به گزارش خبرنگار ایمنا، این روزها خبر انتشار ویروسی با ضریب شیوع و واگیر زیاد مانند یک زلزله بزرگ همه را شوکه کرده است. چشم میلیون‌ها انسان مضطرب به انستیتوهای واکسن‌سازی است تا شاید پایانی برای این کابوس هولناک بیابند. اخیراً کشور ایران نیز به این ویروس آلوده و ابتلا و مرگ تعدادی از هموطنانمان در اثر آن سبب نگرانی شهروندان شده است.
یکی از مهم‌ترین جنبه‌های مقابله با این بیماری، وجود قوانین و مقرراتی برای کنترل و پیشگیری از شیوع آن است. در کشورهای مختلف و از آن جمله در ایران، قوانین مربوط به مقابله با این نوع بیماری‌ها تحت عنوان پیشگیری و مقابله با امراض مسری طبقه‌بندی می‌شود. این مواد ناظر بر درستی انجام مجموعه‌ای از اقدامات در همه بخش‌ها برای قرنطینه، مهار عامل انتقال، شناسایی و درمان مبتلایان است.
نظر به دامنه تبعات ناشی از شیوع امراض واگیردار و صدمات ناشی از آن بر افراد و جوامع، مقابله با بیماری‌های واگیردار در شمار امور حاکمیتی طبقه‌بندی شده است به همین دلیل قانونگذار در بند "ک" ماده ۸ قانون "مدیریت خدمات کشوری"، ارتقای بهداشت، آموزش عمومی، کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها و آفات فراگیر را از وظایف حاکمیت می‌داند.
طبق مواد یک تا ۵ ذیل بند الف "منشور حقوق شهروندی"، شهروندان از حق حیات برخوردارند و برای تحقق آن باید زنان، مردان، کودکان، سالمندان و توانخواهان از سلامت جسمی و محیط زندگی سالم برخوردار باشند. ماده ۶ این بند از این منشور ناظر بر سلامت معنوی جامعه است و در ۵ ماده بر ضرورت تأمین سلامت و بهداشت عمومی تاکید شده که تأمین آن بر عهده حاکمیت است.
قانونگذار در بعضی مواد متون قانونی، مبتلایان به امراض ساریه و واگیردار را مشمول برخی معافیت‌ها دانسته است؛ به عنوان نمونه بند "ت" ماده ۱۷۸ قانون "آئین دادرسی کیفری" ابتلا به امراض واگیردار را از موارد عذر موجه متهم برای حضور نیافتن در محکمه می‌داند یا ماده ۱۰۶ "آئین‌نامه اجرایی سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور" بهداری زندان را موظف به اتخاذ تدابیر ویژه برای جلوگیری از شیوع امراض واگیردار در بین زندانیان می‌داند و ماده ۱۱۲ این قانون ریاست زندان‌ها را موظف به ارائه خدمات ویژه به محبوسین ناقل بیماری‌های واگیردار کرده است.
یکی از مهم‌ترین دلایل شیوع امراض واگیردار نظیر کرونا، مسافرت‌ها و مراودات بین‌المللی است، بند ۱۹۷ "مجموعه بخش‌نامه‌های ثبتی" ذیل عنوان "گواهی پزشکی" صدور مجوز و رسمیت داشتن ازدواج اتباع بیگانه با ایرانیان را مشروط به ارائه گواهی صحت جسمی مورد تأیید کنسولگری‌های ایران به محل ثبت ازدواج کرده است.
یکی از راه‌های انتقال و شیوع بیماری‌های واگیردار، حیوانات و محصولات گیاهی است. قانونگذار در بعضی متون قانونی دولت‌ها را موظف به اتخاذ سیاست‌های اجرایی و معاضدتی برای حمایت بیمه‌ای از برخی آسیب‌دیدگان از حوادث غیرمترقبه نظیر مبتلا شدگان به امراض مسری یا کسانی که به هر نحو از آن متحمل ضرر و زیان شده‌اند، کرده است؛ به عنوان نمونه صدر ماده واحده قانون "بیمه محصولات کشاورزی" یکی از اهداف تأسیس "صندوق بیمه کشاورزی" نزد بانک کشاورزی را بیمه محصولات دامی و کشاورزی در مقابل امراض واگیردار حیوانی عمومی و قرنطینه‌ای می‌داند. طبق ماده ۱ قانون "دفع آفات نباتی و حیوانی"، مبارزه با امراض واگیردار با منشأ حیوانی و گیاهی با وزارت جهاد کشاورزی است، البته طبق تبصره ماده ۶ این قانون به این وزارتخانه اجازه داده شده عضویت دفتر بین‌المللی بیماری‌های واگیردار را نیز بپذیرد.
یکی از مهم‌ترین دستگاه‌های مجری خدمات عمومی شهرداری است، بند ۴ ماده ۵۵ "قانون شهرداری‌ها" این دستگاه را موظف به مراقبت از بهداشت شهروندان و تشریک مساعی با وزارت بهداشت در زمان شیوع امراض مسری کرده است. مدیران شهری وظیفه دارند در مواقع بحرانی دستورات لازم را در خصوص بسیج امکانات و اتخاذ تدابیر پیشگیرانه صادر کنند. ستاد مدیریت بحران شهرداری که نهادی قانونی و علی‌حده بر ستاد مدیریت بحران کشور، استان و شهرستان است باید دستورالعمل‌های اجرایی برای مدیریت بحران مواقع مختلف را بر اساس دستورالعمل‌های نهادهای ذی‌صلاح همچون وزارت بهداشت، هلال احمر، راه و شهرسازی، نظام مهندسی، سازمان هوافضا و سازمان انرژی اتمی تنظیم و آموزش‌های لازم را به زیرمجموعه خود ارائه دهند؛ یکی از متون مرجع و لازم‌الاجرا برای مقابله با امراض واگیردار و ویروسی، "دستورالعمل اجرایی حفاظت پرسنل در مقابل بیماری‌های مسری" است که از مواجهات پرخطر تا تهیه لوازم مناسب بهداشتی و شیوه ارائه گزارش را معین کرده است.
یادداشت از: عباس صادقی، خبرنگار خبرگزاری ایمنا
نظر شما