به گزارش خبرنگار ایمنا، هم‌اکنون ۷۵۰ هزار آسانسور در کشور فعال است که ۹۰ درصد آن دارای گواهی استاندارد نیست، هرچند گفته می‌شود نبود گواهی‌نامه به معنای غیراستاندارد بودن نیست، با این وجود چنین آماری نگرانی زیادی در خصوص وضع ایمنی آسانسورهای در حال بهره‌برداری ایجاد می‌کند. چنانچه تاکنون اخبار تلخی از حوادث مربوط به آسانسورها منتشر شده که دلیل آن نبود ایمنی و غیراستاندارد بودن این وسیله اعلام شده است.
اعلام اخبار سقوط آسانسور در گوشه و کنار کشور، نگرانی بسیاری از مردم در زمان استفاده از این وسیله را باعث شده است و معمولاً به دنبال وقوع چنین اتفاقاتی موجی از انتقادها به نحوه نصب یا کیفیت آسانسورها مطرح می‌شود که بعد از مدتی فراموش‌شده تا زمانی که حادثه‌ای دیگر از همین نوع اتفاق بیفتد.
این در صورتی است که آسانسور وسیله‌ای برای رفاه حال مردم و موضوع ایمنی در آن امری حیاتی است. به گفته فعالان این بخش وسیله‌های دینامیکی مانند آسانسور، نیاز به چند دسته استاندارد دارد. یکسری استانداردها مربوط به قطعات است و زمانی که قطعات را می‌سازند، باید این استانداردها را رعایت کنند. استانداردهای دیگر نیز برای زمان نصب است. بعد از آن که قطعات نصب شد، استانداردهایی در سرویس و نگهداری باید رعایت شود. از سوی دیگر، بازرسی‌های ادواری باید به‌صورت روتین و پشت سرهم انجام شود و بررسی‌هایی صورت گیرد تا مشاهده شود که آسانسور مورد نظر همچنان شرایط اولیه را دارد یا خیر، که البته قانون برای هر کدام از این‌ها، شرح وظایف جداگانه‌ای دارد.
اما با وجود چنین قوانینی، براساس گزارش‌های سازمان آتش‌نشانی، بیشترین مشکلات و تهدیدهای ساختمان‌های بزرگ و مجتمع‌های مرتفع، متوجه آسانسورهای غیراستاندارد بوده درحالی‌که در کشور ما از سال ۱۳۸۲ استاندارد آسانسور اجباری شده است.
بی‌توجهی به ایمنی در آسانسورسازی!
آسانسور یک وسیله نقلیه عمومی است که مانند خودرو به نگهداری و سرویس‌های دوره‌ای نیازمند است، البته این موضوع در خیلی اوقات مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرد.
بسیاری از مردم کابین و اتاقک شیک آسانسور را می‌بینند درحالی‌که ایمنی و سالم بودن قطعات آسانسور یک اصل و ضرورت است زیرا کوچکترین خدشه در آن می‌تواند جان استفاده‌کنندگان از آسانسور را به خطر اندازد.
سؤال این است؛ چرا زمانی که از سال ۱۳۸۳ به‌موجب قانون، استانداردسازی آسانسورها اجباری شد هنوز بسیاری از آسانسورها چه در اماکن عمومی همچون ادارات، دانشگاه‌ها، بیمارستان‌ها و مراکز خرید و چه آپارتمان‌های مسکونی از شرایط ایمن و استاندارد برخوردار نشده‌است.
به نظر می‌رسد عدم بازدید و عیب‌یابی آسانسورها، فقدان استانداردهای لازم در کنار بی توجهی به مسائل ایمنی در هنگام نصب آسانسورها از مهم‌ترین معضلات این بخش از صنعت در ایران باشد. این در حالی است که سطح استانداردهای ایمنی صنعت آسانسور در دنیا به حدی است که این وسیله از راه‌پله ایمن‌تر است؛ یعنی حوادث ناشی از آسانسور در کشورهای توسعه‌یافته از حوادث ناشی از تردد ساده در راه‌پله‌ها هم کمتر است اما در ایران متأسفانه شاهد روند رو به رشد حوادث ناشی از ناایمن بودن آسانسورها هستیم.
این معضل در شرایطی در کشورمان رو به فراگیر شدن است که برخی شرکت‌های داخلی توانمندی این را دارند که موتور و اتاقک آسانسور را همچون نمونه‌های خارجی بسازند، آنها قابلیت تأمین آسانسور مورد نیاز کشور را دارند و حتی می‌توانند تولیداتشان را به کشورهای همسایه نیز صادر کنند.
شرایط اصفهان در زمینه آسانسور مطلوب است
در رابطه با استاندارد بودن آسانسورها عضو اتحادیه سندیکای آسانسور و پله‌برقی استان اصفهان با اشاره به رتبه نخست اصفهان در استانداردسازی و رعایت اصول ایمنی آسانسور می‌گوید: بازرسی‌های سخت گیرانه موجب ایجاد شرایط مطلوب استان، در این زمینه شده است.
امیرحسین صادقی در گفت‌وگو با ایمنا می‌افزاید: اگرچه مهم‌ترین استانداردهای آسانسورها در ایران رعایت می‌شود و در چند سال اخیر تقریباً ۶۰ تا ۷۰ درصد استانداردهای آسانسورها رعایت شده است اما آنچه قابل‌توجه است اینکه بیشتر حوادث مربوط به آسانسورهای قدیم است.
وی می‌گوید: اینکه گفته می‌شود ۹۰ درصد آسانسورهای کشور فاقد استانداردهای لازم است بیشتر مربوط به بالابرهایی است که امنیت لازم را ندارد. هنوز بعد از گذشت چند سال که از تدوین استانداردهای نصب آسانسور گذشته است، بالابرهای آسانسور نمایی که در حوزه آسانسورهای هیدرولیک استفاده می‌شوند حوادث ناخوشایندی را به وجود می‌آورند.
عضو اتحادیه سندیکای آسانسور و پله‌برقی استان اصفهان یادآور می‌شود: کشور ما از لحاظ رعایت استانداردهای لازم برای آسانسورها با کشورهای توسعه‌یافته فاصله زیادی ندارد به‌طوری‌که درحال حاضر تمامی استانداردهای ما براساس استانداردهای اروپا است اما موضوع آن است که این استانداردها اجرا نمی‌شود.
وی می‌افزاید: آنچه در مورد یک آسانسور استاندارد، باید رعایت شود در وهله نخست این است که مردم باید به شرکت‌های آسانسوری مراجعه کنند که معتبر هستند و این مهم‌ترین نکته‌ای است که باید در نصب آسانسور توجه شود.
صادقی اضافه می‌کند: چنین موردی به آگاهی مردم برمی‌گردد که برای خرید آسانسورهایشان از شرکت‌های قانونی و متعهد استفاده کنند تا در بلندمدت با مشکلی روبه‌رو نشوند و تاکید می‌کند: متقاضیان باید به شرکت‌هایی مراجعه کنند که دارای شرایط لازم برای تجهیز آسانسورها و زیر نظر اتحادیه سندیکای آسانسور قرار داشته باشند. به‌علاوه داشتن پروانه طراحی مونتاژ، مورد دیگری است که یک شرکت نصب آسانسور باید آن را داشته باشد تا نشان دهد دارای شرایط لازم برای نصب و تجهیز آسانسور باشند.
عضو اتحادیه سندیکای آسانسور و پله‌برقی استان اصفهان ادامه می دهد: مورد دیگر آنکه از بالابرها نمی‌توان به‌جای آسانسور استفاده کرد، آنها فقط برای جابه‌جایی بار مناسب بوده و هیدرولیک است و استاندارد لازم را ندارند اما عده‌ای با نصب کابین آسانسور، قصد دارند آنها را جایگزین آسانسور کنند که این اقدامی نادرست و خطرناک است.
وی می گوید: در مجموع اگر شرایط اشاره شده رعایت شود و از قطعات با کیفیت هم برای ساخت آسانسور استفاده شود، سن آسانسور حدود ۱۰ سال خواهد بود.
استانداردسازی آسانسور باید فرهنگ‌سازی شود
از دیدگاه بسیاری کارشناسان قبل از آنکه استانداردسازی آسانسور، صنعتی باشد موضوعی فرهنگی است. در کشور ما به‌طورکلی تقاضا برای ایمنی بسیار پایین است و اصولاً تقاضا برای ایمنی به‌قدری نیست که اهرم فشار بر فعالان صنعتی باشد. همین موضوع باعث شده که تعدادی از فعالان ساخت‌وساز برای افزایش حاشیه سود، آسانسور را هم مثل دیگر اجزای ساختمان بخشی از قیمت تمام‌شده به شمار آورند و نرخ آن را تا آخرین حد، کاهش دهند. با این وجود، بخشی از دلایل افت کیفیت تولید، ناشی از سفارشی بودن محصول است زیرا تولیدکننده نیز برای جذب متقاضی بیشتر، قیمت سفارش طراحی آسانسور را کاهش می‌دهد.
به‌غیراز اینکه اغلب مردم هم خود برای دریافت استاندارد ادواری آسانسورهای خانگی اقدامی نمی‌کنند بنابراین رفع بخش مهمی از این معضل مربوط به فرهنگ‌سازی می‌شود. از طرفی گفته می‌شود در ساخت و تولیدات داخلی تا حد قابل‌توجهی استانداردهای لازم رعایت می شود ولی دقت کافی هنگام نصب آسانسور وجود ندارد به طوری که درصد بالایی از حوادث مربوط به آسانسورها ناشی از دخالت افراد غیرمجاز در مونتاژکاری و سرویس و نگهداری آسانسور عنوان می‌شود.
علی پور جم کارشناس فنی صنعت آسانسور در این رابطه به خبرنگار ایمنا می‌گوید: فرآیند اخذ استاندارد برای آسانسور یک ساختمان به این صورت است که سازنده ساختمان باید به شرکت آسانسور دارای مجوز از سندیکای آسانسور مراجعه کند و از این شرکت محصول بخرد. تخلف هم از همین‌جا آغاز می‌شود. یعنی سازنده ساختمان برای اینکه هزینه کمتری بدهد، سراغ شرکت‌های بدون مجوز می‌رود و آنها نیز قول می‌دهند که آسانسور ارزان برایش بسازند و موقع بازرسی هم مُهر یک شرکت مجوز دار را روی فاکتورشان بزنند.
وی تصریح می‌کند: سازندگان ساختمان، آسانسور را به چشم یک وسیله لوکس نگاه می‌کنند نه وسیله مهمی که جان افراد به ایمنی آن بستگی دارد.
به گفته این فعال بارها برای من پیش‌آمده که ساختمان‌سازان به‌صراحت درخواست کنند از قطعات و وسایلی در ساخت آسانسور استفاده کنم که حداقل قیمت را داشته باشد و وقتی به آنها می‌گویم این قطعات کیفیت ندارد و احتمال وقوع حادثه را بالا می‌برد، می‌گویند بازرس استاندارد به کیفیت کاری ندارد و فقط چک‌لیست الزامات را تیک می‌کند. همین‌که رعایت ظاهر شود و یک قطعه ای موجود باشد، کافی است. حتی بسیاری از بسازوبفروش‌ها خط تلفنی که جزو آخرین استانداردهای آسانسور است و نصب آن در کابین الزامی شده را فقط وقتی بازرس برای بازدید اول می‌آید، نصب می‌کنند و بعد آن را برمی‌دارند. بنابراین به جرات می‌توان گفت استانداردهای وضع‌شده برای این صنعت در ایران کارایی خاصی ندارد.
گزارش از: نفیسه زمانی نژاد- خبرنگار سرویس اقتصادی ایمنا
نظر شما