به گزارش خبرنگار ایمنا، تصمیم گیری و برنامه ریزی در حوزه‌های مختلف مسائل شهری با توجه به گستردگی و پیچیدگی این مسائل نسبت به سالیان گذشته سختتر شده است.
اطلاعات، نخستین رکن لازم برای اتخاذ سیاستی مشخص یا برنامه ریزی در بخش‌های مختلف است و ارتباط تنگاتنگی با اقدامات مدیریت واحد شهر که این روزها تنها راه حل برای رفع معضلات کلانشهرها و شهرها شناخته می‌شود، دارد.
این اطلاعات باید به‌روز بوده و طبق استاندارد مشخصی جمع آوری و ذخیره سازی شود تا زمینه برای تحلیل درست داده‌ها فراهم شود به عبارت دیگر اطلاعات در سیکل برنامه ریزی جایگاه ویژه‌ای دارد و یکی از مراحل مهم آن است بنابراین چنانچه ناقص بوده یا غلط باشد، هزینه زیادی را بر سازمان مربوطه و کل سیستم شهری وارد می‌کند و زمان موثر برای انجام برنامه‌ها را هدر می‌دهد.
داده‌ها انواع مختلفی دارد، اما داده‌های مکانی که اطلاعات متفاوتی را در رابطه با مکانی با مختصات جغرافیایی مشخص در اختیار می‌گذارد، از جمله مهم‌ترین داده‌ها بخصوص در برنامه‌ریزی‌های شهری است.
ارتباط تنگاتنگ مدیریت واحد شهر و اطلاعات از این جهت قابل تامل است که چنانچه داده‌ها به صورت هماهنگ و یکپارچه نباشد هیچ سیستمی نمی‌تواند برداشت و تحلیل درستی داشته باشد و نسبت به اصلاح اطلاعات اقدام کند.
بنابراین در گام نخست باید زیرساختی فراهم شود تا این اطلاعات در بستری مناسب گرد بیاید و سپس مورد توجه، تجزیه و تحلیل قرار بگیرد؛ از آنجایی که شهر سیستمی پویا دارد بنابراین بسترهای جمع آوری اطلاعات نیز باید پویا و بروز باشد، SDI مخفف Spatial Data InfraStructure یکی از این بسترهای جمع آوری اطلاعات است و شهرداری اصفهان به عنوان نخستین کلانشهر کشور برنامه‌هایی برای پیاده‌سازی آن دارد.
ایمان بهارلو، مسئول جی آی اس شهرداری اصفهان با بیان اینکه برای اداره شهر به داده‌های مکانی بروز نیاز داریم، می‌گوید: این داده‌ها متنوع و شامل اطلاعاتی از شبکه آب و فاضلاب، شبکه برق و املاک است، تنوع داده‌ها موجب شده تا متولیان آنها در شهر متفاوت باشند.
وی می‌افزاید: شهرداری، شرکت آب و فاضلاب و شرکت گاز، هرکدام براساس نیاز خود اقدام به تهیه نقشه می‌کنند و هریک از سازمان‌های شهری هزینه‌ای را برای تولید نقشه صرف می‌کند.
مسئول جی آی اس اصفهان تصریح می‌کند: این اطلاعات توسط هر سازمان و با سیستم‌های متفاوتی از جمله سیستم‌های مختصات و تصویری ذخیره می‌شود و در اینصورت نمی‌توانیم اطلاعات را به صورت آنلاین دریافت کنیم، به علاوه تفاوت ساختارهای ذخیره اطلاعات موجب شده تا هماهنگی و یکی شدن آنها با یکدیگر تا حدی متفاوت باشد.
وی با بیان اینکه اس دی آی تواناییها و قابلیت‌هایی کارآمد را در اختیار مدیریت شهری می‌گذارد، خاطرنشان می‌کند: اس دی آی مجموعه‌ای از سیاستگذاری‌ها و استانداردهای شبکه دسترسی و منابع انسانی است که به منظور جمع آوری، پردازش، ذخیره سازی و بهینه سازی اطلاعات و داده‌های مکانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بهارلو تاکید دارد: اس دی آی نقش موثری در کاهش موانع دسترسی و استفاده از اطلاعات در روند تصمیم گیری و مدیریت یک سازمان و جامعه دارد، طبق آمارهای ارائه شده ۹۰ درصد داده‌ها جنبه مکانی دارند و هر تصمیمی که براساس داده‌ها و اطلاعات اتخاذ شود، جنبه مکانی پیدا می‌کند، اما دسترسی به این داده‌های مکانی به آسانی امکانپذیر نیست زیرا هرکدام از سازمان‌ها و نهادها ساختار مجزایی برای جمع آوری و ذخیره اطلاعات دارند.
وی عنوان می‌کند: اس دی آی به برنامهریزان و مدیران کمک می‌کند تا اطلاعات را براساس استانداردی مشخص و به صورت یکپارچه جمع آوری کنند تا برطبق آنها برنامه‌ریزی درستی انجام و سیاستگذاری متناسبی اتخاذ شود.
اهمیت داده‌های مکانی در شهر
مسئول جی آی اس شهرداری اصفهان تاکید دارد: ۹۰ درصد داده‌های مورد نیاز مدیریت شهری، جنبه مکانی دارد در حالی که متولیان این داده‌ها در شهر متفاوت است، شهرداری متولی داده‌های مکانی پایه شهر از جمله املاک، شرکت گاز متولی نقشه تمامی خطوط شبکه گاز، شرکت آب و فاضلاب متولی نقشه خطوط آب و فاضلاب، شرکت توزیع برق متولی نقشه خطوط شبکه برق و شرکت پست متولی نقشه کدهای پستی است.
بهارلو با اشاره به نیاز همه سازمان‌ها و نهادها به اطلاعات مکانی، می‌افزاید: این نهادها، اصلی ترین سازمان‌هایی هستند که با داده‌های مکانی سرو کار دارند، اما هیچ سازمانی نیست که نیازی به داده‌های مکانی نداشته باشد در حالی که بسیاری از ارگان‌ها از داده مکانی استفاده نمی‌کنند و به نیازهایشان به اطلاعات مکانی پاسخ درستی نمی‌دهند.
تفاوت جی آی اس( GIS) و اس دی آی (SDI)
وی می‌گوید: جی آی اس شامل پنج رکن داده، نرم افزار، سخت افزار، منابع انسانی و روش‌ها است، در بخش سخت افزار و نرم افزار جی آی اس زیرساخت‌هایی وجود دارد و اس دی آی یک زیرساخت است به عبارت دیگر جی آی اس یک مفهوم است و اس دی آی زیرساختی در بخش نرم افزار و سخت افزار دارد.
مسئول جی آی اس شهرداری اصفهان ادامه می‌دهد: داده‌ها جمع آوری شده در اس دی آی، رکن‌هایی است که در جی آی اس مورد استفاده قرار می‌گیرند، به بیان دیگر برای پیاده سازی جی آی اس نیاز به پیاده‌سازی زیرساخت‌هایی نظیر اس دی آی(SDI) و جی پی اس(GPS) داریم که همه این زیرساخت‌ها زیر مجموعه جی آی اس است.
بهارلو تاکید می‌کند: اس دی آی زیرساختی برای اطلاعات مکانی است که هدف آن اشتراک گذاری داده‌ها و اطلاعات مکانی، برای بهبود و تسهیل در روند تصمیم گیری مدیریت شهری است.
وی با اشاره به لزوم رعایت استانداردهای اس دی آی، عنوان می کند: هر سازمانی که داده‌های خود را جمع آوری می‌کند باید استانداردهایی برای جمع آوری اطلاعات داشته باشد بنابراین بستری به عنوان ژئوپرتال ( Geo portal ) ایجاد شده که داده‌های مکانی سازمان‌های مختلف را دریافت و نمایش دهد، این ژئوپرتال دقیقا همانند یک پرتال سازمانی است با این تفاوت که داده‌های مکانی را جمع آوری می‌کند.
مسئول جی آی اس شهرداری اصفهان می‌افزاید: ایجاد ژئوپرتال از استعلامات متعدد بین سازمان‌ها جلوگیری و زمینه را برای اقدامات مشترک بین دستگاه‌های اجرایی فراهم می‌کند، در قالب ژئوپرتال داده‌های ارگان‌های مختلف جمع‌آوری و به صورت وب سرویس در دسترس قرار می‌گیرد تا به جای استعلامات از قابلیت‌های ژئوپرتال استفاده شود.
بهارلو با اشاره به ساختار ژئوپرتال، می‌گوید: همه ارگان‌ها باید اطلاعات خود را جمع آوری کرده و به صورت آنلاین در اختیار این وب سرویس قرار دهند بنابراین به‌روز رسانی اطلاعات هر سازمان اهمیت زیادی دارد زیرا ژئوپرتال به صورت مستقیم به پایگاه داده آن سازمان متصل می‌شود و چنانچه این به‌روز رسانی به درستی و در زمان مقرر انجام نشود مسئول خسارات وارده به تجهیزات بر عهده همان سازمان است.
وی می‌گوید: نقشه خطوط و اطلاعات مربوط به آب، به صورت وب سرویس از شبکه آب و فاضلاب دریافت می‌شود و در صورت ایجاد هرگونه تغییر باید سریعا و به صورت آنلاینی به‌روزرسانی شود.
مسئول جی آی اس شهرداری اصفهان ادامه می‌دهد: به روزرسانی داده‌های ژئوپرتال باید مطابق با اطلاعاتی باشد که در سازمان‌های مختلف از جمله آب و فاضلاب یا شهرداری استفاده می‌شود زیرا همه ارگان‌ها براساس این داده‌ها تصمیم گیری می‌کنند، بنابراین ضروری است تا به بروزترین و آخرین اطلاعات دسترسی داشته باشند.
بهارلو تاکید می‌کند: امکان تبادل داده‌ها به صورت آفلاین وجود ندارد و به همین دلیل باید از وب سرویس آنلاین ژئوپرتال استفاده کنیم تا هر ارگانی اطلاعات مورد نیاز خود را برداشت و در صورت نیاز اطلاعات مربوط به سازمان خود را به‌روزرسانی کند.
وی تصریح می‌کند: با ایجاد ژئوپرتال در قالب ساختار اس دی آی، نیازی به استعلامات بین دستگاهی نیست، به طور مثال چنانچه قسمتی از شهر نیاز به حفاری داشته باشد باید اطلاعاتی در مورد عمق قرارگیری شبکه لوله‌ها و شبکه گاز یا عبور فیبرهای نوری وخطوط تاسیسات برق در دسترس باشد تا حفاری به درستی و بدون خسارت انجام شود.
مسئول جی آی اس شهرداری اصفهان با بیان اینکه همه این اطلاعات قابل دریافت از ژئوپورتال است، می‌گوید: با ایجاد این زیرساخت، از یک زمانی به بعد دریافت اطلاعات نه تنها از طریق استعلام بلکه از طریق ژئوپرتال میسر می‌شود و ارتباطات موثر بین سازمانی انجام می‌گیرد.
بهارلو می‌افزاید: به‌روز نکردن داده‌ها نه تنها موجب اخلال در عملکرد سازمان مربوطه می‌شود بلکه سایر سازمان‌ها را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد زیرا سیکل دریافت اطلاعات ناقص می‌ماند.
مزایای اس دی آی
وی می‌گوید: تسهیل در تبادل، ادغام و به کارگیری اطلاعات مکانی، افزایش منافع اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی حاصل از سرمایه‌گذاری‌های انجام شده بر روی داده های مکانی، ارائه خدمات نوین و بهینه به کاربران با استفاده از فناوری اطلاعات، افزایش امنیت اجتماعی با بکارگیری اطلاعات مکانی در مواقع مدیریت بحران، ارائه خدمات بهینه به کاربران با بهره گیری از اطلاعات مکانی و استفاده بیشتر از بسترهای مکانمند سازی شده همچنین سهولت در دسترسی لحظه‌ای به ارگان‌های ذی نفع در سایر شرکت‌ها، دسترسی به اطلاعات پایه یکدیگر براساس استانداردهای مندرج در تفاهمنامه‌های دو جانبه، کاهش هزینه‌های تهیه و تولید نقشه و پرهیز از موازی کاری‌ها و دوباره کاری‌ها در زمینه اطلاعات مکانی از جمله مزایای اس دی آی است.
اس دی آی کلانشهر اصفهان
مسئول جی آی اس شهرداری اصفهان تصریح می‌کند: به منظور پیاده سازی اس دی آی چهار مرحله تعریف شده است، تدوین سند نقشه راه به عنوان گام اول، ایجاد زیرساخت‌های لازم گام دوم، به اشتراک گذاری داده‌ها گام سوم و غنی سازی و بروز رسانی اطلاعات گام چهارم است.
بهارلو با اشاره به گام اول پیاده سازی اس دی آی، خاطر می‌کند: تهیه و تنظیم تفاهمنامه دو جانبه شهرداری و سایر سازمان‌های شهری به منظور تکمیل تدوین سند نقشه راه اس دی آی شهری در این مرحله انجام می‌شود که فاز اول آن به اتمام رسیده است.
وی ادامه می‌دهد: شهرداری از این به بعد وارد فاز دوم یعنی ایجاد زیرساخت‌ها می‌شود، تعدادی از این زیرساخت‌ها سخت افزاری و برخی دیگر نرم افزاری است.
مسئول جی آی اس شهرداری اصفهان می‌گوید: با انجام فاز اول و دوم پیاده سازی اس دی آی، در حدود ۷۰ درصد کار انجام می‌شود و اصفهان تنها کلانشهر ایران است که سند جامع تبادل اطلاعات مکانی اس دی آی را تهیه می‌کند که این سند به امضای ۱۲ ارگان رسیده است.
بهارلو عنوان می کند: تمامی دستگاه‌های اجرایی و مدیران آنها، مطالب این سند را تایید کرده‌اند و بر طبق این سند، اس دی آی شهر اصفهان را پیاده سازی می‌کنیم، مدیران سازمان‌ها اهمیت و ضرورت تدوین سند اس دی آی را درک کرده‌اند و چنانچه بتوانیم آن را اصولی پیاده‌سازی کنیم، یکی از معدود شهرهایی خواهیم بودکه بر طبق ضوابط و استانداردها سند را تهیه و استفاده کرده است.
وی عنوان می‌کند: همکاری بسیار خوبی بین دستگاه‌های اجرایی انجام و شهرداری اصفهان به عنوان دبیرخانه اس دی آی شهری انتخاب شده است که بر طبق آن باید فعالیت‌هایش را انجام بدهد و فاز دوم و سوم را با همکاری سایر دستگاه‌های اجرایی به سرانجام برساند.
مسئول جی آی اس شهرداری اصفهان می‌گوید: همکاری شهرداری اصفهان با سازمان نقشه برداری کشور به عنوان متولی اس دی آی ملی، شروع شده تا بتوانیم با همکاری این سازمان ژئوپرتال شهری را ایجاد کنیم.
بهارلو تاکید دارد: بر طبق برنامه زمان‌بندی شده و در صورت نبود مشکل، یک نسخه ژئوپرتال اولیه طی شش ماه آینده ارائه می‌شود تا ارگان‌هایی که داده در اختیار دارند آنها را در این وب سرویس به اشتراک بگذارند.
گزارش از بهناز عرب زاده، خبرنگار خبرگزاری ایمنا
نظر شما