به گزارش ایمنا هفتم تیر مصادف است با سال روز بمباران شیمیایی سردشت، ایران نیز پس از این واقعه، شهر سردشت را نخستین شهر قربانی جنگ‌افزارهای شیمیایی در جهان پس از بمباران هسته‌ای هیروشیما و این تاریخ و روز مبارزه با سلاح شیمیایی و میکروبی نامیده شد. اگرچه در طول هشت سال جنگ تحمیلی، عراق بارها از سلاح‌های شیمیایی استفاده کرد؛ ولی فاجعه سردشت و حلبچه، از وخیم‌ترین فجایع بشری به شمار می‌روند
بمباران شیمیایی سردشت
نیروی هوایی عراق در روز ۷ تیر ۱۳۶۶ با استفاده از بمب‌های شیمیایی چهار نقطه پرازدحام شهر سردشت بمباران شیمیایی انجام داد.
در این حمله ۱۱۰ نفر از ساکنان غیرنظامی شهر کشته و ۸۰۰۰ تن دیگر نیز در معرض گازهای سمی قرار گرفتند و مسموم شدند.
سردشت کجاست؟
سردشت از شهرهای استان آذربایجان غربی است که در جنوب غربی این استان و امتداد جنوبی ارومیه قرار دارد و با شمال کشور عراق و اقلیم کردستان عراق همسایه است.
مردم این شهر، کردزبان هستند.
جنگ‌افزار شیمیایی چیست؟
جنگ‌افزارهای شیمیایی ابزارها یا موادی هستند که به وسیله آن‌ها انسان‌ها و یا موجودات زنده را هدف قرار می‌دهند. در اثر تماس مستقیم این مواد با هر قسمت از بدن جاندار، بدن وی آلوده شده و جاندار به انواع بیماری‌ها مبتلا می‌شود.
این مواد می‌توانند به صورت جامد، مایع و یا گاز استفاده شوند. به عبارت دیگر عوامل شیمیایی به ترکیباتی اطلاق می‌گردد که در صورت کاربرد مؤثر علیه انسان، حیوان یا گیاه، منجر به مرگ یا ضایعات قابل توجه دائمی یا موقتی در ساختار اندامی آن‌ها می‌شود.
جنگ‌افزارهای شیمیایی از نظر نظامی به ۶ گروه سمی و کشنده، ناتوان‌کننده، استفاده برای کنترل اغتشاش‌ها، دودزا، ضد گیاه و شعله‌ها و آتش‌زا تقسیم می‌شوند.
سلاح شیمیایی چیست؟
سلاح شیمیایی (CW) مهمات ویژه‌ای است که از مواد شیمیایی فرموله شده برای مرگ و یا آسیب رساندن به انسان استفاده می‌کند. طبق اعلام سازمان منع سلاح‌های شیمیایی (OPCW) ، "اصطلاح سلاح شیمیایی ممکن است برای هر ماده شیمیایی سمی یا پیشرو آن نیز اعمال شود که می‌تواند با عمل شیمیایی خود باعث مرگ، جراحت، ناتوانی موقت یا سوزش حسی شود. دستگاه‌های تحویل که برای تحویل سلاح‌های شیمیایی، چه پر شده و چه پر نشده طراحی شده‌اند، خود نیز سلاح محسوب می‌شوند.
سلاح‌های شیمیایی به عنوان سلاح‌های کشتار جمعی (WMD) طبقه بندی می‌شوند، گرچه از نظر سلاح‌های هسته‌ای، سلاح‌های بیولوژیکی و سلاح‌های رادیولوژیکی متمایز هستند. همه این موارد ممکن است در جنگ استفاده شود و با نام اختصاری ارتش NBC (برای جنگ‌های هسته‌ای ، بیولوژیکی و شیمیایی) شناخته شده است.
جنگ شیمیایی چیست؟
جنگ شیمیایی شامل استفاده از خواص سمی مواد شیمیایی به عنوان سلاح است.
این نوع جنگ جدا از جنگ هسته‌ای و جنگ بیولوژیکی است که در کنار هم NBC را تشکیل می‌دهند، جنگ شیمیایی به نیروی انفجاری بستگی ندارد بلکه به خصوصیات ماده شیمیایی بستگی دارد.
تاریخچه سلاح‌های شیمیایی
اولین بار در سال ۱۷۶۳ میلادی آمریکایی‌ها سلاح شیمیایی را علیه سرخپوستان که صاحبان اصلی سرزمین آمریکا بودند، به کار گرفتند. هرچند که مواد سمی و کشنده حتی در جنگ‌های باستان برای از پا درآوردن دشمن مورد استفاده قرار می‌گرفت اما کاربرد وسیع سلاح‌های شیمیایی به شکل مدرن آن در جنگ اول جهانی رخ داد.
در جنگ جهانی اول (سال ۱۹۱۵ میلادی) سلاح شیمیایی از سوی نیروهای آلمانی به کار گرفته شد آن‌ها در ۲۲ آوریل ۱۹۱۵ در مرز بلژیک حدود ۵۰۰۰ نفر از سربازان انگلیسی و فرانسوی را کشتند و این روز تولد جنگ شیمیایی انجام گرفت.
آلمانی‌ها در طول جنگ جهانی دوم با استفاده از ماده مخدر تجاری هیدروژن سیانید تجاری با نام تجاری Zyklon B. انسان‌های زیادی را کشتند. انگلیسی‌ها در سال ۱۹۵۱ میلادی از ماده «فتیوتوکسین» در مالایا علیه استقلال‌طلبان این سرزمین استفاده کردند. آمریکا در جنگ ویتنام، کامبوج و لائوس، مواد شیمیایی و میکروبی را به کار برد. رژیم بعث عراق، در طول جنگ تحمیلی به طور مکرر از انواع سلاح‌های شیمیایی استفاده کرد.
از سال ۲۰۱۶ گاز و اسپری فلفل برای استفاده متداول پلیس و کنترل شورش باقی مانده است.
منع استفاده از سلاح‌های شیمیایی
نخستین قرارداد بین‌المللی برای محدودسازی استفاده از سلاح‌های شیمیایی به سال ۱۶۷۵ میلادی بر می‌گردد. هنگامی که فرانسه و آلمان با امضای موافقت‌نامه‌ای در استراسبورگ درباره ممنوعیت کاربرد گلوله‌های سمی به توافق رسیدند. ۲۰۰ سال بعد در سال ۱۸۷۴ میلادی «کنوانسیون بروکسل درباره حقوق و قوانین جنگ» کاربرد سموم یا سلاح‌های سمی و نیز سلاح‌ها، پر تابه‌ها و موادی را که باعث مصدومیت و رنج غیرمعمول می‌شود، ممنوع اعلام کرد.
در سال ۱۹۰۷، یک معاهده بین‌المللی که از نظر حقوقی تعهدآور بود، تنظیم شد. اما با شروع جنگ جهانی اول، کنوانسیون ۱۹۰۷ لاهه نتوانست از وقوع جنگ شیمیایی ممانعت کند.
در ۱۶ دسامبر ۱۹۱۷، مجمع عمومی سازمان ملل قطعنامه منع، توسعه، تولید و انباشت جنگ افزارهای میکروبی و سمی و نابودسازی آن‌ها را تصویب کرد. در فاصله دو جنگ جهانی به واسطه اثرات وحشتناک سلاح‌های شیمیایی، پروتکل ۱۹۲۵ ژنو منع قد شد. این پروتکل، به ممنوعیت استفاده از گازهای سمی و خفه‌کننده در جنگ‌ها و روش‌های جنگ بیولوژیک اختصاص دارد.
در سال ۱۹۷۲ معاهده‌ای به امضا رسید که بر پایه آن، دولت‌های امضا کننده پایبند شدند که تحت هیچ شرایطی جنگ افزارهای بیولوژیک را فرآوری و انبار نکنند و از گسترش آن خودداری ورزند.
در سال ۱۹۹۲ نیز کنفرانس خلع جنگ افزار در ژنو پیش‌نویس و طرح کنوانسیون بازداری جنگ افزارهای شیمیایی را تهیه و به سازمان ملل تقدیم کرد که گردهمایی همگانی سازمان ملل آن را در ۲۴ ماده و ۳ پیوست در دسامبر سال ۱۹۹۲ با اجماع به تصویب رساند و از ۲۹ آوریل ۱۹۹۷ لازم‌الاجرا شد.
نظر شما