در آن زمان شورای عالی شهرسازی مصوبه‌ای را تنظیم کرد که بر اساس آن بافت‌هایی که ناکارآمد و نیازمند توجه بیشتر سیاست‌گذاران و مسئولان شهری است، شناسایی شود. در آن مصوبه چند شاخص مطرح شد که بر اساس آن شرکت بازآفرینی شهری و شهرداری‌ها موظف شدند این محدوده‌ها را شناسایی کنند، این اتفاقی بود که از سال ۸۴ تا ۹۲ به وقوع پیوست و این محدوده‌ها شناسایی شد، شناسایی این محدوده‌ها موجب شد، توجه بیشتری به بافت‌های ناکارآمد شهری شود اما چندان توجهی به گونه‌های مختلف بافت‌ها نشد.
لزوم توجه به گونه‌های مختلف بافت‌های ناکارآمد چیست؟
گونه‌های متفاوتی از بافت‌های ناکارآمد از جمله بافت‌های میانی و تاریخی در مرکز شهرها و بافت‌های سکونتگاه‌های غیررسمی وجود دارد که هرکدام نیازمند سیاست و رویکرد خاصی هستند، نمی‌توانیم همان سیاست و همان رویکردی که مخصوص یک بافت تاریخی داریم عیناً در خصوص بافت سکونتگاه‌های غیررسمی پیاده کنیم، ممکن است این بافت‌ها وجه اشتراک زیادی داشته باشند، اما قطعاً تفاوت‌هایی دارند که نیازمند توجه است. بعد از تغییر سند ملی راهبردی بهسازی و نوسازی و توانمندسازی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری توسط هیئت وزیران در تاریخ ۱۶/۰۶/۱۳۹۳ به تصویب رسید. در این سند به انواع گونه‌های بافت توجه شد و پس از تصویب سند، توجه به تشکیل ستادهای ملی و شهرسازی بازآفرینی شد. در این راستا و بنا بر بند ۵۹، وزارتخانه‌ها و شهرسازی‌ها مکلف به احیا و بهسازی گونه‌های مختلف بافت شدند.
تصویب این سند کمک کرد تا یک برنامه ملی و بازآفرینی تهیه شود و پیرو آن آئین نامه اجرایی برنامه ملی در سال ۱۳۹۷ به تصویب هیئت وزیران رسید. پیرو تمامی این مصوبات و اقدامات مثبتی که از قبل شده بود، عزم دولت برای احیای بافت‌های محله‌های ناکارآمد شهری در دستور کار قرار گرفت. به دنبال تدوین این سند، برنامه اقدام ملی مسکن نیز در سال ۱۳۹۸ تصویب و ابلاغ شد و شرکت بازآفرینی تولید و عرضه ۱۴۰ هزار واحد مسکونی را بر عهده گرفت، پنج هزار از این واحدها به صورت اعطای تسهیلات در بافت‌های ناکارآمد و حدود ۴۵ هزار واحد به صورت ساخت در دستگاه‌ها و اراضی متعلق به دولت ارائه می‌شود.
نظر شما