به گزارش خبرنگار ایمنا، خانواده نخستین نهاد اجتماعی شکل گرفته در جهان و ازدواج رسمی نخستین در این کره خاکی است، رسمی که در همه کشورهای دنیا با ارزش است و همه با احترام و رعایت آداب خاصی آن را انجام می‌دهند، هر چند این رسم قدیمی هزاران سال بود که در نهایت سادگی برگزار می‌شد اما در دهه‌های اخیر تحت تأثیر پیچیدگی‌های شرایط اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی جامعه قرار گرفته و به گفته کارشناسان زنگ خطر کاهش ازدواج در جامعه به صدا درآمده است.
کاهش ۴۰ درصدی ازدواج نسبت به ۱۰ سال گذشته
افزایش سن ازدواج و تمایل جوانان به تجرد قطعی چالش بزرگی است که این روزها بسیاری از خانواده‌های ایرانی را تحت تأثیر قرار داده است. سید حامد برکاتی مدیرکل سلامت، جمعیت خانواده و مدارس وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در این باره می‌گوید: میزان ازدواج‌ها در سال ۸۹، حدود ۸۹۰ هزار بوده که در سال ۹۸ کمتر از ۵۵۰ هزار مورد شد و ۴۰ درصد کاهش یافته و از سال ۸۹ به طور متوسط هر سال ۶ درصد از میزان ازدواج در کشور کم شده است.
وی می‌افزاید: یک علت آن کاهش موالید از دهه ۶۰ به بعد و کاهش افرادی است که به سن ازدواج می‌رسند اما علت اصلی این مساله نیست، سال ۹۲ حدود ۱۳ میلیون جوان در سن ازدواج داشتیم که اکنون به ۱۰ میلیون نفر رسیده است و همزمان تمایل به فرزندآوری کمتر هم در کشور داریم.
مدیر کل سلامت خانواده، جمعیت و مدارس وزارت بهداشت ادامه می‌دهد: در مورد کاهش میزان ازدواج و کاهش فرزندآوری جوانان مقصر نیستند، حمایت‌های دولتی باید بیشتر و کامل‌تر شود در هر صورت از سال ۸۹ سالانه ۶ درصد و از سال ۹۷ هر سال ۸ درصد از میزان ازدواج در کشور کم شده است.
برکاتی می‌گوید: راهکار اساسی، حمایت از ایجاد شغل و ایجاد فضای امنیت روانی، اجتماعی و اقتصادی است و البته حمایت از فرزندآوری نیز باید از حد شعار به اقدامات عملی در همه دستگاه‌ها برسد.
وی تصریح می‌کند: از سال ۹۷ به بعد حتی سالانه به کاهش ۸ درصدی موارد ازدواج رسیدیم با این روند در ۳۰ سال آینده یکی از کشورهای پیر دنیا خواهیم بود و این مساله در همه حوزه‌های علمی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی کشور خطرناک است.
مدیر کل سلامت خانواده، جمعیت و مدارس وزارت بهداشت می‌افزاید: اوایل انقلاب سالانه ۲.۵ درصد جمعیت کشور افزایش می‌یافت، در دهه ۷۰ ناگهان رشد جمعیت به حدود ۱.۵ رسید، در ورود به دهه ۸۰ باز هم کم شد و امسال در سال ۱۳۹۹ رشد جمعیت کشور برای اولین بار به کمتر از یک درصد رسیده است.
برکاتی درباره روند پیر شدن جمعیت ایران می‌گوید: ۶ سال پیش گفته می‌شد که ما جوان‌ترین کشور دنیا هستیم، اما با روند فعلی در حدود سال ۱۴۲۰ یکی از کشورهای پیر دنیا و در صدر لیست خواهیم بود با این روال در سال ۱۴۳۰ یا ۱۴۴۰ جزء سه کشور پیر دنیا یا حتی پیرترین کشور دنیا بشویم که امیدواریم با حمایت‌های فرهنگی، اقتصادی از فرزندآوری این روند تغییر کند.
جامعه ما برای تسهیل فرآیند ازدواج به بلوغ نرسیده است
مجید شریفی‌فر کارشناس ارشد جامعه‌شناسی و مدرس دانشگاه در این باره به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: در پژوهشی مربوط به سه سال گذشته موانع فرهنگی ازدواج مهم‌تر از موانع اقتصادی عنوان شد.
وی در تشریح این موضوع می‌افزاید: ازدواج برای یک مرد هم محدودیت در روابط ایجاد می‌کند و هم نوعی فشار اقتصادی است که این فشار و هزینه‌ای که بر یک مرد وارد می‌شود باید منفعت بزرگی برای او داشته باشد که این کار را انجام دهد که در گذشته نفع آن دست یافتن و زندگی با یک موجود دست نیافتنی یا همان جنس زن بوده است.
این جامعه‌شناس با تاکید بر اهمیت موانع فرهنگی در ازدواج می‌گوید: هنوز با آداب و رسوم کهنه و قدیمی همسرگزینی مواجه هستیم و مواردی چون مهریه و جهیزیه از موانع مهم هستند و از طرفی هنوز هم بسترهای مناسب تعامل گفت‌وگو و شناخت برای جوانان وجود ندارد چرا که افرادی همچون همکلاسی یا همکار ویژگی‌های یک همسر خوب را ندارند و این به دلیل این است که مناسبات یک زندگی مشترک کاملاً متفاوت است و راه مناسبی که یک دختر یا پسر بتوانند گزینه مناسب خود را بشناسد وجود ندارد و این کار انتخاب را سخت می‌کند و در واقع هنوز جامعه ما برای تسهیل فرآیند ازدواج به بلوغ نرسیده است.
شریفی‌فر در خصوص موانع اقتصادی ازدواج، اظهار می‌کند: پدری که بخواهد دخترش ازدواج کند باید میلیون‌ها تومان هزینه تهیه جهیزیه کند و پسری که بخواهد زن بگیرد هم باید برای تأمین محل سکونت و خرج مراسم زیر بار هزینه‌های سنگینی برود که به واقع رقم‌های نجومی هستند و در توان همه افراد نیست.
مسئولان ازدواج را یک ارزش نمی‌دانند
وی تصریح می‌کند: بین اقشاری که گرایشات دینی کمتری دارند تمایل به ازدواج کمتر است چرا که این دسته مقید به این نیستند که ازدواج یک اصل است و سبک زندگی مجردی را برای زندگی خود حتی تا پایان عمر کافی می‌دانند اما افراد مذهبی ازدواج را جزئی از زندگی می‌دانند و سبک زندگی دینی افراد را بیشتر به سمت ازدواج سوق می‌دهد.
این مدرس دانشگاه در خصوص سیاست‌های حمایتی یک جامعه، می‌گوید: تسهیل ازدواج با کمک‌های اقتصادی یا تسهیلات را در دولت‌ها داشته‌ایم و نوع دیگر حمایت به روش‌های معمول مانند خدمات مراکز پیوند مهر است که قیمت تمام شده یک ازدواج را کاهش می‌دهند و در اصفهان هم این مراکز فعال بوده‌اند و چون ازدواج یک فرآیند دائمی است ارزش سرمایه‌گذاری دارد که بنیادی ایجاد شود که هزینه تمام شده ازدواج را کاهش دهد.
وی تصریح می‌کند: هنوز در کشور ما ازدواج در چشم مسئولان یک ارزش نیست حتی مسئولان ما حاضرند به یک کارآفرین وام و تسهیلات بدهند اما برای ازدواج هزینه نکنند چرا که تصورشان این است که کارآفرین با فعالیت اقتصادی این وام را برمی‌گرداند اما در ازدواج سود مالی نیست که برگشتی هم برای این تسهیلات باشد و با این تصورات همواره وام‌های ازدواج در حداقل ترین مبالغ مانده است در حالی که باید با رشد تورم جامعه مبالغ تسهیلات هم افزایش داشته باشد.
شریفی‌فر خاطرنشان می‌کند: نظام بانکی ما خطر مجرد بودن را حس نکرده است و این قدر که خطر بیکاری در جامعه حس شده خطر تجرد حس نشده است و عوارض ازدواج نکردن همچون بروز افسردگی‌ها یا ناهنجاری‌ها برای عده بسیاری نامحسوس است.
با بحران کاهش ازدواج روبرو هستیم
وی با بیان اینکه برای تغییر فرهنگ راهی جز تغییر دیدگاه افراد جامعه نیست، می‌افزاید: تا وقتی که رسوم و نظامات قدیمی جهیزیه، مهریه، مسکن و غیره وجود دارد موانع ازدواج همچنان پابرجاست و تا در اثر فرهنگ سازی این مسائل تغییر نکند هیچ تغییری در جامعه و روند ازدواج هم ایجاد نمی‌شود.
این جامعه‌شناس اظهار می‌کند: با وجود این سخت‌گیری‌های مادی یا تجملات موجود همچون وجود همه وسایل در جهیزیه، مهریه سنگین یا خودرو و مسکن هر چقدر هم تسهیلات بانکی ازدواج افزایش یابد قطعاً کفاف این هزینه‌ها را نخواهد داد.
وی در خصوص لزوم برخورد با فرهنگ‌سازی‌های عجیب در موضوع ازدواج در جامعه، می‌گوید: وجود سالن‌ها یا مکان‌های تجملاتی ازدواج یا برگزاری ازدواج‌های آنچنانی نوعی فرهنگ سازی غلط است که باید با این ترویج دهندگان تجملات غیر ضرور برخورد جدی شود وقتی قانون برخورد با سگ گردانی یا دور دور کردن خودروهای لوکس در جامعه وجود دارد چه طور نمی‌توان با ترویج دهندگان فرهنگ تجملات در جامعه برخورد کرد؟ لازم است برای این موضوع هم برخوردهای جدی از طرف حاکمیت صورت بگیرد.
شریفی‌فر با تاکید بر وجود بحران در موضوع ازدواج، می‌افزاید: وقتی وضعیت ایده‌آل و وضعیت موجود را کنار هم قرار دهیم قطعاً به وجود یک بحران می‌رسیم، بر اساس پژوهش‌های صورت گرفته در کشور حدود یک میلیون دختر بالای ۴۰ سال وجود دارد که در حال رسیدن به سن تجرد قطعی هستند وقتی در یک جامعه ۸۰ میلیونی یک میلیون دختر رسیده به تجرد قطعی داریم قطعاً با بحران روبرو هستیم و این بحران مختص امروز نیست و چند سالی است که بحران در مسئله ازدواج در جامعه ما وجود دارد.
ازدواج سفید عامل کاهش ازدواج رسمی در ایران است
حجت‌الاسلام علی صغیرا کارشناس مذهبی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، در خصوص موضوع ازدواج، اظهار می‌کند: ازدواج از سنت پیامبر است و هر که از ازدواج سرباز زند از او نیست همچنین حضرت در جای دیگری فرموده است " ازدواج کنید و خداوند از فضل خود شما را بی‌نیاز می‌سازد".
وی با بیان اینکه با ازدواج لطف خداوند شامل انسان می‌شود، می‌افزاید: برخی افراد به خاطر ترس از فقر ازدواج نمی‌کنند که پیامبر درباره آنها می‌فرماید که این افراد سوءظن به خدا دارند و بیشتر افرادی که ازدواج کرده‌اند در ابتدای زندگی خود امکانات آنچنانی نداشته‌اند و در زمان ازدواج فکر نمی‌کردند بتوانند به جایی برسند یا بتوانند خانه‌دار شوند اما با ازدواج به همه امکانات دست یافته‌اند که این همان فضل خداست.
وی با بیان اینکه یکی از دلایل عدم ازدواج جوانان بدگمانی نسبت به قدرت خداست، خاطرنشان می‌کند: این افراد نمی‌دانند که خداوند از راه‌های بی‌گمان روزی می‌رساند پس پیداست هر آن کس که دندان دهد نان دهد را از یاد برده‌ایم.
حجت الاسلام صغیرا با انتقاد از افزایش روابط جوانان با جنس مخالف، می‌گوید: وقتی چنین روابطی در جامعه افزایش یابد میل به ازدواج کاهش می‌یابد و امروز ازدواج‌های سفید یکی از دلایل تشکیل ندادن خانواده است.
جوان امروز مسئولیت‌پذیری را یاد نگرفته است
وی با اشاره به افزایش راحت طلبی جوانان امروز، تصریح می‌کند: والدین امروز همه سختی‌ها را به جان می‌خرند و جوانان در خانه پدر و مادر هیچ سختی نمی‌کشند و به این شکل برای رویارویی با سختی‌های جدید آماده نیستند، به نوعی امروز پدر مسئول تدارکات و مادر مسئول خدمات است و جوان امروز مسئولیت‌پذیری را یاد نگرفته و جوانی که تعامل با خانواده یا فامیل را یاد نگرفته چگونه تعامل با همسر یا خانواده همسر را می‌آموزد.
صغیرا اظهار می‌کند: فضای مجازی افراد را از فضای حقیقی و تعامل با مردم دور کرده است و نسل امروز ما تنها در حال درس خواندن است در حالی که زندگی تنها درس خواندن نیست و یک نوجوان در گذشته علاوه بر درس خواندن سختی کار و مسئولیت را هم بر عهده می‌گرفت.
وی با اشاره به موانع فرهنگی ازدواج می‌گوید: مهریه‌ها و جهیزیه‌های سنگین خود عامل مهمی در کاهش ازدواج است در حالی که اگر مردم بسیاری از این تجملات را کنار بگذارند ازدواج‌ها به راحتی صورت می‌گیرند.
در ۸۰ درصد طلاق‌ها مهریه پرداخت نشده است
این کارشناس مذهبی تصریح می‌کند: مهریه‌های چند میلیاردی چه دردی را دوا می‌کند وقتی آمارها اذعان دارند که در ۸۰ درصد طلاق‌ها مهریه داده نشده است و در مورد جهیزیه هم حتی اگر تجملاتی نباشد در فضای تورمی امروز یک جهیزیه معمول هم هزینه بالایی برای اقشار کارمند یا کارگر جامعه دارد پس لازم است خانواده‌ها به این موارد توجه کنند که موانع فرهنگی را از راه ازدواج بردارند.
وی با انتقاد از سیستم آموزشی کشور در خصوص نداشتن مهارت افزایی برای جوانان، اظهار می‌کند: آموزش و پرورش ما حرفه محور نیست و با وجود حدود ۱۴ میلیون دانش آموز تنها چهار میلیون کارمند نیاز است پس عملاً درصد بسیاری از تحصیل کردگان از چرخه شغل دولتی حذف می‌شوند پس باید نظام آموزش و پرورش ما به نحوی باشد که مهارت شغلی آموزش دهد تا در صورت نداشتن شغل دولتی به راحتی بتوانند به بازار کار وارد شوند و در روند زندگی آنها خللی وارد نشود.
سال گذشته ۲۶ هزار و ۱۷۳ ازدواج در اصفهان ثبت شد
عباس مرادیان معاون امور فرهنگی و جوانان اداره کل ورزش و جوانان استان اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، در خصوص آمار ازدواج سال ۹۸، اظهار می‌کند: در سال ۹۸ در کل کشور ۵۳۰ هزار و ۲۲۵ مورد ازدواج صورت گرفته که ۴۶۸ هزار و ۳۰۴ مورد ازدواج در شهرها و ۶۱ هزار و ۹۲۱ مورد هم ازدواج در روستاها بوده است.
وی در خصوص آمار ازدواج استان اصفهان می‌افزاید: ۲۶ هزار و ۱۷۳ ازدواج در سال ۹۸ در استان اصفهان روی داده است که ۲۴ هزار و ۸۵۲ مورد از آنها شهری و یک هزار و ۳۱۴ مورد هم ازدواج در روستاها بوده است که بیشترین آمار ازدواج در شهر اصفهان بوده است.
معاون امور فرهنگی و جوانان اداره کل ورزش و جوانان استان اصفهان، می‌افزاید: در سال‌های اخیر با کاهش وقوع ازدواج روبرو بودیم به نحوی که در سال ۹۸ نسبت به ۹۷ حدود ۲۰ هزار مورد کاهش ازدواج در کل کشور داشتیم اما طلاق هم با روند نزولی روبه‌رو بوده و در سال ۹۸ نسبت به سال ۹۷ حدود دو هزار و ۱۰۰ مورد در کل کشور با کاهش مواجه بوده‌ایم.
وی با اشاره به آغاز هفته ازدواج از یکم مردادماه، تصریح می‌کند: این هفته با شعار "ازدواج جوانان با همراهی خیران" نام گذاری شده است که فعالیت‌های مختلفی در سراسر استان اصفهان در هفته ازدواج انجام می‌شود.
معاون امور فرهنگی و جوانان اداره کل ورزش و جوانان استان اصفهان با بیان اینکه پیگیری‌های لازم برای ایجاد خانه ازدواج استان در حال انجام است، می‌گوید: در هفته پیش رو جلسه‌ای با مجمع خیران ازدواج خواهیم داشت تا این خانه برای ازدواج آسان، پایدار و آگاهانه ایجاد شود.
مرادیان در خصوص موانع ازدواج، اظهار می‌کند: پژوهشی در استان شده است که مهمترین موانع ازدواج بیشتر نبود اشتغال و بیکار بودن جوانان بوده و بعد از آن اعتیاد، فضای مجازی و اختلافات طبقاتی بوده است.
نظر شما