امیرحسین شبانی در گفت‌و گو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: چنانچه سابقه سکونتگاهی کشور را در قالب شهر ایرانی بررسی کنیم، همواره یک پیوند چندگانه و متعامل بین شهر و منطقه پیرامون قرارگیری آن تا قبل از دوره معاصر به صورت تثبیت شده وجود داشته است.
وی افزود: بدین معنا که تا قبل از دوره معاصر شهر نقطه‌ای کانونی برای مجموعه‌ای از نقاط کوچک‌تر و بزرگ‌تر مثل روستاها و شهرهای کوچک همجوار بود که در قالب یک سیستم منطقه‌ای با یکدیگر در ارتباط بودند.
این دکترای شهرسازی خاطرنشان کرد: تاثیرات شهر بر منطقه و میزان وابستگی بین شهر و منطقه پیرامونی به وضوح در طول تاریخ مشخص است، اما همزمان با آغاز دوره معاصر که با اواخر دوره قاجار و شروع دوره پهلوی اول مقارن است، به تدریج گسستی بین شهر و منطقه پیرامونی ایجاد می‌شود.
وی تصریح کرد: این گسست در برخی مواقع موجب تقابل نیز شده است بدین معنا که شهر مرکزی در یک راستا و شهرها و روستاهای اطراف در راستای دیگری فعالیت دارند و هم پیوندی کالبدی و غیر کالبدی بین آنها وجود ندارد.
شبانی ادامه داد: از بعد دوره معاصر، شهر سعی دارد هرچقدر می‌تواند منابع پیرامونی را تصاحب کند در نتیجه اجزایی که در گذشته در قالب یک سیستم کار می‌کردند آسیب دیده و کلیت سیستم در تدوام حیات قبلی دچار نارسایی می‌شود.
تقابل شهر و محیط پیرامونی به منازعات و ناآرامی‌های اجتماعی دامن می‌زند
این کارشناس شهرسازی عنوان کرد: تقابل بین شهر و محیط پیرامون آن در دوره پهلوی دوم شدت می‌گیرد به نحوی که این تقابل تبدیل به منازعات و ناآرامی‌های اجتماعی و سیاسی شده و زمینه را برای ایجاد تحولات اساسی فراهم می‌کند.
شبانی گفت: پس از آن در شرایط مختلف و در برهه‌های زمانی مختلف اشکال گوناگونی از این تقابل یا تعامل را ضعیف‌تر یا قوی‌تر داریم، اما در مجموع پیوند تاریخی بین شهر و محیط پیرامون بعد از دوره معاصر به طور جدی ترمیم نمی‌شود و شهرها کاملا در تقابل با فرصت‌های پیرامونی، تنها به دنبال بهره‌برداری بیشتر بدون در نظر گرفتن چشم اندازهای طولانی مدت هستند.
وی با بیان این که منابع طبیعی اطراف شهرها قربانی چنین نگرش و تقابلی شده است، عنوان کرد: در چنین شرایطی روستاهایی که زمانی بخش جدایی‌ناپذیر اقتصاد شهر بودند تبدیل به نقاطی مجزا و جزایر از هم دور افتاده‌ای شدند که ارتباط چندانی با یکدیگر ندارند و به همین خاطر بخشهای مهمی از حیات روستایی و شهرهای کوچک دچار مخاطرات جدی شده‌اند.
این دکترای شهرسازی افزود: در طول تاریخ کشور و طبق آمار ثبت شده اقلیم خشک و سخت همواره وجود داشته است، اما به واسطه درک درست از سازوکار پنهان شهر و پیرامون، در کویری خشک سیستم آبرسانی منظم و قنات‌ها را در اطراف شهرها ایجاد کردیم البته بعد از دوره معاصر مسیر متفاوتی در پیش گرفته شد.
شبانی تاکید کرد: در حال حاضر بازگشت و تکرار مسیر گذشته میسر نیست و برای آینده نیز مسیری پایدار و ارتباط متناسب بین شهر و روستا پیش بینی نشده است، در این شرایط ما از شهر پایدار و توسعه پایدار صحبت می‌کنیم در حالی که رابطه بین شهر و محیط پیرامونی آن آسیب دیده است.
نظر شما