به گزارش خبرنگار ایمنا، امروزه صنعت گردشگری یکی از مهم ترین عوامل تاثیر گذار بر روند رشد و پیشرفت نظام های اقتصادی در سراسر جهان است و تعداد زیادی از کشور های دارای جاذبه های توریستی سعی می کنند با بهره گرفتن از ظرفیت های تاریخی و طبیعی خود، صنعت گردشگری را در کشور خود توسعه دهند و از ظرفیت های مالی این بخش از اقتصاد بهره مند شوند.
در این راستا سیستم های حمل و نقل یکی از زیرساخت های اساسی این صنعت به شمار آمده و نقش ویژه و موثری در توسعه و پرورش گردشگری در دنیا دارد. آمار منتشر شده از سوی سازمان جهانی گردشگری در سال ۲۰۱۹ حاکی از آن است که بیش از ۶۰ درصد سفرهای خارجی به مقاصد توریستی جهان به وسیله سیستم حمل و نقل هوایی و هواپیماهای مسافربری صورت می گیرد و از این رو امنیت پرواز و کیفیت خدمات خطوط هوایی کشورِ مقصد، برای اغلب گردشگران خارجی از اهمیت بالایی برخوردار است.
سقوط هواپیمای اوکراینی در روزهای گذشته به واسطه خطای انسانی در ایران و در پی آن اعلام هشدار و ممنوعیت عدم پرواز از آسمان ایران باعث شد که گمانه زنی ها برای سخت شدن شرایط صنعت گردشگری در ایران و از دست دادن ظرفیت مالی حاصل از صنعت و خطوط هوایی کشور ما، شدت یابد. چنانچه مدیرعامل شرکت فرودگاهها و ناوبری هوای ایران از درآمد یک‌هزار و ۷۰۰ میلیارد تومانی این شرکت از محل پروازهای عبوری در سال گذشته خبر داده بود و بسیاری کارشناسان بر این باور بودند که سقوط این هواپیما، سقوط حداقل یک‌هزار و ۷۰۰ میلیارد تومانی برای کشور به دنبال دارد.
هرچند روزنه‌های امید، روز چهارشنبه هفته گذشته با اعلام لغو «هشدار عدم پرواز از ایران» توسط آژانس امنیت پرواز اروپا، پدیدار شد؛ وبگاه آژانس امنیت پرواز اتحادیه اروپا با صدور بیانیه‌ای وضعیت هشدار موقت عدم پرواز از آسمان ایران را لغو کرد.
در این بیانیه گفته شده است که گروه ارزیابی ریسک امنیتی هوانوردی آژانس امنیت پرواز اتحادیه اروپا با تشکیل جلسه‌ای در ارتباط با ارزیابی وضعیت امنیت پرواز در ایران و عراق، تصمیم گرفته است که دو هشدار صادر شده درباره لزوم اجتناب از پرواز در آسمان ایران و عراق را ملغی اعلام کند.
البته ناگفته نماند که با وجود لغو این دو هشدار اما آژانس مذکور همچنان هشدار عدم پرواز در ارتفاع کمتر از ۲۵۰۰۰ پا در آسمان ایران را همچنان در حالت مهم نگه داشته و از لغو این هشدار خودداری کرده است.
جایگاه حمل و نقل هوایی ایران در رنکینگ کشورهای امن هوانوردی کجاست؟
سازمان بین المللی هوانوردی به عنوان مرجعی برای صنعت هوایی جهان، در پایان هرسال میلادی با ارائه یک گزارش، لیستی از کشورهای امن جهان برای پرواز های مسافربری را در دسترس کاربران قرار می دهد و از این رو نقش مهمی در تعیین مقصد از سوی گردشگران خارجی دارد؛ از معیارهای این سازمان به عنوان تاثیرگذار ترین عامل در گرایش ایرلاین ها به انعقاد قراردادهای کاری با سیستم حمل و نقل هوایی یک کشور می توان به میزان درگیری های هوایی در مرزهای جغرافیایی، اشتباهات انسانی و نتایج آنها در حوزه حمل و نقل هوایی و کیفیت خدمات هواپیماهای مسافربری اشاره کرد.
جایگاه ایران در لیست امنیت پرواز در کشورهای جهان تا پایان سال ۲۰۱۸ میلادی، رتبه چهل و دوم بود و بر اساس آخرین گزارش سازمان جهانی هوانوردی که در پایان سال ۲۰۱۹ میلادی منتشر شد، کشورمان با نزول پنج رتبه ای نتوانست، جایگاه سال گذشته خود را حفظ کند.
آخرین جایگاه ایران به عنوان چهل و هفتمین کشور امن جهان از نظر امنیت سیستم حمل و نقل هوایی در حالی از سوی سازمان جهانی هوانوردی اعلام شد که بسیاری از کارشناسان معتقدند، سقوط هواپیمای شماره ۷۵۲ بین المللی اوکراین در روز دوشنبه _۳۰دی‌ماه_ و کشته شدن ۱۷۶ مسافر و خدمه آن بر اثر خطای انسانی و شلیک موشک به این هواپیما، رتبه ایران در رنکینگ امنیت پرواز سال ۲۰۲۰ میلادی را تنزل می بخشد و بخش زیادی از گردشگران خارجی با مشاهده این رتبه و اخبار منفی ناشی از سقوط این هواپیما، ایران را از لیست مقاصد گردشگری خود حذف می کنند.
کمبود حمل و نقل ریلی ایران، نقش صنعت هوایی را دو چندان می کند
سید مصطفی حق پرست، کارشناس اقتصاد گردشگری و عضو هیئت علمی دانشگاه یزد، معتقد است رسانه های داخلی به عنوان منابع اصلی انتشار اخبار مربوط به صنعت هوانوردی نقش مهمی در رشد و توسعه یا ضعف و انحطاط گردشگری از طریق سیستم حمل و نقل هوایی دارند.
وی در گفت و گو با خبرنگار ایمنا، می افزایدد: پژوهش فعالان اقتصاد گردشگری ایران نشان می دهد، بیش از ۸۵ درصد از گردشگران خارجی که از کشورهای اروپایی یا آسیایی به ایران سفر می کنند، از خدمات سیستم حمل و نقل هوایی بهره می برند و ضعف در بهره برداری از ارتباطات اقتصادی و گردشگری با کشورهای همسایه شمال ایران از طریق سیستم حمل و نقل سبز (ریلی) و ارتباط دریایی با همسایگان جنوبی موجب افزایش چشمگیر نقش صنعت هوانوردی در گردشگری ایران به عنوان صاحب یکی از غنی ترین فرهنگ های باستانی در جهان، شده است.
حق پرست اضافه می کند: قواعد صنعت گردشگری و تجربه نظام های اقتصادی در شرایط بحرانی جنگ و درگیری نشان می دهد، گردشگران خارجی در شرایط تنش نظامی و ناامنی، آسایش و امنیت در سواحل تکراری را به بازدید از اماکن فرهنگی و تفریحی باستانی در کشور های ناامن، ترجیح می دهند و فعالیت های اخیر ایرلاین های ترکیه مبنی بر ارائه تخفیف های فوق العاده برای پروازهای مسافربری و کاهش چشمگیر هزینه اقامت در هتل های این کشور، نشان می دهد صنعت گردشگری ترکیه به عنوان غول توریستی خاورمیانه، ضعف کنونی گردشگری ایران بر اثر سقوط هواپیمای اوکراینی را به خوبی درک کرده و برای بهره برداری مثبت از آن، برنامه دقیقی تدوین کرده است.
وی ادامه می کند: خبرگزاری ناپولی ترکیه در زمان سقوط هواپیمای اوکراینی در ایران نیز بیشترین تعداد اخبار منفی از این سانحه هوایی را منتشر کرد و همین امر نشان دهنده برنامه ریزی اقتصادی ترکیه برای کنارگذاشتن ایران از عرصه رقابت در بخش گردشگری است.
حق پرست با اشاره به ضرر اقتصادی سقوط هواپیماهای مسافربری برای ایرلاین های معروف جهان، خاطر نشان می کند: اعتماد عمومی به یک ایرلاین برای استفاده از خدمات حمل و نقل هوایی، خریدنی و قابل فروش نیست و سقوط هواپیمای مسافربری یک ایرلاین به هر دلیلی، ضربه اقتصادی محکمی به بدنه مالی یک شرکت ارائه دهنده خدمات مسافربری هوایی وارد می کند و از تبعات این ضربه می توان به ورشکستگی و تحریم های اجتماعی اشاره کرد.
وی یادآور می شود: شرکت های ارائه دهنده خدمات مسافربری در شرایط بحرانی این چنینی به رغم افزایش هزینه ها، سعی می کنند تا میزان عبور هواپیماهای خود از مرزهای جغرافیایی کشور را به حداقل برسانند و نقشه ارائه شده توسط ایرلاین های هوایی شاخص نشان می دهد، از این پس پروازهای مسافربری و باری این ایرلاین ها به جای عبور از آسمان ایران از آسمان عراق عبور می کند؛ این در حالی است که عراق در شرایط بحرانی و تنش نظامی با ایالات متحده و گروهک های تروریستی قرار دارد و به مراتب از ایران ناامن تر است.
حق پرست تصریح می کند: کاهش پروازهای عبوری از آسمان ایران از زمان سقوط هواپیمای اوکراینی پیامدهای اقتصادی چشمگیری را برای شرکت فرودگاهها و ناوبری هوایی به همراه داشته زیرا بر اساس قوانین بین‌المللی هوانوردی، هر هواپیمایی که قصد دارد تا از آسمان ایران عبور کند، موظف است بر اساس وزن و زمان ماندگاری خود در آسمان، هزینه ای را به شرکت فرودگاه های کشور پرداخت کند و پیش بینی می شود این پرداخت ها در هفته های اخیر به کمتر از یک دهم رسیده باشد.
بیش از ۷۰ درصد درآمد خالص شرکت فرودگاه های ایران از پروازهای عبوری است
غلامحسین بهرام‌نژاد، کارشناس صنعت هوانوردی و عضو ناظر انجمن هوانوردی تخصصی ایران، نیز معتقد است؛ درآمد شرکت فرودگاه های کشور از زیرمجموعه های مهم وزارت راه و شهرسازی، پس از سقوط هواپیمای اوکراینی به شدت کاهش پیدا کرده و این یک تهدید جدی برای صنعت ناوبری هوایی ایران محسوب می شود زیرا توسعه فرودگاه ها و تامین تجهیزات مرتبط با امنیت خطوط پروازی بر عهده این شرکت است و کاهش درآمد آن به معنای افزایش بی توجهی به این بخش از صنعت هوانوردی است.
وی در گفت و گو با خبرنگار ایمنا، اظهار می کند: آخرین گزارش مالی شرکت فرودگاه های کشور که در آذرماه سال جاری منتشر شده، نشان می دهد بیش از ۷۰ درصد از درآمد خالص این نهاد از طریق دریافت هزینه های ناوبری از پروازهای عبوری آسمان ایران تامین می شود و کاهش چشمگیر تعداد پرواز های عبوری پس از سقوط هواپیمای اوکراینی در خاک ایران، حاکی از وارد شدن ضربه جدی به ۷۰ درصد از درآمد های شرکت فرودگاه های ایران است.
بهرام نژاد اضافه می کند: بروز تنش میان آزادی خواهان اوکراین و روسیه، جنگ داخلی و فعالیت گروهک های تروریستی در عراق، سقوط هواپیمای کشور مالزی، تحریم های هوایی قطر و امارات متحده عربی، مهم ترین دلایل رشد و توسعه صنعت هوانوردی ایران در پنج سال اخیر بود و موجب افزایش چشمگیر تعداد پرواز های عبوری اروپایی بر فراز آسمان کشور شده بود، اما سقوط هواپیمای اوکراینی همه این فرصت های اقتصادی برای صنعت ناوبری هوایی را به تهدید تبدیل کرد.
وی ادامه می دهد: بر اساس مقررات ایکائو (سازمان بین المللی هوانوردی غیرنظامی)، کشورها موظف اند، درآمد حاصل از پروازهای عبوری بر فراز آسمان مرزهای جغرافیایی خود را به تجهیز زیرساخت ها و ظرفیت های فناوری صنعت فرودگاهی و هوانوردی اختصاص دهد و کاهش تعداد پروازهای عبوری از آسمان ایران، بار جدیدی را بر دوش دولت گذاشت.
آسمان ایران، برای ایرلاین ها صرفه اقتصادی دارد
یک مقام مسئول سازمان هواپیمایی کشور پیش از این در جمع خبرنگاران گفته بود: آسمان و فضای ایران به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی، برای ایرلاین‌های دنیا صرفه اقتصادی دارد و باور این شرکت‌ها برای استفاده از مسیر ایران از نظر صرفه اقتصادی و امن بودن، باوری ماندگار و غیرقابل خدشه است. پس از موضوع ساقط شدن پهپاد جاسوسی آمریکایی در آسمان ایران، آمریکایی‌ها تلاش کردند آسمان ایران را ناامن جلوه دهند و اطلاعیه هوانوردی مبنی بر ناامن بودن فضای ایران و کاهش پروازهای عبوری از آسمان ایران مطرح کردند، در حالی که ساقط شدن این پهپاد جاسوسی، ارتباطی با پروازهای مسافری ندارد. شرکت‌های هواپیمایی برای انتخاب یک مسیر از یک کشور و منطقه، فاکتورهایی دارند که برای شرکت‌ها مهم است، از جمله این فاکتورها می توان به کوتاهی مسیر، مصرف سوخت کمتر، مدت‌زمان پرواز کوتاه‌تر، ارتقای بهره‌وری، صرفه اقتصادی و مهم‌تر از همه امنیت، اشاره کرد که این موارد ملاک انتخاب فضای کشورها از سوی شرکت‌های هواپیمایی دنیا برای عبور است.
گزارش از: سپهر زارع-خبرنگار ایمنا
نظر شما