یکی داستان است پر آب چشم

به گزارش خبرنگار ایمنا، انسان از دوگونه زبان بهره‌مند است که با عنوان زبان گفتاری و نوشتاری شناخته می‌شوند. هر کدام از این دو، سهم عمده‌ای در انتقال فرهنگ از نسلی به نسل دیگر ایفا می‌کنند. در واقع افکار، احساسات و هر آنچه در ذهن می‌گذرد، تنها یک راه نفوذ به خارج دارد و آن زبان است. زبان گفتار و نوشتار تفاوت‌هایی دارند که از جمله آنها می‌توان به ماندگاری زبان نوشتار اشاره کرد. این در حالی است که زبان گفتار با گذشت زمان به راحتی به دست فراموشی سپرده می‌شود. بنابراین می‌توان گفت هر آنچه امروزه به عنوان میراث علمی و ادبی برجای مانده، پیش تر از دریچه نوشتار گذشته است.

قلم مهم‌ترین و شاید تنها ابزار زبان نوشتار باشد که هر چه از معجزه آن سخن گفته شود کم است. قلم زبانی برای شناخت و معرفت است که میان کاربران خود تمایزی قائل نمی‌شود. در واقع تفاوتی ندارد کودکی خردسال باشید یا فردی بزرگسال، هر کس مایل باشد می‌تواند با استفاده از آن دنیای تازه‌ای خلق کند.

از همین رو است که قلم را می‌توان وسیله جهان سازی و نویسندگان را خالق جهان‌های نو در نظر گرفت که با در دست گرفتن این وسیله و استفاده از عقل، علم و تخیل خود دنیاهای تازه‌ای به روی مخاطبان خود می‌گشایند. نکته‌ای که نمی‌توان از آن چشم پوشید این است که قلم هر اندازه هم مهم و ضروری باشد؛ تنها یک ابزار است که اگر مورد استفاده قرار نگیرد هیچ کارکردی نخواهد داشت.

بر همین اساس می‌توان گفت اهمیت اهل قلم، از خود قلم بیشتر است چراکه آنانند که با به کارگیری صحیح یا خطای این وسیله می‌توانند ملتی را به تعالی یا تباهی بکشانند. نویسندگان هستند که اسطوره می‌سازند، فرهنگ تولید می‌کنند و آن را در قالب‌های مختلف به آیندگان انتقال می‌دهند.

پس از شیوع ویروس کرونا در جهان، سخن از نویسندگانی به میان آمد که قبلا در آثار خود به این بیماری اشاره کرده بودند، در صورت صحت وجود چنین اشاره‌هایی، این امر نشان از قدرت تخیل و جهان سازی آنها دارد چراکه ممکن است سال‌ها پس از حیاتشان واقعه‌ای که بر اساس تخیل در ذهن خود تصور کرده بودند، رخ دهد؛ پس می‌توان گفت همیشه چند قدم از زمان خود جلوتر هستند.

از طرفی نویسندگان همواره وجدان بیدار جامعه خوانده شده‌اند، چراکه دغدغه‌های جامعه خود را درک کرده و در آثار خود به بیان آنها می‌پردازند؛ بر این اساس می‌توان نویسندگان را زبان گویای جامعه نسل خود و پس از آن در نظر گرفت. به علاوه بخش عمده‌ای از ثبت تاریخ را، نوشته همین نویسندگان می‌سازد؛ چراکه هر زمان اسناد ملی و تاریخی از میان برود با مراجعه به کتاب‌های هر دوره می‌توان از اوضاع اجتماعی، فرهنگی و تاریخی آن زمان آگاهی یافت.

اما واقعیت این روزهای جامعه ما از شرمساری قدرت قلم در قبال خدمت این افراد حکایت دارد. باید پرسید آیا نویسندگان می‌توانند فارغ از دغدغه‌های معیشتی به حرفه خود بپردازند؟ پاسخ واضح است، چنین اتفاقی رخ نمی‌دهد. کم‌تر نویسنده‌ای را می‌توان یافت که نوشتن را به عنوان شغل اصلی خود برگزیده و برای بهتر و قوی شدن در آن تمرکز کند. این امر در کاهش کیفیت آثار نقش بسزایی دارد. چراکه نویسنده ناچار است پس از فراغت از اشتغال روزانه و با خستگی ذهنی ناشی از آن قلم به دست گرفته و بنویسد و در نهایت آنچه از این فرآیند نتیجه می‌شود نه تنها در حد اعلای کیفیت خود نیست که از کیفیت بسیار پایینی برخوردار خواهد بود.

از طرفی گرانی بی رویه کاغذ و نبود نظارت دقیق و مستمر بر آن منجر به کاهش تیراژ و تعداد کتب شده است. این امر نیز به نوبه خود تأثیرات منفی بسیاری بر اهالی قلم گذاشت از جمله اینکه قیمت کتاب به سرعت و به گونه‌ای نجومی افزایش پیدا کرد در نتیجه مردم ناچار به حذف این کالای فرهنگی از سبد خرید خانوار شدند و خرید کتاب به شدت کاهش پیدا کرد. در چنین شرایطی ناشران که افزایش قیمت کاغذ و ملزومات چاپ، کاهش خرید مردم و تعطیلی ناشی از شیوع کرونا به شدت متضررشان کرد؛ تنها کتبی را منتشر می‌کنند که مطابق با سلیقه عامه مردم است و از خرید آن توسط مردم مطمئن هستند. در نهایت مساله سفارش کتاب به نویسندگان مطرح شد که برخی به ناچار آن را پذیرفتند و برخی به شدت در مقابل آن جبهه گرفته و اظهار کردند که حاضرند سال‌ها قلم به دست نگیرند و یا آثارشان بر زمین بماند اما سطح کار خود و فرهنگ جامعه را با نوشتن آثار ضعیف پایین نیاورند.

با چنین روندی نویسندگانی که دارای دغدغه‌هایی فراتر از نوشتن آنچه مورد استقبال قرار می‌گیرد و ممکن است اثرات نامحسوس عمده‌ای بر پیشرفت‌های فرهنگی، اجتماعی و تاریخی بگذارد، هستند موفق به انتشار آثار خود نمی‌شوند. در نتیجه یا قلم بر زمین می‌گذارند و یا تسلیم روند فعلی شده و همرنگ جماعت می‌شوند.

چنانچه گذشت علائم، خبر از بروز بحران در حوزه قلم دارند. این حوزه نیاز به نظارت و حمایت کافی دارد. اهالی قلم امروز، فرهنگ سازان آینده هستند. اگر از آنها حمایت کافی نشود و آنچه امروزه به وسیله نویسندگان تولید و توسط ناشران منتشر می‌شود بی کیفیت و نامطلوب جلو رود، روند ترویج علم و فرهنگ در آینده مختل خواهد شد.