ایمان ابراهیمی در گفت و گو با خبرنگار ایمنا با بیان اینکه در دنیا بین ۱۰ تا ۱۱ هزار گونه پرنده شناسایی شده است که نزدیک به نیمی از این جمعیت گونه‌های مهاجر هستند، اظهار کرد: آمار دقیقی از گونه‌های مهاجر جهان نمی‌توان ارائه کرد زیرا مهاجرت بسیاری از گونه‌ها نامنظم است اما هم اکنون در طبیعت ایران ۵۵۲ گونه پرنده وجود دارد که از این شمار دست‌کم ۳۴۰ گونه مهاجر شناسایی شده است.
وی افزود: جمعیت پرندگان مهاجر آبزی و کنار آبزی از جمله اردک‌ها، آب چلیک ها، انواع غاز، حواصیل، کاکائی هر سال در بسیاری از استان‌های کشور در ماههای بهمن و دی سرشماری می‌شود که در بسیاری از کشورهای دنیا همزمان زیر نظر بنیاد بین المللی wetlands international انجام می‌شود و در حقیقت هرسال می‌توان برآوردی از تغییرات جمعیتی گونه‌های پرندگان مهاجر بدست آورد.
۸۹۰۳ پرنده مهاجر سال ۹۸ در اصفهان سرشماری شد
مدیرعامل انجمن حفاظت از پرندگان آوای بوم به وضعیت پرندگان مهاجر در استان اصفهان اشاره کرد و گفت: این انجمن با همکاری اداره کل حفاظت محیط زیست استان هر سال پرندگان مهاجر را سرشماری می‌کند. بر این اساس در سال ۹۸ هشت هزار و ۹۰۳ پرنده مهاجر از ۴۵ گونه در استان اصفهان سرشماری شد که این آمار نسبت به سال ۹۷ بین سه تا ۹ درصد افزایش نشان می‌دهد این در حالی است که تعداد گونه‌ها کاهش داشته است.
ابراهیمی علت کاهش گونه‌های پرندگان مهاجر را خشکسالی پیاپی و ناپایداری منابع آبی استان اصفهان دانست و افزود: خشکسالی، شکنندگی و پایدار نبودن منابع آب استان اصفهان سبب شده برخی گونه‌های پرندگان که جمعیت‌های محدودی دارند از بین بروند یا مسیر مهاجرتشان نابود شود؛ برای مثال اگر ۱۰ هزار اردک سرسبز و یکصد اردک مرمری در استان وجود داشته باشد به هنگام خشکسالی جمعیت اردک سر سبز به سه هزار قطعه کاهش می‌یابد اما اردک مرمری که جمعیت کمتری دارد در خشکی‌های پی در پی ممکن است برای همیشه از بین برود.
وی خاطر نشان کرد: متأسفانه منابع آبی استان اصفهان به شدت شکننده است و مدام با خشکی روبه رو است و در نتیجه هر سال کاهش گونه‌ها را شاهد هستیم، اگر آمار سرشماری پرندگان آبزی و کنار آبزی را در سال‌های اخیر بررسی کنیم در یک دهه خیر دست‌کم به طور مشهودی با کاهش تنوع پرندگان روبرو شده‌ایم.
ابراهیمی افزایش جمعیت پرندگان در سال ۹۸ را ناشی از تغییرات موقت دانست و گفت: اگر چه افزایش شمار پرندگان خبر خوبی است اما نباید دل بست زیرا می‌تواند یک اتفاق موقت باشد.
مدیریت صحیح منابع آب و حفاظت فیزیکی راهکاری برای حفاظت از پرندگان مهاجر
مدیرعامل انجمن حفاظت از پرندگان آوای بوم راهکار مناسب برای حفاظت از پرندگان مهاجر را مدیریت صحیح منابع آب و حفاظت فیزیکی از مناطق زیستگاهی از جمله تالاب‌ها برشمرد و تاکید کرد: عوامل بسیاری در حفاظت پرندگان دخیل است که اگر همه آنها به طور همزمان ارتقا نیابد در نهایت به شکست حفاظت منجر می‌شود.
وی افزود: به بیان دیگر برای حفظ پرندگان در یک تالاب، نخست باید آب در تالاب وجود داشته باشد و منابع آب مدیریت شود و در عین حال باید حفاظت فیزیکی از آن منطقه اجرا شود تا شکارچیان غیرمجاز امکان از بین بردن پرندگان را نداشته باشند.
انتخابی بودن حفاظت از پرندگان مهاجر به نابودی تنوع زیستی و جمعیتی منجر می‌شود
ابراهیمی گفت: یکی از مشکلاتی که متأسفانه در ایران و سطح بین المللی وجود دارد نبود حفاظت از مسیرهای مهاجرتی است به این معنا که وقتی پرندگان مهاجر از دهها کشور و صدها تالاب در مسیر مهاجرت عبور می‌کنند اگر تنها درصدی از مسیر تخریب شده باشد پرندگان نمی‌توانند به مقصد برسند.
وی مشکل اساسی را انتخابی بودن حفاظت پرندگان دانست و توضیح داد: پرندگان مهاجر در استان اصفهان اغلب پرندگانی هستند که از استان مازندران به کشور وارد می‌شوند؛ در استان اصفهان حفاظت فیزیکی بسیار قوی وجود دارد اما مدیریت آب ضعیف است در حالی که متأسفانه در استان‌های شمالی کشور به رغم اینکه تالاب‌ها مشکل کمتری از نظر منابع آبی دارند اما حفاظت فیزیکی به شدت ضعیف است که در نتیجه این پرندگان با ورود به ایران در شمال بر اثر شکار و در مناطق جنوبی تر مثل اصفهان بر اثر کمبود منابع آب از بین می‌روند.
به گفته وی از بین رفتن گونه‌های مختلف پرندگان مهاجر نتیجه تداوم این روند در طولانی مدت خواهد بود.
مردم و مسئولان اطلاعات پایه درباره پرندگان را بدانند
مدیرعامل انجمن حفاظت از پرندگان آوای بوم اظهار کرد: اگر بخواهیم پرندگان مهاجر را در کشور حفاظت کنیم، در گام نخست نیاز است که پرندگان را بشناسیم؛ شناخت پرندگان، داشتن اطلاعات پایه و عمومی از جمعیت و علت مهاجرت پرندگان برای مردم و مسئولان نیاز است زیرا ایران از نظر تنوع زیستی غنی است و در صورت نبود اطلاعات کافی در جامعه متأسفانه در امر حفاظت از پرندگان شکست خواهیم خورد.
ابراهیمی گفت: غبار ناامیدی بر امر حفاظت از حیات وحش نشسته است و این تصور وجود دارد که ما بسیاری از حیات وحش را تا حد زیادی از دست داده‌ایم با وجود این اگرچه شمار زیادی پرنده تاکنون از بین رفته است اما همچنان تنوع گونه‌ای در سطح کلان از دست نرفته است.
کورسوی امید برای حفاظت از تنوع زیستی پرندگان
وی اضافه کرد: جمعیت‌های بزرگ گونه‌های زیستی پرندگان به جمعیت‌های کوچک تبدیل شده است؛ اما اگر امروز برای حفظ این گونه‌ها دست بکار شویم و همت و اراده‌ای وجود داشته باشد در حفاظت از پرندگان می‌توان موفق و حتی در سطح بین المللی نمونه شد ولی اگر اندکی تأخیر کنیم، به اعداد و ارقام دلخوش بمانیم و اقدامی عملی برای حفاظت نباشد برای همیشه بسیاری از گونه‌های زیستی به ویژه پرندگان را از دست می‌دهیم.
ابراهیمی همچنین به برخی گونه‌های شاخص پرندگان مهاجر اشاره و اظهار کرد: گونه‌های شاخص پرندگان از جنبه‌های مختلف قابل بررسی و ارزیابی است زیرا تنوع زیستی زیادی بین آنها وجود دارد با این حال عروس غاز، زنگوله بال و غاز چهره سفید یا کانادایی (Barnacle goose) از جمله برخی گونه‌های شاخص پرندگان مهاجر شناخته می‌شوند.
مدیرعامل انجمن حفاظت از پرندگان آوای بوم افزود: یکی از کمیاب‌ترین و جالب‌ترین گونه‌های پرندگان که به کشور ما مهاجرت می‌کند درنای سیبری است که در ۱۲ سال گذشته فقط یک بال از این گونه پرنده باقی مانده است و هر سال زمستان وارد کشور می‌شود و بهار به مناطق شمالی کره زمین بازمی گردد.
ابراهیمی یادآور شد: همه جمعیت درناهای سیبری ایران به دلیل شکار از بین رفتند و فقط یک بال مانده که آن را "امید" می‌نامند؛ در حقیقت با مرگ آخرین درنا، جمعیت غربی درنای سیبری در دنیا منقرض می‌شود.
امروز ۱۰ می (۲۱ اردیبهشت ماه) روز جهانی پرندگان مهاجر است، این روز برای نخستین بار در سال ۲۰۰۶ میلادی بر پایه یک توافقنامه بین‌المللی شکل گرفت و هر سال به فراخور شرایط، شعاری برای این روز تعیین می‌شود که امسال «پرندگان، پیوند دهنده دنیای انسان ها» در نظر گفته شده است.
نظر شما