به گزارش خبرنگار ایمنا، "جابجایی در شهر" از مسائل و دغدغه‌هایی است که ایجاد و ارتقای زیرساخت‌های آن همواره مورد توجه تصمیم گیران و برنامه ریزان شهر بوده است، شهروندان به عنوان رکن اصلی یک شهر این حق را دارند که برای تردد در فضاها و اماکن عمومی آسایش و آرامش داشته باشند و کارهای روزمره خود را بدون کمترین آسیب روحی و جسمی انجام دهند.
برای جابجایی در شهر انواع مختلفی از وسایل حمل و نقل عمومی وجود دارد که تردد با آنها تنها بخشی از سفر درون شهری یک شهروند را شامل می‌شود، هر فرد برای عبور و مرور و انجام فعالیت‌های حیاتی، معمولاً نیاز دارد زمانی را هم به پیاده روی اختصاص دهد.
این پیاده روی که معمولاً در پیاده روها یا پیاده راه‌ها انجام می‌شود، می‌تواند به قصد گردش، خرید یا صرفاً عبور و رسیدن به مقصدی مشخص باشد. درست است که هر فرد بنا بر شرایطی که دارد تصمیم می‌گیرد چگونه در شهر تردد داشته باشد، اما ساختار کالبدی شهرها نیز نقش تعیین کننده و ترغیب کننده در این زمینه دارد.
سولماز حسینیون، دکترای تخصصی طراحی شهری در این باره به خبرنگار ایمنا می‌گوید: تاکید مدیران شهری بر استفاده از برخی وسایل حمل و نقلی، زمانی که حتی پیاده رو مناسبی وجود ندارد، در عمل ممکن نیست، شهر برای زندگی انسان طراحی شده است و باید در خدمت تامین آسایش او باشد.
وی با بیان اینکه انسان‌ها در شهرها همان شهروندان و عابران پیاده هستند، می‌افزاید: استفاده از خودرو شخصی برای مسافت‌های طولانی با شرایط اقلیمی نامناسب طراحی شده است تا بتواند در این شرایط به انسان‌ها کمک کند.
این دکترای طراحی شهری خاطرنشان می‌کند: در دنیای پیشرفته امروزی و به خصوص بعد از شیوع کووید ۱۹، در فضاهای شهری بیشتر از خودروها، انسان‌ها و عابران پیاده مورد توجه قرار گرفته، حتی در کشوری مثل آلمان یا در کشور ایتالیا که سریع‌ترین و لوکس‌ترین ماشین‌های دنیا را می‌سازد، فضاهای شهری روز به روز بیشتر از خودروها خالی شده و به عابران پیاده اختصاص داده می‌شود.
وی با بیان اینکه توجه به تامین زیرساخت‌های حرکت پیاده در شهر نیاز حیاتی شهروندان است، تاکید می‌کند: همه شهروندان توان اقتصادی و فیزیکی برای استفاده از برخی وسایل حمل و نقلی را ندارند، به طور مثال همه اقشار جامعه شهری نمی‌توانند از دوچرخه یا خودرو شخصی استفاده کنند.
حسینیون ادامه می‌دهد: بنابراین نیاز است تا ایجاد زیرساخت حرکت پیاده در ساختار کالبدی شهر مورد توجه قرار بگیرد زیرا شهر متعلق به عابران پیاده است در حالی که در شهرها به دلیل نبود عدالت اجتماعی، تنها ساکنان شهر دارای تمکن مالی از امکانات زیرساخت‌ها برای تردد با خودرو شخصی خود استفاده می‌کنند.
این دکترای طراحی شهری تصریح می‌کند: در کشورهای توسعه یافته استفاده نکردن از ماشین شخصی دلیل بر فقر مالی نیست بلکه دلیلی بر داشتن فرهنگ شهروندی است.
وی ادامه می‌دهد: پیاده محور بودن شهر موجب ارتقای کیفیت محیط شهری می‌شود و بسیاری شهرها به همین دلیل جوایز بهترین شهرهای دنیا را از آن خود می‌کنند و سرمایه‌های بین المللی زیادی به سمت آنها سرازیر می‌شود.
حسینیون اظهار می‌کند: ارتقای کیفیت محیط شهری موجب جذب سرمایه و رونق اقتصادی شهر می‌شود. در این شهرها آلودگی هوا و آلودگی‌های محیطی کمتر و زندگی انسانی در آن پررنگ و غنی‌تر است.
خصوصیات یک شهر پیاده محور
این استاد دانشگاه می‌گوید: شهری پیاده محور است که یک شهروند بتواند به صورت پیاده کل شهر را بدون هیچ مانعی بر سر راهش طی کند، در این راستا باید زیرساخت مخصوص حرکت پیاده داشته باشیم که در بسیاری قسمت‌ها ممکن است به صورت پیاده راه باشد.
وی خاطرنشان می‌کند: پیاده راه خیابانی است که تمامی مسیر آن به حرکت پیاده اختصاص دارد در حالی که پیاده رو فضایی در کنار مسیرهای عبور خودرو، دوچرخه، تراموا، اتوبوس و سایر مسیرها است، این مسیرها باید ویژگی‌های کالبدی و فیزیکی حداقلی را داشته باشد.
حسینیون با بیان اینکه دسترسی برای عابر پیاده در تمامی طول شهر باید به صورت مسیرهای مختص پیاده فراهم شود، می‌افزاید: حداقل عرض پیاده برای اینکه دو نفر عابر پیاده در کنار یکدیگر شانه به شانه حرکت کنند یا یک چرخ فرد معلول بتواند به راحتی در آن تردد کند، طبق استانداردهای شهرسازی ۱.۲۰ تا ۱.۵ متر است.
وی تاکید دارد: ۱.۵ متر عرض بدون در نظر داشتن مبلمان موجود مسیر است در پیاده راه‌های دنیا در صورت وجود مغازه و اماکن تجاری و اداری، یک متر به فضای مجاور ساختمان یا مکان تجاری و اداری اضافه می‌شود تا افرادی که قصد توقف یا بازدید از ویترین مغازه را دارند به راحتی بتوانند از فضا استفاده کنند.
این دکترای طراحی شهری می‌گوید: شهرداری وجود فروشگاه‌ها و مکان‌های فروش مواد غذایی که مبلمانی در مجاور آن باشد را با هدف افزایش سر زندگی و نشاط شهری ضروری می‌داند، اما این در صورتی است که این کاربری‌ها در پیاده رو یا پیاده راهی چهار یا شش متری باشد در حالی که برخی مواقع نیم متر یا یک متر نیز برای فضای سبز و مبلمان شهری در نظر گرفته نمی‌شود.
وی می‌افزاید: قرار نیست که ایستگاه اتوبوس، کیوسک تلفن و سایر مبلمان شهری در داخل مسیر باشد بلکه باید یک تا دو متر برای استقرار مبلمان شهری و فضای سبز در نظر گرفته شود و چنانچه مغازه‌داری بخواهد از پیاده رو استفاده کند، باید به عرض مسیر عابر پیاده اضافه شود.
حسینیون با اشاره به خصوصیات یک شهر پیاده محور، تصریح می‌کند: نه تنها داشتن عرض مناسب پیاده رو مهم است بلکه باید در تمامی طول مسیر، انقطاعی وجود نداشته باشد، پل عابر پیاده تنها برای بزرگراه‌ها و آزادراه‌هایی است که تردد عابر پیاده در آن ممنوع است، اما در سایر مکان‌ها، پیاده رو باید هم سطح زمین حرکت کند و در صورت نیاز لازم است سایر وسایل حمل و نقلی خودشان را با سرعت عابر پیاده تطبیق دهند در حالی که در شهرهای کشور برای افزایش سرعت خودروها، اولویت با عابر پیاده و مسیر حرکت او نیست.
وی با بیان اینکه تأمین امنیت و ایمنی شهروندان نیز در یک شهر پیاده محور باید در نظر گرفته شود، خاطرنشان می‌کند: در این راستا باید توجه ویژه‌ای به کف سازی، نورپردازی و مبلمان شهری مسیر حرکت عابر پیاده کرد، بخصوص در شهر دوستدار سالمندان و کودکان، وجود نیمکت در فواصلی معین لازم است تا افرادی که دچار ناتوانی جسمی هستند و نمی‌توانند مسیر را به صورت پیوسته طی کنند روی نیمکت‌ها استراحت کنند
کاربری‌های مختلط و شهرهای ۲۰ دقیقه‌ای
وی می‌گوید:" هر فردی در هر مکانی از شهر که زندگی و کار می‌کند، باید به فاصله ۲۰ دقیقه پیاده روی بتواند به تمامی کاربری‌های مورد نیاز ازجمله نانوایی، بقالی، بانک و مدرسه دسترسی داشته باشد"، نظریه پردازان قدیم شهرسازی، این توصیف را برای تعریف یک محله به کار می‌بردند.
این دکترای طراحی شهری تاکید دارد: محله مکانی است که با ۲۰ دقیقه پیاده روی بتوانید به تمامی کاربری‌های ضروری و اساسی زندگی دسترسی داشته باشید، توانایی انسان برای پیاده راه رفتن محدود است و طراحی محلات و خیابان‌ها باید به نحوی باشد تا فرد در عین حالی که می‌خواهد نیازهای اولیه خود را به صورت پیاده تأمین کند، مجبور نباشد ۱۰ کیلومتر راه را برای رسیدن به مقصد مورد نظر طی کند.
حسینیون با بیان اینکه رعایت موارد ذکر شده جزء اصول پیاده محوری است، اظهار می‌کند: این اصول در ساختار کالبدی شهرهای قدیمی و تاریخی رعایت می‌شده است، اما محلات جدید ساز شهر خودرو محور است و اصول پیاده محوری در توسعه این مکان‌ها در نظر گرفته نشده است.
نظر شما