به گزارش خبرنگار ایمنا، این خبری بود که طی روزهای گذشته روی خروجی خبرگزاری‌ها قرار گرفت و این سوال در میان سینماگران و سینما دوستان شکل گرفت که آیا عبدالرضا کاهانی به سینمای ایران باز می‌گردد؟
کاهانی این روزها فیلم پر حاشیه "ارادتمند؛ نازنین، بهاره، تینا" را در کنار آزاد مثل هوا و وقت داریم حالا در صف اکران دارد. همچنین چندی پیش خبر ساخت فیلم جدیدش در خارج از کشور منتشر شد. او که پس از مواجهه با مشکلات اعلام کرد به جای تن دادن به فیلم‌های خنثی، در خارج از کشور فیلم می‌سازد، همواره در طول این سال‌ها در صدر خبرهای سینمای ایران قرار گرفته است. حالا این کارگردان تصمیم گرفته بعد از آنکه اعلام کرد دیگر در ایران فیلم نمی‌سازد، تازه‌ترین اثر خود را که یک قصه اجتماعی دارد در کشور جلوی دوربین ببرد.
فیلمسازی از ایران تا فرانسه
عبدالرضا کاهانی فیلمسازی را در ایران و با ساخت فیلم آدم آغاز کرد. او تا کنون ده فیلم سینمایی بلند ساخته که از این تعداد، سه فیلم در ایران اجازه اکران نیافتند و چهار فیلم نیز در خارج از ایران از سوی وزارت ارشاد اجازه اکران نگرفت. او چند سال پیش به گفته خودش وقتی نتوانست سانسورها را تحمل کند، به فرانسه مهاجرت کرد. او یکی از فیلمسازان مهاجری است که سعی می‌کند جایی بیرون از کشورش به کارش و بقای حرفه‌ای خود ادامه دهد.
اکثر فیلم‌های کاهانی که مجوز اکران گرفتند نیز دچار حاشیه شدند و در نمایش آنها در سینماها مشکلاتی به وجود آمد. او بعد از مهاجرت از ایران، یک فیلم در فرانسه، یکی در تایلند و سومی را در کشور کانادا جلوی دوربین برد. در ادامه نگاهی داریم به حواشی آثار این کارگردان پرحاشیه.
فیلم‌هایی که حاشیه دار شدند
آدم
"آدم"، نخستین ساخته بلند سینمایی کاهانی در مقام کارگردان است که در سال ۱۳۸۵ جلوی دوربین برد. این فیلم در جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد، اما پس از سه سال توقیف شد و بدون اینکه رنگ اکران را به خود ببیند وارد شبکه نمایش خانگی شد.
بیست
"بیست" را کاهانی در سال ۱۳۸۸ کارگردانی کرد. این فیلم با ممیزی‌های فراوان در ایران اکران شد اما همچنان اجازه نمایش در خارج از کشور را ندارد. بعد از این فیلم، قانون دریافت مجوز خارجی برای نمایش فیلم‌ها در خارج از ایران وضع شد و هیچ، نخستین فیلمی بود که این مجوز را دریافت نکرد. این فیلم در بیست و هشتمین جشنواره فیلم فجر، فقط در یک سانس و برای اهالی مطبوعات به نمایش درآمد و با استقبال روبرو شد. معاونت سینمایی، هیچ را به دلیل آنچه سیاه نمایی خوانده می‌شد توقیف کرد اما این فیلم بالاخره در نوروز ۱۳۸۹ اکران شد.
اسب حیوان نجیبی است
این فیلم را کاهانی در سال ۱۳۸۹ جلوی دوربین برد اما به دلیل شکایت نیروی انتظامی و مخالفت‌های وزارت ارشاد، بعد از هفت ماه توانست مجوز اکران در ایران را بگیرد اما از دریافت مجوز اکران خارجی باز ماند. پخش کننده جهانی فیلم که اقدام به رایزنی برای نمایش فیلم در خارج از کشور کرده بود، با پذیرفته شدن فیلم در چند جشنواره خارجی معتبر، با مخالفت وزارت ارشاد برای نمایش آن در خارج از کشور روبرو شد که این اقدام منجر به واکنش و انتشار بیانیه‌ای از سوی مدیران چند جشنواره گردید.
بی خود و بی جهت
این فیلم در سال ۱۳۹۰ ساخته شد و همچون "اسب حیوان نجیبی است"، هفت ماه بعد توانست مجوز اکران بگیرد و در زمان نمایش هم با مشکلاتی روبرو شد. در پایان شهریور ماه سال ۹۱، حوزه هنری طی نامه‌ای به معاونت سینمایی وزارت ارشاد، اعلام کرد که از نمایش شش فیلم در سالن‌های خود جلوگیری خواهد کرد. این در حالی بود که حوزه هنری، بیشترین تعداد سالن‌های سینما را در ایران در اختیار دارد. این تصمیم حوزه هنری در حالی صادر شد که بی خود و بی جهت پس از هفت ماه موفق شده بود پروانه نمایش خود را از ارشاد دریافت کند.
بعد از انتشار این خبر، کاهانی با انتشار نامه‌ای، به نشانه اعتراض، از اکران فیلمش در سینماهای محدود انصراف داد. به دنبال انصراف این کارگردان، پویشی اعتراضی در میان سازندگان پنج فیلم دیگر و به طور کلی هنرمندان به راه افتاد.
فیلم‌هایی که توقیف شدند
آنجا
دومین فیلم کاهانی در سال ۱۳۸۷ ساخته شد. آنجا بعد از ساخت بلافاصله توسط وزارت ارشاد دولت نهم توقیف شد. این فیلم روایتگر داستان پیمان است که فقط ۱۰ روز فرصت دارد خود را از ایران به آمریکا برساند تا گرین کارتش را تمدید نماید. او برای خروج از کشور، نیاز به رضایت همسر سابقش دارد که مهریه سنگین‌اش را به اجرا گذاشته است.
وقت داریم حالا
این فیلم، نخستین فیلم کاهانی پس از مهاجرت به فرانسه است که با مشارکت فرانسوی‌ها در این کشور ساخته شد. این فیلم اولین بار در جشنواره کارلووی واری به نمایش درآمد و با استقبال مواجه شد. جالب است بدانید که سرمایه گذار ایرانی این فیلم مجتبی جباری، بازیکن سابق باشگاه فوتبال استقلال است.
"وقت داریم حالا"، روایتگر داستان یک جوان ایرانی به نام عماد است که پس از چند سال تحصیل در شهر کوچک بزانسون، قصد دارد خود را به یک آژانس مانکن در پاریس معرفی کند. در حالی که به دوست دختر فرانسوی خود، کارولین، گفته می‌خواهد به ایران بازگردد. در آستانه سفر و جدایی همیشگی، کارولین که زیر سن قانونی است او را مطلع می‌کند که از عماد باردار است.
کاهانی به دلیل ممیزی‌های فراوان موفق به اکران این فیلم در ایران نشد و بعد از چند سال پیگیری، وزارت ارشاد طی نامه کتبی، موارد سانسور را طی دو صفحه به او اطلاع داد و اکران فیلم را منوط به اعمال آنها دانست. کاهانی که موافق قلع و قمع کردن فیلمش نبود، این دست‌نویس ارشاد را در اختیار رسانه‌ها قرار داد.
او در ۲۱ تیرماه سال ۹۶، در یادداشتی سرگشاده از مدیران سینمایی وقت و سابق انتقاد کرد و نوشت آنها از وضعیت جامعه و مشکلات اجتماعی و سینمایی بی اطلاع هستند. در بخشی از این یادداشت آمده بود: " شما سانسورچی‌ها می‌توانید فیلم را به بایگانی بسپارید اما نمی‌توانید من را به دروغگویی متهم کنید. "
در نهایت این فیلم، هیچ وقت به نمایش درنیامد و برای همیشه توقیف شد.
ارادتمند؛ نازنین، بهاره، تینا
این فیلم در سال ۱۳۹۵ در ایران ساخته شد و بر خلاف آثار دیگر کاهانی، فضایی زنانه دارد و در آن زندگی سه دختر با خاستگاه‌های فکری متفاوت روایت می‌شود که هر سه از درد بی شوهری رنج می‌برند و همین می‌شود که دل به خیابان زده و با حضور در مهمانی‌ها و دورهمی‌های مختلف، از مردان انتقام می‌گیرند.
این فیلم نتوانست مجوز نمایش بگیرد و سعید خانی، تهیه کننده آن در گفتگویی اعلام کرد: " گاهی با اظهار نظرهای عجیبی درباره این فیلم روبرو می‌شویم و افرادی در مورد آن نظر می‌دادند که حتی فیلم را ندیده بودند. این اتفاقات در حالی رخ می‌داد که وزارت ارشاد از ما خواسته بود سکوت اختیار کنیم تا در آرامش مسائل حل شود. "
او ادامه داد: "با وجود آنکه ما سکوت کردیم، اما دیگران درباره آن اظهار نظر کردند و حتی این اظهارنظرها ضد و نقیض بود. این فیلم پروانه ساخت دارد و کاملاً بر اساس فیلمنامه ساخته شده است. "
در نهایت این فیلم نیز به دلیل آنچه تهیه کننده و کارگردان، غرض‌ورزی شخصی نامیدند، تاکنون اجازه اکران نگرفته است و همچنان خاک می‌خورد.
فیلمسازی در ایران به دلیل ممیزی‌های فراوان و برخوردها و نگاه‌های سلیقه‌ای، کار آسانی نیست. کاهانی نیز اولین و آخرین فیلمسازی نیست که آثارش چنین سرنوشت نامعلومی دارد. تنها تفاوتش این است که مثل خیلی از فیلمسازان، از این شرایط خسته نمی‌شود و همچنان به فیلم ساختن ادامه می‌دهد. حال باید منتظر ماند و دید آیا با درخواست پروانه ساخت برای فیلم تازه این کارگردان موافقت می‌شود یا این بار از همان ابتدا آن را در نطفه خفه می‌کنند.
نظر شما