به گزارش خبرنگار ایمنا، اکثر فراکسیون‌های قدرتمند مجالس گذشته کشور عموماً کاربرد سیاسی داشتند، اما به نظر می‌رسد کاربرد و جایگاه فراکسیون در مجلس یازدهم متفاوت بوده و شواهد نشان می‌دهد که این مجلس علاقه زیادی به تشکیل فراکسیون دارد، در صورتی که هرکدام از نمایندگان می‌توانند حداکثر در پنج فراکسیون عضویت داشته باشند.
نمایندگان این دوره مجلس شورای اسلامی تشکیل فراکسیون را حتی در شرایطی که هنوز اعتبارنامه‌شان تصویب نشده بود، آغاز کردند؛ به صورتی که پیش از شروع کار مجلس شورای اسلامی با تشکیل دو فراکسیون سیاسی در همان ابتدا، طی ۴ ماه تشکیل حدود ۱۰۰ فراکسیون دیگر را هم خواستار شدند و کار تا جایی پیش رفت که برخی شایعات خبر از ممنوع شدن تشکیل فراکسیون از سمت رئیس مجلس می‌داد.
فراکسیون انقلاب نخستین فراکسیونی بود که قبل از آغاز رسمی فعالیت مجلس یازدهم اعلام موجودیت کرد، که تنها کاربردش، معرفی هیئت رئیسه و محمدباقر قالیباف به عنوان نامزد ریاست مجلس بود.
دومین فراکسیون مهم مجلس یازدهم، فراکسیون گام دوم انقلاب بود که در راستای مفاد بیانات مقام معظم رهبری و بیانیه گام دوم انقلاب اعلام موجودیت کرد و مسائلی هم چون جوان‌سازی کشور، جهش در حوزه‌های مختلف و محورهای بیانیه گام دوم اعم از پیشرفت علم و فناوری را به عنوان اولویت فراکسیون معرفی کرده است.
با آغاز به کار این دو فراکسیون، در کمتر از یک ماه فراکسیون‌های متعددی اعلام موجودیت کردند؛ فراکسیون‌هایی همچون طب سنتی، مهدویت، شهید قاسم سلیمانی، انتفاضه فلسطین، البرزی‌ها، شهید دیالمه، زاگرس‌نشین‌ها، مدیران ارشد دولت‌های نهم و دهم، محرومیت‌زدایی و جهادی و اقدام پیش دستانه علیه آمریکا از این دست بودند که تعدادشان روزبروز افزایش می‌یابد.
البته باید به این نکته نیز اشاره کرد که فراکسیون‌های تزئینی تنها به تشکیل چنین فراکسیون‌هایی منتهی نمی‌شود و فراکسیون‌هایی با اسم‌های دهن پرکن نیز وجود دارد که عملاً نقشی به اندازه همین فراکسیون‌های نامبرده دارند و یکی از مهم‌ترین دلایل ناکاربردی‌شان، مشترک بودن وظایفشان با دیگر کمیسیون‌ها و موازی‌کاری است.
به عنوان مثال، فراکسیون حقوق بشر در مجالس قبلی هم پیشینه دارد و حتی در مجلس دهم به صورت جداگانه، به دو فراکسیون حقوق بشر و حقوق شهروندی تقسیم شده بود، اما بخشی از وظایفی که فراکسیون حقوق بشر و شهروندی قرار بوده انجام دهد، همان وظایفی است که برعهده کمیسیون اصل ۹۰ مجلس است و مشخص نیست به‌جز یک نام، خروجی خاص این فراکسیون‌ها چه بوده است.
محمدحسین فرهنگی، سخنگوی هیئت رئیسه مجلس دلیل این تعدد فراکسیونی را نبود محدودیت برای تشکیل آنها دانسته و می‌گوید که در این زمینه محدودیت قانونی هم وجود ندارد و درخواست نمایندگان هم در این زمینه زیاد است. تنها محدودیتی که داریم این است که هر نماینده فقط در پنج فراکسیون عضو باشد. بنابراین هر آنچه که جمعی از نمایندگان اراده می‌کنند شکل می‌گیرد. "
حال باید پرسید که هدف از تشکیل این فراکسیون‌ها چیست؟ چرا با وجود اینکه هنوز برخی از کمیسیون‌های مجلس مانند کمیسیون حقوقی و قضائی به دلیل عدم استقبال بلاتکلیف هستند، اما صف نمایندگان برای تشکیل فراکسیون‌های تزئینی همچنان طویل است؟ آیا این فراکسیون‌ها در عملکرد هم موفقیتی داشته‌اند؟
تعدد فراکسیون‌ها مبنای عقلی و مدیریتی ندارد
ناصر ایمانی، فعال سیاسی اصولگرا معتقد است که برخی از طرح‌های تشکیل فراکسیون ممکن است در حد حرف باشد؛ بنابراین اظهارنظر نمایندگان مبنی بر تشکیل فراکسیون‌های جدید به معنای تشکیل آن نیست.
به گفته وی، تشکیل فراکسیون‌های متعدد مبنای عقلی و مدیریتی ندارد؛ زیرا ممکن است تعدادی از آنها کارکردی مشابه داشته باشد و باعث تلف شدن وقت نمایندگان شود. نمایندگان باید بیشتر وقت خود را صرف بررسی موضوعات در کمیسیون‌های تخصصی کنند.
این فعال سیاسی اصولگرا خاطرنشان می‌کند: ورود نمایندگان مجلس شورای اسلامی به مابقی کمیسیون‌های مانعی ندارد و می‌توانند با حضور در کمیسیون‌های مختلف، نظرات خود را پیرامون مسائل مطرح کنند. تشکیل فراکسیون با حداکثر ١٠ عضو هیچ تأثیری در روند موضوعات ندارد.
بعید است یک فراکسیون بتواند مشکلی را حل کند
حجت الاسلام احمد سالک، نماینده سابق اصفهان در مجلس شورای اسلامی معتقد است که تعدد فراکسیون‌ها در مجلس شورای اسلامی راهگشای مسائل و مشکلات نبوده و تنها وحدت فراکسیون‌ها بر اساس اولویت‌ها می‌تواند مؤثر باشد. البته تضارب افکار بر مبنای اصول مثبت است، اما در یک جمع بیشتر می‌تواند ثمر داشته باشد.
به گفته وی، هر فراکسیون حدود ۱۰ یا ۱۵ عضو دارد که بعید است بتواند مشکلی را حل کند. بر اساس قانون آئین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، نمایندگان باید بیشترین زمان خود را در کمیسیون‌های تخصصی و برای بررسی مسائل و مشکلات صرف کنند.
این نماینده سابق مجلس خاطرنشان می‌کند: هرچقدر نمایندگان بتوانند در کمیسیون‌های تخصصی مجلس شورای اسلامی موضوعات جدیدتری را دنبال کنند و در جهت کاهش مشکلات جامعه تلاش کنند، تأثیر بیشتر و مطلوب‌تری بر روند قانونگذاری و نظارت مجلس خواهند گذاشت.
فراکسیون‌های مجلس یازدهم جنبه صوری و ظاهری دارد
حسین محمد صالحی دارانی، نماینده فریدن و فریدون‌شهر در مجلس شورای اسلامی معتقد است که فراکسیون‌های زیادی با عنوان‌های مختلف در مجلس یازدهم تشکیل شده‌اند و اقدام بازدارنده‌ای از سوی هیئت رئیسه مجلس برای تشکیل آنها وجود ندارد.
به گفته وی، نمایندگان مجلس بیش از ۱۰۰ درخواست تشکیل فراکسیون با عنوان‌های متفاوت پیشنهاد داده‌اند که اکثر آنها بدون در نظر گرفتن نقش یا اهداف و تنها با انتخاب عناوین متفاوت نسبت به فراکسیون‌های مجلس گذشته مطرح شده است.
صالحی با بیان اینکه فراکسیون‌های مجلس یازدهم تنها جنبه سوری و ظاهری دارد، خاطرنشان می‌کند: اکثریت نمایندگان مجلس شورای اسلامی عضو فراکسیون نمایندگان ولایی هستند که این فراکسیون تنها در زمان انتخابات هیئت رئیسه مجلس و تشکیل کمیسیون‌های تخصصی فعال می‌شود.
نظر شما