به گزارش خبرنگار ایمنا، بی‌اختیاری ادرار یا نداشتن کنترل روی عملکرد مثانه، مشکلی شایع است که در افراد مسن بین ۱۵ تا ۳۰ درصد گزارش شده و در اکثر مواقع قابل درمان است. در خصوص بی‌اختیاری ادرار، روش‌های تشخیص، پیشگیری و درمان آن با امیر فکور، جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که شرح آن را در ادامه می‌خوانید:
بی اختیاری ادرار چیست و انواع آن کدام است؟
بی‌اختیاری ادرار به معنای ناتوانی در کنترل ادرار و دفع بی‌اراده آن است؛ این بیماری دارای چهار نوع است که یکی ازآن‌ها، بی‌اختیاری واقعی است. در این نوع فرد به طور مداوم دچار دفع ادرار می‌شود. این حالت معمولاً در افراد مبتلا به بیماری‌های مادرزادی مانند حالب دوگانه رخ می‌دهد که در آن یکی از مسیرهای دفع ادرار، بعد از دریچه ادراری (sphincter) قرار می‌گیرد. این عارضه در مواردی نیز پس از عمل‌های جراحی مانند جراحی زنان، لگن یا پروستات ایجاد می‌شود. در بیماران سرطانی نیز ممکن است این نوع از بی‌اختیاری ادرار دیده شود.
نوع دوم بی‌اختیاری ادرار، بی‌اختیاری فوریتی است که معمولاً به‌دلیل وجود اختلالات مثانه و انقباضات ناخواسته در آن ایجاد می‌شود. نوع سوم بی‌اختیاری استرسی نام دارد که با بالارفتن فشار داخل شکم به دلایل مختلف مانند بلندکردن اجسام سنگین، عطسه، سرفه و بالا و پایین‌رفتن از پله‌ها رخ می‌دهد. نوع آخر سرریزشدن ادرار است که معمولاً در مردانی که به‌دلیل پروستات دچار مشکل انسدادی هستند دیده می‌شود. توانایی دفع ادرار در این افراد، به‌دلیل بزرگشدن پروستات از دست می‌رود؛ بنابراین، میزان اضافی ادرار با پرشدن مثانه و عبور از قدرت دفاعی پروستات، دفع می‌شود. در این حالت مثانه هیچ‌گاه خالی نمی‌شود. این نوع بی‌اختیاری ادرار بسیار خطرناک است و می‌تواند به کلیه‌ها آسیب برساند؛ بنابراین افراد باید هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنند و تحت درمان قرار گیرند.
روش‌های تشخیص بی اختیاری ادرار چیست؟
تشخیص بیماری در فردی که با علامت بی‌اختیاری مراجعه می‌کند با تجویز آزمایش ادرار، کشت ادرار و سونوگرافی سیستم ادراری انجام می‌شود. در موارد مشکوک به آسیب کلیوی، عملکرد کلیه‌ها نیز تحت بررسی قرار می‌گیرد. در بسیاری موارد بر اساس شرح حال بیمار، می‌توان بیماری را حدس زد و درمان را شروع کرد. در بعضی موارد نیز برای تشخیص ماهیت بیماری و آغاز درمان دقیق‌تر، بررسی‌های تکمیلی مانند "یورودینامیک" (نوار مثانه) انجام می‌شود. در مورد زنان نیز معمولاً معایناتی برای تشخیص افتادگی مثانه یا رحم بکار می‌رود.
آیا بی اختیاری ادرار در میان زنان و مردان به یک اندازه شایع است؟
این بیماری در زنان شایع‌تر است که یکی از دلایل این امر تفاوت آناتومی زنان با مردان است، زیرا معمولاً دریچه ادراری در زنان ضعیف‌تر عمل می‌کند و با توجه به اینکه طول مجرای ادرار در آن‌ها کوتاه‌تر است، بیشتر از مردان مستعد بی‌اختیاری ادرار هستند. همچنین معمولاً عضلات لگن زنان به دلیل بارداری و زایمان آسیب می‌بیند و همین امر خطر بی‌اختیاری ادرار را در زنان بیشتر می‌کند. بی‌اختیاری ادرار در مردان معمولاً در مواردی مانند مشکل پروستات و پس از عمل‌های جراحی رخ می‌دهد.
روش های پیشگیری از بروز این بیماری چیست؟
برای پیشگیری از بروز این بیماری چند توصیه کلی وجود دارد. محدودکردن مصرف مایعات، ترک سیگار، کاهش وزن، درمان سرفه‌های مزمن، درمان یبوست و ورزش‌کردن از مواردی است که در پیشگیری و یا حتی درمان این بیماری مؤثر است. انجام بعضی تمرینات مانند کِگِل برای تقویت عضلات کف لگن توصیه می‌شود که آموزش آن‌ها ممکن است قدری دشوار باشد. این تمرین مشابه با متوقف‌کردن پروسه ادرار در حین تخلیه مثانه است؛ در این حالت عضلات کف لگن منقبض می‌شود. انجام این تمرین در دوره بارداری نیز می‌تواند مانع از بروز مشکلات پس از زایمان شود.
خوشبختانه امروزه به دلیل مراجعه بیشتر مردان به پزشک متخصص و تشخیص زودهنگام مشکل پروستات، بی‌اختیاری ادرار نیز کمتر مشاهده می‌شود. توصیه می‌شود مردان بالای ۵۰ سال حداقل سالی یکبار برای معاینه به پزشک متخصص مراجعه کنند تا در صورت مشاهده هر گونه علامت، تحت درمان قرار گیرند و در مواردی که درمان دارویی مؤثر نیست عمل جراحی انجام شود. توصیه پزشکان این است که مشکل پروستات، قبل از منجر شدن به بی‌اختیاری شدید ادرار و آسیب کلیه‌ها پیگیری و درمان شود.
چگونه می‌توان بی اختیاری ادرار را درمان کرد؟
پس از تشخیص نوع بی‌اختیاری ادرار، درمان‌های دارویی آغاز می‌شود و در صورت موثرنبودن آن‌ها، دوز داروها افزایش یافته یا داروهای قوی‌تری تجویز می‌شود. در صورت پاسخ نگرفتن از درمان دارویی ممکن است عمل جراحی برای بیماران توصیه شود.
نظر شما