به گزارش خبرنگار ایمنا، سه مقوله پول، ارز و بانکداری از جمله مهم‌ترین مباحث موجود در علم اقتصاد است و فهم آن در دنیای امروز یکی از نیازهای بشر محسوب می‌شود. در همین راستا، فردریک میشکین، یکی از سرشناس‌ترین اقتصاددانان آمریکایی، کتابی را به رشته تحریر درآورده که به کوشش علی جهانخانی و علی پارسائیان به فارسی برگردانده شده است که بخشی از مناسب‌ترین مطالب آن را در سلسله خلاصه کتاب‌های اقتصادی بیان خواهیم کرد.
در ادامه خلاصه پیشین این کتاب، به بررسی سیستم مالی به عنوان یکی از مهم‌ترین بخش‌های یک نظام اقتصادی پرداخته می‌شود. وظیفه اصلی بازارهای مالی، انتقال وجه نقد یا پول اضافی موجود یا پس‌انداز افراد به کسانی است که تصمیم به خرج کردن بیش از درآمدشان دارند.
پیش‌تر بیان شد، اوراق مالی که به منظور تأمین سرمایه برای اولین بار توسط شرکت یا دولت منتشر می‌شود می‌تواند دوباره در بازارهای دیگری نیز معامله شود که آن‌ها را بازارهای ثانویه یا دست دوم می‌نامند. این بازارها می‌توانند به دو شیوه بازار بورس (exchange) و بازار خارج از بورس (OTC) سازماندهی شوند.
در بازار بورس، کارگزاران یا نمایندگان خریداران و فروشندگان اوراق بهادار در کنار یکدیگر جمع شده تا به انجام معاملات مبادرت ورزند. بورس نیویورک، آمریکا و شیکاگو از جمله این بازارهای سازمان یافته است.
در گروه دوم که همان بازار خارج از بورس است، معامله‌گران در نقاط مختلف آماده خرید و فروش هستند. حال از آنجا که علم ارتباطات در جهان پیشرفت‌های چشمگیری داشته و افراد با یکدیگر در ارتباط هستند، به خوبی از قیمت اوراق بهادار پیشنهادی آگاه بوده، بنابراین این بازار به شدت رقابتی است و از این نظر تفاوت چندانی با بورس‌های سازمان یافته ندارد.
بازار پول یا بازار سرمایه؟
اگرچه سهام شرکت‌های بزرگ معمولاً در بورس معامله می‌شود اما سهام بیشتر شرکت‌ها در بازارهای خارج از بورس مبادله می‌شود. از دیگر بازارهای خارج از بورس می‌توان به بازارهایی که در آن گواهی سپرده قابل معامله، وجوه بانک مرکزی و ارزهای خارجی مبادله می‌شود، اشاره کرد.
نکته دیگری که وجود دارد این است که بازارهای مالی تنها به شیوه‌هایی که تاکنون نام برده شده، قابل تقسیم بندی نبوده و می‌توان از جنبه‌های دیگری نیز آن‌ها را طبقه‌بندی کرد. یکی دیگر از این شیوه‌های تقسیم‌بندی، طبقه بندی بر اساس زمان سررسید دارایی‌ها است. در این روش بازارهای مالی به دو دسته بازار پول و بازار سرمایه تقسیم بندی می‌شود.
بازار پول، بازاری است که در آن تنها اوراق قرضه کوتاه مدت داد و ستد شده که عموماً زمان‌های کمتر از یکسال در این دسته‌بندی گنجانده می‌شود اما بازار سرمایه پذیرای اوراق قرضه معمولاً با سررسید بیش از یکسال است که از واژه "بلندمدت" برای اشاره به آن استفاده می‌شود.
در مقایسه این دو بازار از نظر قدرت نقدشوندگی باید گفت به دلیل حجم قابل توجه تبادل اوراق قرضه کوتاه مدتی که در بازار پول میان خریداران و فروشندگان معامله می‌شود، این بازار نیز در مقایسه با بازار سرمایه از قدرت نقدشوندگی بیشتری نیز برخوردار است.
اوراق بهادار در بازار پول
اوراق قرضه کوتاه مدت به این دلیل که در دوره‌ای کوتاه سررسید می‌شود کمترین نوسان قیمتی را شاهد بوده و ریسک سرمایه‌گذاران در این اوراق به پایین‌ترین حد ممکن می‌رسد. یکی از معروف‌ترین نمونه‌های آن نیز، اوراق خزانه ایالات متحده آمریکا است که به منظور تأمین مالی دولت در بازه‌های زمانی مشخص انتشار و داد و ستد می‌شود. اگرچه این اوراق بدون بهره یا همان سود در بازار عرضه می‌شود اما به دلیل قیمت کمتر در زمان اولین عرضه و بازخرید آن ناشر پس از سررسید و به قیمت اسمی این اوراق، سود سرمایه گذاری خریداران تأمین می‌شود.
در بازار پول، اوراق خزانه آمریکا به دلیل حجم بالای معاملات دارای بالاترین قدرت نقد شوندگی است، ریسک پرداخت نکردن اصل و بهره این وام در حد صفر بوده و بنابراین ریسک بسیار پایینی دارد.
گواهی سپرده بانکی قابل انتقال
گواهی سپرده بانکی قابل انتقال نوعی از اوراق موجود در بازار پول است؛ بانک به سپرده گذاران فروخته و بر اساس آن سالانه مبلغی را به عنوان سود سپرده گذاری به آن‌ها می‌پردازد؛ در زمان سررسید نیز اصل مبلغ به سپرده‌گذاران باز پرداخت می‌شود.
گواهی سپرده یکی از اصلی‌ترین منابع تأمین بودجه بانک‌ها است و آن‌ها می‌توانند به این وسیله از شرکت‌ها، صندوق‌های مشترک سرمایه گذاران فعال در بازار پول، سازمان‌های خیریه و نهادهای دولتی وام دریافت کنند.
اوراق تجاری و قبولی بانک
اوراق تجاری که نوع دیگری از اوراق کوتاه مدت است توسط شرکت‌های بزرگ و مشهور منتشر شده و در واقع ابزاری برای تأمین مالی مستقیم شرکت‌ها محسوب می‌شود.
قبولی بانک دسته‌ای از اوراق موجود در بازار پول بوده که صدها سال است در عرصه بین المللی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این اوراق در واقع یک برات بانکی بوده که صادرکننده را متعهد به پرداخت مبالغ مشخصی در آینده می‌کند. این اوراق از این جهت به اوراق قبولی بانک شهرت دارد که توسط بانک، مُهری به منظور ضمانت عمل به تعهدات صادرکننده روی آن زده می‌شود.
از آنجا که عمل به تعهدات شرکت صادرکننده توسط بانک تضمین می‌شود استفاده از این اوراق در معاملات بین المللی رایج است. همچنین این اوراق در بازارهای دست دوم یا ثانویه نیز به قیمت‌های پایین‌تر معامله می‌شود و از این جهت به اوراق قرضه شباهت‌های بسیاری دارد.
خلاصه‌های بیشتر را از اینجا بخوانید:
نظر شما