به گزارش خبرنگار ایمنا، مدتی است از انتشار آلبوم "خدیجه خاله" توسط رادیو نواحی می‌گذرد آلبومی که شاید مخاطب کمی داشته باشد و اکثر مخاطبان آن هم شنوندگان خاصی باشند، اما ارزش بسیار زیادی حداقل در بین موسیقیدانان حرفه‌ای دارد.
خدیجه رزداری نی‌نواز اهل تالش است. خدیجه متولد سال ۱۳۱۴ است که در گیلان اغلب او را با نام "خجو" یا "خدیجه خاله" می‌شناسند. زبان مادری خدیجه تالشی است و فارسی را به سختی صحبت می‌کند. شغلش دامداری است و در دامان طبیعت زیبای تالش زندگی می‌گذراند. نی نوازی او هم بازتابی از همین طبیعت و مردم است؛ موسیقی که از گذشتگان به ارث برده و به خوبی آن را اجرا می‌کند. امروزه شاید معروف‌ترین منظومه مردم تالش "نقل مموبه" یا "نقل محمودبه" باشد که خدیجه در اجرای آن تبحر خاص دارد، اما متأسفانه امروزه کمتر کسی از این هنرمندان فقید اطلاع دارد و حتی بعضاً در فقر به سر می‌برند. دغدغه بسیاری از فرهنگ دوستان و شیفتگان موسیقی نواحی حفظ و نگهداری این گنجینه گران بها است.
حسین ابراهیمی مدیر رسانه رادیو نواحی یکی از این دغدغه مندان است که با ضبط و انتشار آلبوم‌هایی از هنرمندان فقید موسیقی نواحی و پرداخت بدون واسطه عوائد حاصل از فروش به این هنرمندان و موسیقی نواحی ایران کمک شایانی کرده است. آنچه در ادامه می‌خوانیم مشروح گفت‌وگو خبرنگار ایمنا با وی است:
چه شد که به فکر تأسیس رادیو نواحی افتادید؟
موسیقی نواحی و تلاش برای حفظ و ارائه آن همیشه دغدغه شخصی من بوده و به همین جهت پنج سال پیش راه اندازی پروژه رادیو نواحی به ذهنم رسید. در واقع نگاهم بیشتر نگاهی مستقل و تأسیس انتشاراتی خارج از بخش دولتی بود. آغازگر این پروژه خودم بودم و با فعالیت‌های داوطلبانه ادامه پیدا کرد و سایت راه اندازی شد. در ابتدا به تولید محتوا درباره موسیقی نواحی پرداخته شد و سپس به فکر انتشار آلبوم افتادم، اما تمام درآمد حاصل از فروش مستقیماً به نوازندگان می‌رسد و هیچ نفع مادی به ما نخواهد رسید به نوعی فعالیت ما کاملاً داوطلبانه است. رویکرد ما معرفی، بررسی و پژوهش روی موسیقی اقوام است و تلاش می‌کنیم تا هویت این نوع موسیقی را در بستر انسان شناسی و فرهنگ بازتاب بدهیم. در واقع کوشش ما این است که آئین‌ها و موسیقی‌هایی که در بطن زندگی اقوام جریان دارد و فراموش شده را بشناسانیم. صدایی که ممکن است به خاطر هیاهویی که در موسیقی عامه پسند و دیگر ژانرها برپا شده است کمتر به گوش مخاطبان برسد. تا به حال تا آن جایی که توانسته‌ام و وسعم بوده به بسیاری از این اهداف رسیده‌ام.
آیا فعالیت رادیو نواحی تا به حال در بین عامه مردم هم بازخوردی داشته است؟
همانطور که می‌دانید موسیقی نواحی یک نوع موسیقی‌ای است که مخاطب خاص خود را دارد و بیشتر در زمینه‌های پژوهشی از آن استفاده می‌کنند؛ البته منکر زحمت اساتیدی که کارهای خاص میدانی انجام داده‌اند و آن‌ها را انتشار داده‌اند نمی‌شوم، اما باز هم در این زمینه جای کار بسیاری وجود دارد. به واسطه تحصیلاتی که در رشته اتنوموزیکولوژی داشتم و چیزهایی که می‌دیدم همیشه به فکر آشنایی مخاطب عام با موسیقی نواحی بودم، زیرا در سبد مصرفی مخاطبان موسیقی، موسیقی نواحی جایی ندارد و اگر هم داشته باشد سهم بسیار کمی است. رادیو نواحی همانطور که در شعارها و رویکرد سایت هم گفته شده قرار است به معرفی هنرمندان حاشیه نشین و گمنامی بپردازد که به هر دلیلی مثل جبر جغرافیایی، صدای آن‌ها به گوش مخاطبان نمی‌رسد و قرار شده تمام عوائد فروش بدون هیچ واسطه‌ای به دست هنرمند برسد. همین عامل باعث شد که بازخوردهای خوبی در جهت حمایت از این هنرمندان ناشناس و گمنام داشته باشند.
این بازخوردها چگونه بود؟
با توجه به محتوای رایگانی که در سایت قرار داده شده و فعالیت‌هایی که در فضای مجازی داریم افراد علاقه مند زیادی خواهان ادامه اینگونه فعالیت‌ها بودند و تعداد آن‌ها هم کم نبود حتی عده‌ای تماس می‌گرفتند و درخواست آلبوم می‌دادند که آیا شما فلان آلبوم را دارید یا خیر و با ما به تبادل انتقادات و پیشنهادات پرداختند.
گفتید فعالیت‌هایتان داوطلبانه است اما آیا کسی جذب این گونه فعالیت‌ها می‌شود؟
واقعیت این است که افرادی که این گونه فعالیت‌ها را انجام بدهند خیلی کم هستند و اکثراً اگر هم فعالیتی انجام بدهند؛ داوطلبانه و بدون هیچ گونه نفعی انجام نمی‌دهند. به همین دلیل من به دوستان خود مراجعه کردم دوستانی که مانند خودم دغدغه مشترکی داشتند و آن‌ها هم با روی گشاده قبول کردند و خیلی هم مشوق بودند. کارهای گرافیکی و فنی سایت به صورت کاملاً داوطلبانه توسط دوستان انجام شد و با افراد دیگری هم در ضبط آلبوم و تولید محتوا همکاری می‌کنیم. برای این کار نیز فراخوانی در سایت منتشر شده تا کسانی که به اینطور فعالیت‌های داوطلبانه علاقه مند هستند با ما همکاری کنند.
این همکاری‌ها چگونه است؟
بیشترین همکاری این افراد معرفی هنرمندان گمنام و حاشیه نشین منطقه خود و کمک در جهت ضبط آثار هنرمندان است که در ابتدا ما را در جریان قرار می‌دهند و ما هم با ارائه پروتکل‌هایی به آن‌ها در ضبط آلبوم‌ها کمک می‌کنیم.
ضبط آلبوم‌ها به چه صورت است؟
با توجه به این که رویکرد ما در انتشار آلبوم‌ها این بوده که کم‌ترین هزینه را برای آن به کار ببریم در نتیجه از دستگاه و تجهیزات خاصی برای ضبط آثار استفاده نمی‌کنیم، اما تا جایی که ممکن است سعی می‌کنیم این آثار با کیفیت باشند. البته باز هم بستگی به این دارد که امکانات در چه حد است حتی شده که آلبومی را با تلفن همراه ضبط کرده باشیم و سپس با نرم‌افزارهای مخصوص صدا را شفاف کنیم.
چه تفاوتی بین این نوع انتشار آلبوم با روش متداول وجود دارد؟
غالباً تهیه کنندگانی که در تلاش هستند موسیقی نواحی کشور را زنده نگه دارند جشنواره‌هایی با هزینه شخصی و بدون حمایت دولت برگزار می‌کنند و یا از هنرمند دعوت می‌کنند تا در نشر آلبومی با انتشارات همکاری کند که خیلی هم خوب است؛ اما در بسیاری از این جشنواره‌ها هزینه خیلی کمی به هنرمندان پرداخته می‌شود. در رادیو نواحی ما از هنرمند درخواست نمی‌کنیم که کار و زندگی خود را رها کند و بیاید تا اثرش را ضبط کنیم، بلکه این خود ما هستیم که در محل زندگی هنرمند رفته و بدون این که چیزی به هم بخورد از هنرمند خواهش می‌کنیم و آن‌ها هم لطف می‌کنند و برای ما می‌نوازند یا می‌خوانند و به ما اعتماد می‌کنند و بدین شکل همکاری شیرینی بین ما به وجود می‌آید.
این آلبوم‌ها به صورت فیزیکی هم منتشر می‌شود؟
خیر، این آلبوم فقط به صورت اینترنتی به فروش می‌رسد و دلیلش هم همان رویکرد هزینه کم در تولید و نشر آثار است البته که ما منبع مالی آن چنانی هم نداریم.
درباره آلبوم آخری که منتشر شده یعنی "خدیجه خاله" کمی توضیح بدهید.
آلبوم "خدیجه خاله" به این صورت بود که خانم لیلا مهر بخش از رشت خیلی زحمت کشیدند و در این فرایند سفر بسیاری به آن منطقه داشتند البته کار با خدیجه خاله خیلی سخت بود، چراکه ایشان خیلی کم برای کسی ساز می‌زدند و به اصطلاح بیشتر برای دلشان ساز می‌زنند. ولی با تلاش‌هایی که کردیم ایشان بالاخره راضی شدند برای ما بنوازند و ما هم این اثر را ضبط کردیم. قرار بود این ضبط‌ها ادامه داشته باشد ولی بخاطر مشکلات شیوع کرونا ضبط این آلبوم به تعویق افتاد و ما هم به دلیل وقفه زیادی که در انتشار آلبوم افتاد این آلبوم را نشر دادیم. اگر شرایط پیش آمد ادامه این آلبوم را ضبط خواهیم کرد و برای افرادی که این آلبوم را خریده‌اند رایگان ارسال می‌کنیم.
نظر شما