به گزارش خبرنگار ایمنا، ساخت و توسعه زیرساخت‌های آموزشی نیاز تمام نشدنی همه جوامع است چرا که میزان باسوادی شهروندان یکی از اصلی‌ترین شاخص‌های توسعه یافتگی کشورها است، نیازی که نه تنها مسئولان بلکه انسان‌های زیادی را در کشور برآن داشته تا سهم زیادی از دارایی خود را برای ساخت مدارس بدون هیچ چشم داشت مالی و تنها برای اینکه کودکی از تحصیل بازنماند هزینه کردند اما هر چه زمان می‌گذرد نه تنها شرایط بهتر نمی‌شود بلکه ستون‌های مدارس روز به روز فرسوده‌تر شده و همچنان سقف قرار گرفته روی ستون‌های لرزان مدارس چالشی است که آموزش و پرورش با آن دست و پنجه نرم می‌کند.
در این راستا برای آشنایی با وضعیت مدارس در استان اصفهان گفت‌وگویی با سید مهدی میربد، مدیرکل نوسازی مدارس استان اصفهان در حاشیه بازدید از خبرگزاری ایمنا داشته‌ایم که متن آن را در ادامه می‌خوانید...
فضاهای آموزشی استان اصفهان با جمعیت دانش آموزی هم‌خوانی دارد؟
۹۲۵ هزار دانش‌آموز در مدارس استان اصفهان تحصیل می‌کنند، نمی‌توان گفت دانش‌آموزی به علت نبود فضای آموزشی از تحصیل باز مانده اما با چالش مدارس فرسوده روبه‌رو هستیم، فضای فرسوده و خطرآفرین داریم که ایمنی و استحکام لازم برای استفاده دانش‌آموزان را ندارد.
با توجه به جمعیت استان اصفهان باید تراکم دانش آموزی در هر کلاس ۲۶ نفر باشد، اما در برخی مداری جمعیت کمتر و در حدود یک تا دونفر و در برخی مناطق نیز تا حدود ۴۰ دانش آموز را در کلاس داریم.
۵۷ مدرسه در استان با پنج دانش آموز فعال است، این مدارس بیشتر در مناطقی مانند زواره، فریدونشهر، بویین‌ومیاندشت و چادگان است.
۱۱۱ مدرسه دارای پنج تا ۱۰ دانش‌آموز داریم که در مجموع ۷۵۱ دانش آموز دارند. حدود ۱۷۳ مدرسه نیز بین ۱۰ تا ۲۰ دانش آموز داریم که مجموع دانش آموزان این مدارس نیزدو هزار و ۴۷۸ دانش آموز اعلام شده است.
می‌توان گفت نبود مکان‌یابی صحیح ساخت مدارس در سال‌های گذشته از دلایل وجود تراکم در برخی نواحی آموزشی است، مهاجرت نیز در این زمینه تأثیر زیادی دارد، اکنون بیشترین تراکم دانش‌آموزی را در مدارس ناحیه ۴ اصفهان است و باید توجه داشت که افزایش تراکم دانش‌آموزی منجر به کاهش کیفیت آموزش می‌شود.
یکی از راهکارهای متعادل سازی تراکم دانش آموزی راه اندازی سامانه جامع مکان‌یابی فضا است که در سازمان نوسازی مدارس انجام شده است، عملکرد این سامانه این گونه است که لایه‌های اطلاعاتی مختلف مانند زیرساخت‌ها، فواصل با سایر مدارس، لایه‌های جمعیتی، جنسیت و … را در نظر می‌گیرد و بعد با توجه به اطلاعات اجازه ساخت مدرسه را در یک منطقه می‌دهد، همچنین باید هماهنگی‌های جمعیتی با اداره آموزش‌وپرورش انجام شود و آمار دقیقی از جمعیت دانش‌آموزی یک منطقه داشته باشیم تا با مدارس نوساز که کلاس‌های خالی دارند در یک منطقه و یا تراکم بالای جمعیت در منطقه‌ای دیگر مواجه نشویم.
میانگین سنی مدارس استان چند سال است؟
۱۵ مدرسه با بیش از ۷۰ سال سن در ناحیه ۴ اصفهان، اردستان، زواره، نائین و گلپایگان داریم که هنوز دانش آموزان زیر سقف آنها تحصیل می‌کنند، تعدادی از مدارس نیز بین ۵۰ تا ۷۰ سال سن دارند، میانگین سنی مدارس استان ۳۹ سال است
سهم خیران در مدرسه‌سازی استان اصفهان چقدر است؟
۷۵ درصد از پروژه‌های مدرسه‌سازی دو سال اخیر در اصفهان با مشارکت خیران بوده است. خیران نقش بسزایی در مدرسه سازی دارند؛ در سال ۹۸ شاهد افزایش ۱۰ درصدی مشارکت خیران در بحث مدرسه‌سازی بودیم، پیش‌بینی ما برای سال ۹۹ حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد افزایش مشارکت خیران در بحث مدرسه سازی است، اتمام پروژه‌های نیمه تمام از سال‌های قبل اولویت است.
برای سال ۹۹ چند پروژه برای بهره برداری دارید؟
در سال ۹۹ حدود ۱۰۰ پروژه آموزشی در قالب ۷۰۰ کلاس درس و حدود ۱۱۲ هزار متر مربع زیربنا را در دستور کار داریم درصدد افزایش تعداد پروژه‌ها در سال جاری هستیم.
چند درصد مدارس استان اصفهان فرسوده و چند درصد نیازمند مقاوم‌سازی است؟
۳۳.۵ درصد از مدارس استان مستحکم و حدود ۳۹ درصد از مدارس نیازمند مقاوم سازی است، این مدارس فرسوده نیست اما نیاز به مقاوم‌سازی دارد تا بتوان با اطمینان خاطر از آن استفاده کرد، ۲۷ درصد از مدارس استان فرسوده است، نتیجه فعالیت‌های روز افزون اداره نوسازی سبب شده تا آمار مدارس مستحکم بیشتر از مدارس فرسوده باشد، البته نباید فراموش کنیم که این آمار لحظه به لحظه تغییر می‌کند، چرا که با گذشت زمان سن ساختمان‌ها افزایش یافته و به آمار مدارس فرسوده اضافه می‌شود، سیل، زلزله و دیگر حوادث به طور ناگهانی آمارها را تغییر می‌دهد و البته استان اصفهان به شدت این بلاهای طبیعی را تجربه نکرده است، بارندگی‌های شدید را در شروع سال ۹۸ در منطقه سمیرم، فریدونشهر و چند شهرستان دیگر داشته‌ایم که منجر به آسیب دیدن حدود ۲۰ مدرسه شد.
فرونشست به چند مدرسه در استان آسیب زده است؟
این پدیده بیشتر مدارس فریدن، فلاورجان و شهرضا را تهدید کرده است اخیراً این پدیده در مناطق شرق اصفهان گزارش شده و با وجود آن به آمار مدارس فرسوده و یا نیازمند مقاوم سازی اضافه شده است، به طور کلی تا کنون حدود ۴۰ مدرسه در ارتباط با پدیده فرونشست آسیب دیده‌اند.
برای ساخت مدارس به اقلیم مناطق توجه می‌شود؟
بر اساس اقلیم‌های مختلف مدارس ساخته می‌شود، به طور مثال در شمال کشور مدارس با سقف شیروانی و در استان اصفهان با سقف تخت مدارس را می‌سازند، به همین ترتیب مدارس کپری نیز مدارس زیست بوم و هماهنگ با اقلیم مناطقی مانند سیستان‌وبلوچستان است، مدارس باید متناسب با اقلیم، فرهنگ و نیاز منطقه طراحی شوند، چرا که فضا یکی از ارکان سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش است.
فضا شامل دو قسمت فیزیک ساختمان و تجهیزات آن است که هر کدام از این موارد باید متناسب با نیاز هر منطقه باشد، بنابراین مدارس اقلیم و بوم‌های هر منطقه متناسب با همان منطقه است، همچنین مدارسی که ممکن است ایمنی دانش‌آموزان را به خطر بیندازد در دستور کار قرار دارد تا برچیده شود.
وضعیت مدارس استثنایی در استان اصفهان چگونه است و چالش اساسی این مدارس چیست؟
۱۸۶ مدرسه استثنایی با حدود چهار هزار و ۳۰۰ دانش آموز در اصفهان فعال است، در خصوص ساخت این نوع مدارس در درجه اول باید معلولیت‌ها را بشناسیم تا بتوانیم برای این معلولیت‌ها ساختمان و فضا تحصیلی بسازیم، به طور مثال مدارسی که برای دانش‌آموزان اُتیسم ساخته می‌شود با مدارسی که برای معلولین جسمی حرکتی ساخته می‌شود متفاوت است و نکته مهم‌تر اینکه گاهی دانش‌آموزان چند معلولیتی هستند.
یکی از فعالیت‌های سخت در سازمان نوسازی طراحی فضا برای این دانش‌آموزان است و باید قبل از طراحی، فعالیت‌های پژوهشی در این زمینه در دانشگاه‌ها و با اساتید برجسته معماری و روانشناسی انجام شود، اعلام نیاز و آمار تعداد دانش آموزان بر عهده اداره کل آموزش‌وپرورش استثنایی استان است، این دانش‌آموزان نیز مانند سایر دانش‌آموزان باید از حق تحصیل برخوردار شوند و مهم‌ترین نکته طراحی فضای متناسب با نیازهای این دانش‌آموزان برای تحصیل است، چرا که ساختمان مدارس دانش‌آموزان استثنایی با سایر دانش آموزان متفاوت است، به طور مثال مساحت کلاس، نور، نوع تهویه و ابعاد در مدارس استثنایی با مدارس دیگر کاملاً متفاوت است، چرا که مثلاً باید ابعاد در به گونه‌ای باشد که به راحتی امکان جابجایی ویلچر وجود داشته باشد.
می‌توان گفت برخی از مدارس استثنایی متناسب با نیاز دانش‌آموزان استثنایی نیست زیرا در برخی موارد از فضاهای قبلی مدارس استفاده شده اما تمامی آنها مناسب با معلولیت دانش‌آموزان در آن مدرسه مناسب سازی شده است.
بهره‌برداری از دو مدرسه برای دانش‌آموزان اَتیسم در سال ۹۹ یکی در ناحیه ۴ و دیگری در ناحیه ۳ در دستور کار است.
طراحی مدرسه‌ای برای نابینایان در ناحیه ۳ شروع شده، مدرسه‌ای نیز برای معلولان جسمی حرکتی در شهرستان فلاورجان در حال ساخت است، این مدارس تمامی استانداردهای لازم را دارند.
وضعیت مدارس کانکسی، سنگی و خشت و گلی استان چگونه است؟
در استان اصفهان ۴۶ مدرسه سنگی وجود دارد که در حال حاضر در ۳۹ مدرسه تحصیل برقرار بوده و هفت مورد خالی از دانش‌آموز است، ۳۰ فضای آموزشی سنگی با ملات نامناسب و حتی خُشک چین شده و بدون ملات در منطقه فریدونشهر قرار دارند و این امر بیشتر به علت بحث اقلیم و مصالح در دسترس منطقه در ساخت مدارس است، یکی از محورهای کاری سال تحصیلی آینده برچیده شدن مدارس سنگی است و مدارس خشت و گلی در سال قبل به طور کامل در سطح استان جمع آوری شده‌اند، مدارس سنگی، طاق چوبی و … که بر اساس اقلیم مناطق در گذشته ساخته شده‌اند باید طبق ضوابط و آئین نامه‌های امروز تخریب شود و به جای آن یک مدرسه مستحکم جایگزین شود.
صنعتی سازی مدارس چیست؟
صنعتی سازی یکی از رویکردهای سازمان نوسازی مدارس است که به کمک مدارسی مانند مدارس صعب‌العبور می‌آید تا با مصالح کمتر و نیروی متخصص کمتر مدارس ساخته شود، اینجا است که به سراغ صنعتی‌سازی می‌رویم تا با حداکثر سرعت و حداقل زمان اجرا، سازه مدرسه با رعایت تمام نکات و ضوابط برپا شود، در سال گذشته در این زمینه حدود ۱۲ مدرسه را در دستور کار داشتیم برخی از این مدارس حداکثر در ۴۵ روز ساخته شدند، برخی از این مدارس در سمیرم، کاشان و فریدونشهر ساخته شده‌اند.
ساخت مدارس سبز بر اساس چه محورهایی صورت می‌گیرد؟
ساخت مدارس سبز، هفت محور دارد و به هفت چین محور مدارس سبز معروف است، یکی از این محورها، سبزینگی مدارس است و سایر محورها به طراحی فضای فیزیکی برای بهینه‌سازی مصرف انرژی و تعامل مؤثر فضای آموزشی با دانش آموزان، بحث آب خاکستری (مدیریت پسماند فاضلاب)، ساخت ساختمان‌های انرژی پلاس، ساختمان‌هایی با انرژی صفر و غیره مربوط می‌شود، ساخت مدارس سبز را به صورت پایلوت در استان شروع کرده‌ایم و بیش از یک سال است که سازمان نوسازی با بومی‌سازی استانداردهای موجود دنیا در این زمینه که در دانشگاه شیراز انجام شده به زودی نسخه آزمایشی آن در بحث محیط زیستی به تمام سازمان‌های نوسازی ابلاغ می‌شود.
طراحی دو مدرسه سبز به پایان رسیده و در سال جاری ساخت آنها شروع خواهد شد همچنین طراحی دو مدرسه سبز دیگر نیز برای سال جاری در دستور کار است.
نظر شما