به گزارش خبرنگار ایمنا، هر سال از ابتدای فصل بهار آتش سوزی در مراتع و جنگل‌های کشور آغاز می‌شود و تا فصل پاییز ادامه دارد اما در دو سال اخیر به دلیل بارندگی‌ها و افزایش پوشش گیاهی شمار این آتش سوزی‌ها افزایش یافته است.
به گفته طالبی عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور سال ۹۸ نزدیک به یک هزار و ۴۰۰ فقره آتش سوزی در عرصه‌های منابع طبیعی کشور رخ داد و حدود ۱۵ هزار هکتار از عرصه‌های منابع طبیعی را سوزاند. به گفته وی ۳۰ درصد آتش سوزی‌های سال گذشته در جنگل‌ها و ۷۰ درصد در مراتع اتفاق افتاد که ۵۰ درصد این آتش سوزی‌ها در اکوسیستم شکننده زاگرسی بوده است.
اما آمار امسال از افزایش دو برابر آتش سوزی در مراتع و جنگل‌های زاگرس در یک ماه اخیر نسبت به سه ماهه نخست سال گذشته حکایت دارد و مسئولان امر در سازمان حفاظت محیط زیست علت آن را شیوع بیماری کووید -۱۹ می‌دانند چرا که با عادی‌تر شدن شرایط در کشور از ابتدای ماه خرداد، مردم سفرهای خود را آغاز کردند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد بیش از ۹۰ درصد آتش سوزی‌های مراتع و جنگل‌های کشور عامل انسانی دارد که در بسیاری موارد عمدی است؛ زمین خواران با هدف تصرف اراضی ملی و یا برخی افراد ناآگاه به دلیل اختلافات شخصی و خصومت مراتع و اراضی یکدیگر را آتش می‌زنند. سودجویان برای تولید زغال و کسب درآمد درختان بلوط زاگرس را آتش می‌زنند این در حالی است که ارزش هر اصله درخت بلوط ۲۰۰ هزار دلار برآورد می‌شود.
آتش سوزی در منابع طبیعی به لحاظ گوناگون به کشور لطمه می‌زند؛ ۴۰ درصد آب کشور در زاگرس تأمین می‌شود و نابودی پوشش گیاهی در آتش سوزی، این ظرفیت اکوسیستم شکننده زاگرس را تهدید می‌کند از سوی دیگر از بین رفتن پوشش گیاهی امکان سیل، فرسایش خاک و خیزش ریزگردها را افزایش می‌دهد، زیستگاه حیات وحش را از بین می‌برد و سبب افزایش آفات در کشاورزی می‌شود؛ به بیان دیگر در آتش سوختن جنگل‌ها و مراتع تبعات زیست محیطی، کشاورزی، اجتماعی، سیاسی و امنیتی دارد.
آتش سوزی‌های گسترده بهار امسال در زاگرس و نبود تجهیزات کافی در استان‌های درگیر به هنگام وقوع آتش سوزی، به نگرانی طبیعت دوستان و فعالان محیط زیست برای جنگل‌های شمال کشور از جمله ارسباران دامن زده است چرا که تابستان سال گذشته به دلیل نبود اعتبارات و مشکلات موجود ۶۳۰ هکتار از عرصه‌های جنگلی این خطه در آتش سوخت و بالگرد آبپاش و تجهیزات به هنگام نیاز فراهم نشد.
کمبود اعتبارات و پراکندگی آتش سوزی در خائیز
در آتش سوزی‌های اخیر زاگرس نیز تصاویری در فضای مجازی منتشر شد که نشان می‌داد مردم محلی با دستان خالی به جنگ آتش رفتند و تجهیزات در روزهای پایانی به دست داوطلبان مهار آتش رسید. در این پیوند رضا هراتی رئیس گروه برنامه ریزی و تجهیزات پشتیبانی مناطق سازمان حفاظت محیط زیست می‌گوید: کمبود اعتبارات در بخش تامین تجهیزات مشکل اساسی است اما در مناطق غربی زاگرس نوع توپوگرافی، شکل محیط و پراکندگی آتش سوزی‌ها بود که روند عملیات مهار آتش را دشوار می‌کرد.
وی در گفت و گو با خبرنگار ایمنا می‌افزاید: از هنگام آغاز آتش سوزی در منطقه حفاظت شده خائیز با نیروهای مسلح برای تأمین بالگرد آبپاش هماهنگی شد اما به دلیل صعب العبور بودن بالگرد در آن منطقه امکان هلی برد و نشستن نداشت. وی با بیان اینکه امسال در یک ماه اخیر یک هزار و ۲۹۶ هکتار از عرصه‌های مرتعی و جنگلی کشور در آتش سوخته است، اظهار می‌کند: سال گذشته در سه ماهه نخست، ۶۲۰.۷۹ هکتار این عرصه طعمه حریق شد و امسال افزایش دو برابری آتش سوزی‌ها را در مناطق شاهد هستیم.
هراتی می‌گوید: بارندگی‌ها، افزایش توده پوشش گیاهی و شیوع کرونا وقوع حریق را افزایش داده است زیرا زمان خشکی هوا در جنوب غرب و غرب کشور نسبت به شمال بیشتر است اردیبهشت و خرداد به دلیل گرمای هوا در این مناطق آتش سوزی‌ها بیشتر بوده است اما هنوز آتش‌سوزی در شمال و مرکز کشور آغار نشده از این رو تمهیداتی برای آن منطقه در نظر گرفته شده است و همه نیروهای ما در حالت آماده باش قرار دارند.
آماده باش برای کنترل حریق در جنگل‌های شمال کشور
هراتی گوید: آمار سال‌های گذشته نشان می‌دهد که آتش سوزی مناطق شمالی کشور از ابتدای ماه تیر تا ابتدای ماه آذر طول می‌کشد براین اساس با توجه به شرایط موجود و افزایش توده پوشش گیاهی در همه مناطق کشور در حالت آماده باش کامل هستیم، به تازگی رئیس سازمان حفاظت محیط زیست بخشنامه‌ای را ابلاغ کرد تا نقاط حساس شناسایی و کنترل و گشت را در مناطق افزایش دهند، این مناطق در استان‌ها شناسایی شده اند و مدیران استانی نیز در حالت آماده باش قرار دارند.
رئیس گروه برنامه ریزی و تجهیزات پشتیبانی مناطق سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه عامل ۹۰ تا ۹۵ درصد آتش سوزی در جنگل‌ها و مراتع به طور عمده انسانی است و تنها پنج درصد طبیعی است، اظهار می‌کند: برخی مواقع درگیری و اختلاف بین دامداران و عشایر و کشاورزان و خصومت‌های شخصی شکارچی‌ها سبب به آتش کشیدن مراتع است، گاهی نیز کشاورزان برای اینکه مزارع خود را برای کشت دوم آماده کنند باقیمانده کشت اول را آتش می‌زنند اما آتش گسترش می‌یابد و جنگل و مرتع را می‌سوزاند. برخی مواقع نیز طبیعت گردان و گردشگران آتشی برای طبخ غذا روشن می‌کنند باعث آتش سوزی می‌شود. ُدر مواردی نیز به ویژه در مناطق زاگرسی درختان بلوط را برای تولید زغال و کسب درآمد آتش می‌زنند.
هراتی خاطرنشان می‌کند: در بسیاری موارد نیز زمین خواران با هدف تصرف اراضی ملی این مناطق را آتش می‌زنند تا بایر شود و حالت غیر زنده پیدا کند.
کووید- ۱۹ عامل مهم در افزایش آتش سوزی‌ها
وی می‌گوید: نکته‌ای که وجود دارد امسال شیوع بیماری کووید -۱۹ مزید بر علت شد زیرا از ماه اسفند بسیاری از مردم در خانه‌ها قرنطینه و محبوس بودند؛ عید فطر برای ما ملموس شده بود که با عادی‌تر شدن شرایط و افزایش تردد مردم به راحتی به طبیعت بروند و همین اتفاق افتاد.
هراتی با بیان اینکه آتش سوزی‌ها نیز از عید فطر شروع شد و گردشگران عامل اصلی برخی از این آتش سوزی‌ها بودند، می‌افزاید: هم اکنون برآوردی از خسارت آتش سوزی‌ها در عرصه‌های مرتعی و جنگلی کشور در سال جاری نداریم زیرا در فصل بحران قرار داریم و پایان فصل میزان خسارت محاسبه می‌شود.
رئیس گروه برنامه ریزی و تجهیزات پشتیبانی مناطق سازمان حفاظت، تأمین اعتبارات، آموزش و ترویج حفاظت از عرصه‌های طبیعی را مهمترین راهکار برای جلوگیری از آتش سوزی می‌داند و اضافه می‌کند: عامل ۹۵ درصد آتش سوزی‌ها انسانی است از این رو نیاز است که احترام به طبیعت را بیاموزیم.
هراتی می‌افزاید: رسانه و تلویزیون می‌تواند در زمینه آگاهی‌بخشی کمک کننده باشد ضمن اینکه آموزش جوامع محلی و روستایی نیز بسیار اهمیت دارد تا افراد به حامی طبیعت تبدیل شوند.
شناسایی بیش از ۵۰ کانون بحرانی مستعد حریق در اصفهان
همچنین داریوش سعیدی معاون حفاظت و امور اراضی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان با بیان اینکه بیش از ۵۰ نقطه بحرانی مستعد حریق با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و شاخص پوشش گیاهی در سطح این استان شناسایی شده است، به خبرنگار ایمنا می‌گوید: این مناطق شامل اراضی، ذخیره‌گاه‌های جنگلی، مراتع درجه یک و تاغ‌زارها است از این رو عوامل گشت و مراقبت شبانه روزی این مناطق را رصد می‌کنند تا هر گونه آتش سوزی در اولین فرصت ممکن کنترل شود.
وی با بیان اینکه مخاطرات طبیعی مانند سیل، خشکسالی، آفات و بیماری‌های گیاهی و آتش سوزی مراتع و جنگل‌های استان اصفهان را تهدید می‌کند، می‌افزاید: آتش سوزی از مهمترین خطرهایی است که در شرایط کنونی بلای جان عرصه‌های طبیعی شده از این رو بیش از ۷۰ تیم اطفا حریق در سطح استان توسط یگان حفاظت منابع طبیعی سازماندهی شده است؛ همچنین سازمان‌های امدادی، نظامی و دولتی، شهرداری‌ها، دهیاری‌ها و گروه‌های مردمی برای پیشگیری و مهار حریق‌های احتمالی در عرصه‌های منابع طبیعی اعلام آمادگی کردند.
سعیدی با اشاره به مفاد ماده ۴۵ قانون حفاظت و بهره برداری از جنگل‌ها و مراتع خاطرنشان می‌کند: به استناد این ماده قانونی و همچنین ماده ۲۰ قانون هوای پاک، افرادی که به آتش زدن عرصه‌های منابع طبیعی اقدام می‌کنند طبق قانون مجازات اسلامی با آنها به شدت برخورد خواهد شد.
از ۱۶ خرداد تا کنون بر اثر وقوع ۹ فقره آتش سوزی، نزدیک به ۱۹ هکتار از عرصه‌های مرتعی استان اصفهان طعمه حریق شده است، عامل این آتش سوزی‌ها انسانی و بیشتر در مراتع شهرستان سمیرم بوده است.
نزدیک به ۲ میلیون هکتار از عرصه‌های طبیعی اصفهان مستعد آتش سوزی است
در این پیوند منصور شیشه فروش مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان با اشاره به وقوع ۸۴ فقره آتش سوزی در مراتع و عرصه‌های محیط زیست این استان می‌گوید: نزدیک به ۳۲۰ هکتار از اراضی مرتعی در مناطق غرب و جنوب استان از جمله مراتع فریدون‌شهر، فریدن، چادگان، تیران و کرون سمیرم، کاشان و شهرضا در آتش سوخت.
وی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا وقوع ۹۰ درصد از آتش سوزی‌های مراتع این استان را ناشی از عامل انسانی می‌داند و می‌افزاید: با علم به این موضوع از ابتدای امسال دستورالعمل‌های پیشگیری از آتش سوزی تدوین و به فرمانداری‌ها، شهرداری‌ها، دهیاری‌ها، ادارات کل منابع طبیعی و محیط زیست استان ابلاغ کردیم.
شیشه فروش خاطرنشان می‌کند: هر هکتار از مراتع و منابع طبیعی بسیار با ارزش است زیرا پوشش گیاهی از فرسایش خاک جلوگیری کرده و به تقویت سفره‌های آب زیرزمینی و تعدیل آب و هوا کمک می‌کند از این رو اطلاع رسانی و آموزش مردم محلی، گردشگران، کشاورزان و باغداران برای پیشگیری از آتش سوزی در مراتع بسیار اهمیت دارد.
استقرار دائمی بالگرد آبپاش در استان اصفهان ضروری است
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان با بیان این مطلب می‌افزاید: تاکنون بیش از دو هزار پکیج خورشیدی به عشایر کوچ رو تحویل شده و سوخت مورد نیاز برای آنها تأمین شده است که برای روشنایی یا گرما، درختان، مراتع و گیاهان را از بین نبرند.
وی با بیان اینکه در یک فقره از آتش سوزی‌های مراتع سال گذشته در استان به بالگرد آبپاش برای اطفا حریق نیاز داشتیم، می‌افزاید: با توجه به وسعت عرصه‌های مرتعی و جنگلی استان اصفهان از سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور درخواست داریم یک فروند بالگرد آبپاش به طور دائمی در این استان مستقر کند زیرا استقرار بالگرد آبپاش در اصفهان به عنوان منطقه مرکزی کشور در زمان وقوع آتش سوزی شرایط خدمات رسانی بهنگام را به سایر استان‌ها فراهم می‌کند.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان همچنین ایجاد دو پایگاه دائمی برای پیشگیری و کنترل حریق در غرب و جنوب این استان را ضروری می‌داند و می‌گوید: نزدیک به دو میلیون هکتار از عرصه‌های طبیعی و مرتعی استان اصفهان به ویژه در مناطق غربی و جنوبی مستعد وقوع آتش سوزی است.
در هشت ماه نخست سال ۹۸ دو فقره حریق در ۲.۵ هکتار از جنگل‌های غرب و جنوب و ۶۰ مورد آتش سوزی در مراتع استان اصفهان از جمله در شهرستان‌های فریدون شهر، فریدن، بویین میاندشت، چادگان، سمیرم، گلپایگان، خوانسار، تیران و کرون، لنجان، نطنز و کاشان اتفاق افتاد.
استان اصفهان با وسعت ۱۰ میلیون و ۷۰۰ هزار هکتار دارای ۶ میلیون و ۳۰۰ هزار هکتار عرصه مرتعی، یکصد هزار هکتار جنگل و سه میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار بیابان است.
نظر شما