محمدرضا کاکایی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا در خصوص اشعار آئینی اظهار کرد: ابتدا باید بررسی کنیم که آیا نام شعر آئینی برای اشاره به اشعار مذهبی درست است یا خیر؛ چرا که آئین به معنی سنت، روش و آداب اجتماعی است و صرفاً منحصر به دین نمی‌شود. بنابراین فکر می‌کنم به دلیل اینکه موضوع این اشعار، مذهبی و مربوط به اهل بیت است اگر به آنها شعر "ولایی" بگوییم بهتر است. شعر ولایی، شامل فضیلت‌ها، ارزش‌ها، عشق، حماسه، ادبیات پایداری، استکبار ستیزی، حق طلبی و عدالت خواهی است.
وی در پاسخ به کسانی که شعر آئینی را در عصر رکود می‌بینند، تصریح کرد: باید دو جنبه کمی و کیفی را مد نظر قرار دهیم. در دهه‌های پس از انقلاب اسلامی، تعداد شعرایی که در حیطه شعر آئینی کار می‌کنند بیشتر شده است. در حالی که تعداد این شاعران پیش از انقلاب انگشت شمار بود.
این شاعر آئینی با بیان اینکه "شاعران آئینی باید سطح مطالعه بالایی داشته باشند" ادامه داد: اگر شاعر آئینی مطالعه نداشته باشد، دچار اشتباه شده و شعری می‌گوید که بر اساس واقعیت و حقیقت نیست. در نتیجه ممکن است به جای ایجاد جریانات مثبت، جریانی منفی ایجاد کند. با توجه به اینکه کتاب‌های بسیاری در حوزه عاشورا داریم، شاعری که در این عرصه قلم می‌زند باید مطالعات تاریخی کافی داشته باشد تا ابتدا با حقایق قیام امام حسین (ع) و جریاناتی که اتفاق افتاده آشنا شود، آنها را دقیق ببیند و بسنجد و سپس شعری بر اساس واقعیت بسراید.
کاکایی افزود: بنابراین رکودی که مطرح شده است نمی‌تواند در عرصه کمیت باشد، چراکه شعر آئینی از نظر تعداد شاعر و میزان اشعار در سطح بالایی است اما از نظر کیفی سطح پایینی دارد. امیدوارم شاعران بپذیرند که داشته‌های ذهنی آنها کل واقعیت نیست و باید دنبال تکمیل اطلاعات خود باشند تا اشعاری که گفته می‌شود بر اساس متون متقن و حقیقت باشد و جنبه کیفی اشعار نیز رشد کند.
وی با بیان اینکه آنچه در نویسندگان غیر شاعر هم دیده می‌شود، نپرداختن به حقایق عاشوراست، اضافه کرد: در حال حاضر موضوعات شعر عاشورایی بسیار محدود شده است و فقط به بیان مطالب شهادت، اسارت، مظلومیت و ستم‌هایی که به اهل بیت امام حسین (ع) شد پرداخته می‌شود که در جایگاه خود خوب است، اما اگر به اینکه هدف امام حسین از قیام چه بود و این قیام چه جنبه‌های مثبتی داشت نیز پرداخته شود بسیار بهتر خواهد بود.
این شاعر آئینی تصریح کرد: اگر پاسخگویی نیازهای مخاطب و جامعه توسط شاعر آئینی در نظر گرفته شوند، استقبال بیشتری از اینگونه اشعار می‌شود. گاهی شعر آئینی از نظر صناعات ادبی بسیار زیباست، اما خواسته مخاطب را تأمین نمی‌کند به همین دلیل مخاطب به صورت گذرا شعر را خوانده و از آن رد می‌شود.
کاکایی با بیان اینکه شعر آئینی امروز زودگذر است، گفت: این اشعار در بازه زمانی کوتاه مخاطبانی را به خود جلب می‌کند، اما به مرور زمان از اذهان خارج می‌شوند. شعر آئینی امروز، هم از نظر کیفیت و هم تعداد مخاطب ضربه دیده است. زمانی که در حوزه شعر اهل بیت صحبت می‌کنیم، نباید مسائل دیگری را به آن وارد کنیم؛ برخی از شعرا مباحث سیاسی جناحی را وارد شعر آئینی می‌کنند که ربطی به مسائل انقلاب و عاشورا ندارد، در نتیجه دلزدگی ایجاد می‌شود. اما اینکه در اشعار آئینی اهداف امام حسین (ع) را با هدف‌های انقلاب، ارزش‌های دفاع مقدس و مقاومت بیان کنیم، لطمه‌ای به شعر آئینی نمی‌زند.
وی در پاسخ به اینکه چرا اشعار آئینی ما به زبان‌های دیگر ترجمه نمی‌شوند، تصریح کرد: ابتدا باید ببینیم که آیا زیرساخت ترجمه آنطور که باید فراهم شده است و بعد انتظار داشته باشیم کار شاعر آئینی ترجمه شود. اگر اشعار با کیفیت باشند و مخاطب را جلب کنند، قطعاً ترجمه خواهند شد اما زیرساختی برای ترجمه اشعار آئینی نداریم. مترجمانی که رمان‌های خارجی را ترجمه می‌کنند باید دغدغه ارائه فرهنگ خود به دنیا را نیز داشته باشند. البته این امر به حمایت مسئولان هم بازمی گردد مثلاً می‌توانند گلچینی از اشعار شاعران آئینی را انتخاب کرده، در کتابی تحت عنوان "اشعار آئینی" ترجمه کرده و در کشورهای دیگر منتشر کنند. اما نه این ساختار فکری در ذهن مترجمان شکل گرفته و نه حمایتی از ترجمه این اشعار می‌شود. اگر می‌خواهیم اشعار آئینی به قله خود برسند، باید از شاعران آئینی حمایت کنیم. از طرفی اگر شاعران آئینی سطح مطالعه بالایی در حوزه شعری خود نداشته باشند اشعار آنها صرفاً پوسته‌ای است که از مغز تهی است و کیفیتی ندارد.
این شاعر آئینی تاکید کرد: یک شاعر آئینی باید بصیرت انقلابی داشته باشد چرا که در حال سرودن شعر مربوط به اهل بیت است که خود از این موضوع جدا نبوده‌اند. حماسه، پایداری، استکبار ستیزی و حق طلبی همیشه در تاریخ شیعه هست. بنابراین شاعران باید این مسائل را مد نظر قرار داده و نسبت به آنها بصیرت کافی داشته باشند.
نظر شما