به گزارش خبرنگار ایمنا، سلامت روان مردم یک جامعه نیاز اصلی و اساسی جوامع پیشرفته و یا در حال توسعه است، موضوعی که چنانچه به آن توجه نشود به اندازه‌ای قدرت دارد که می تواند توسعه اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی جامعه را تحت تاثیر قرار دهد.
سلامت روان به رفاه احساسی و روانی اشاره دارد که به زندگی سالم کمک می‌کند، استراتژی‌های بسیاری می‌تواند به حفظ سلامت روان کمک کند، بیماری روحی می‌تواند توانایی افراد برای انجام زندگی روزانه را به میزان قابل توجهی کاهش دهد همچنین طبق گفته موسسه ملی سلامت روان، زنان بیشتر احتمال دارد که بیماری روانی خطرناک را نسبت به مردان تجربه کنند.
بنا بر اظهارات رئیس دانشکده علوم رفتاری و سلامت روان علوم پزشکی ایران، یک چهارم مردم ایران از اختلالات روانی رنج می برند؛ این در حالی است که سلامت روان در برنامه ریزی کشور مورد توجه نیست و افزایش آسیب های اجتماعی و رفتارهای پرخطر به ویژه در زمینه خودکشی ریشه در همین اختلالات نهفته ای دارد که به آن توجه نشده و در نهایت به صورت رفتارهای پر خطر بروز و ظهور می‌یابد.
افسردگی شایع‌ترین اختلال روانپزشکی در اصفهان
ناهید گرامیان مدیر واحد بهداشت روان معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی استان اصفهان در این ارتباط در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار می‌کند: بر اساس آخرین پیمایش ملی، اختلالات خلقی و افسردگی شایع‌ترین اختلالات روانپزشکی در کشور هستند.
وی با بیان اینکه آموزش موارد اختلالات روانپزشکی توسط کارشناسان سلامت روان شاغل در مراکز جامع سلامت به مردم ارائه می‌شود، می‌افزاید: در همه مراکز جامع سلامت استان غربالگری اولیه اختلالات شایع روانپزشکی انجام می‌شود چرا که آگاهی افراد جامعه به خصوص خانواده‌ها نقش موثری در حفظ و ارتقاء سلامت جامعه دارد.
مدیر واحد بهداشت روان معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی استان اصفهان نقش محیط‌های آموزشی در خصوص کنترل یا کاهش اختلالات روانی تصریح می‌کند: محیط‌های آموزشی علاوه بر نقش آموزشی خود محیطی برای برقراری تعادل و ارتباطات بین فردی است که شیوه صحیح این تعاملات می‌تواند نقش مهمی در ارتقای سلامت جامعه داشته باشد.
وی با تاکید بر اینکه رعایت برخی اصول ساده خودمراقبتی احتمال بروز اختلالات روانپزشکی را در افراد کاهش می‌دهد، در خصوص نقش خانواده‌ها در پیشگیری از این اختلالات، می‌گوید: برخورد با بیماری‌های روانپزشکی در خانواده‌ها متفاوت از بیماری‌های جسمی است و این امر به دلیل کمبود آگاهی، نگرش منفی و انگ اجتماعی در ارائه مراقبت‌ها موثر است لذا خودمراقبتی و آگاه کردن افراد خانواده نقش موثری در پیشگیری و کاهش این اختلالات دارد.
روانشناسی مثبت‌نگر سلامت روان را معادل بهزیستی روانشناختی معرفی می‌کند
احسان کاظمی روانشناس، مدرس مهارت‌های زندگی و خانواده درمانگر در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار می‌کند: اگر چه اصطلاح سلامت روان در ادبیات پژوهشی بیشتر به چشم می‌خورد، اما در چند سال اخیر برخی پژوهشگران با الهام از نهضت روانشناسی مثبت‌نگر، سلامت روانی را معادل کارکرد مثبت روانشناختی، تلقی کرده و آن را در قالب اصطلاح بهزیستی روانشناختی مطرح کرده‌اند.
وی با اشاره به اینکه سلامت روانی یک مفهوم چند بُعدی است که فراتر از فقدان بیماری یا اختلال روانی است، تصریح می‌کند: داشتن سلامت روان به معنای وجود احساس شادکامی و بهزیستی است، افراد با احساس بهزیستی بالا به طور عمده‌ای هیجانات مثبت را تجربه می‌کنند و از حوادث و وقایع پیرامون خود ارزیابی مثبتی دارند، در حالی که افراد با احساس بهزیستی پایین، حوادث و موقعیت زندگی خود را نامطلوب ارزیابی می‌کنند و بیشتر هیجانات منفی نظیر اضطراب، افسردگی و خشم را تجربه می‌کنند.
این روانشناس با بیان اینکه بهزیستی روانشناختی سهم قابل توجهی در زندگی افراد دارد، اظهار می‌کند: افزایش شادی و نشاط در خانواده، افزایش تعاملات بین فردی، افزایش تاب آوری، بهبود عملکرد آموزشی و تحصیلی، توجه به خود در همۀ ابعاد یا همان خودمراقبتی و به طور کلی اصلاح سبک زندگی افراد همگی از تاثیرات داشتن بهزیستی روانشناختی است.
وی با تاکید بر اینکه کودکان و نوجوانان تحت تاثیر الگوهای رفتاری در خانواده قراردارند، خاطرنشان می‌کند: توجه به مولفه‌های بهزیستی روانشناختی و آموزش آن در بین اقشار مختلف جامعه تا حدود زیادی می‌تواند نقش مصون سازی خانواده‌ها در نوجوانان و جوانان را داشته باشد همچنین اهتمام به آموختن آنها می‌تواند سبک زندگی ما را اصلاح کرده و کیفیت زندگی را ارتقاء بخشد.
مولفه‌های سلامت روان یا بهزیستی روانشناختی چیست؟
کاظمی در خصوص مولفه‌های بهزیستی روانشناختی می‌گوید: مواردی چون پذیرش خود، ارتباط مثبت با دیگران، خودمختاری، تسلط بر محیط، هدفمندی در زندگی و رشد فردی است.
وی در خصوص مولفه پذیرش خود، اظهار می‌کند: برای داشتن سلامت روان یا همان بهزیستی روانشناختی پذیرش خود امر مهمی است بدین معنا که نگرش مثبت نسبت به خود و زندگی فرد وجود داشته باشد و در رجوع به گذشته خود احساس خشنودی کند.
این خانواده درمانگر در خصوص ارتباط مثبت با دیگران، تصریح می‌کند: این مولفه به معنای داشتن رابطه با کیفیت با دیگران است، افراد با این ویژگی عمدتا انسان‌هایی مطبوع، نوع دوست و توانا در دوست داشتن دیگران هستند و می‌کوشند رابطه گرم بر اساس اعتقاد متقابل با دیگران ایجاد کنند.
وی داشتن مولفه خودمختاری را معادل داشتن استقلال و قدرت تنظیم رفتار از درون می‌داند و خاطرنشان می‌کند: فردی که بتواند بر اساس افکار، احساسات و باورهای شخصی خود تصمیم بگیرد دارای ویژگی خودمختاری است، در واقع خود مختاری توانایی فرد برای مقابله با فشارهای اجتماعی است و فرد دارای خودمختاری توجه چندانی به تایید دیگران نداشته و دارای منبع کنترل درونی است.
کاظمی در خصوص مولفه تسلط بر محیط می‌گوید: این مولفه به معنای توانایی فرد برای مدیریت زندگی و مقتضیات آن است بر این اساس فردی که احساس تسلط بر محیط داشته باشد، می‌تواند ابعاد مختلف محیط و شرایط آن را تا حد امکان دستکاری کند، تغییر دهد و بهبود بخشد.
وی در خصوص ویژگی مهم این افراد با عنوان هدفمندی در زندگی اظهار می‌کند: این مولفه به معنای دارا بودن اهمیت درازمدت و کوتاه مدت در زندگی و معنادار شمردن آن است، فرد هدفمند نسبت به رویدادهای زندگی علاقه نشان می‌دهد و به شکل موثر با آنها درگیر می‌شود.
افراد دارای بهزیستی روانشناختی از سلامت معنوی برخوردارند
این مدرس مهارت‌های زندگی در تشریح رشد فردی می‌افزاید: داشتن رشد فردی به معنای گشودگی نسبت به تجربیات جدید و داشتن رشد شخصی پیوسته و مستمر است، این ویژگی به فرد امکان می‌دهد تا همواره درصدد بهبود زندگی شخصی خویش از طریق یادگیری و تجربه باشد.
وی با بیان اینکه داشتن بهزیستی روانشناختی کمک می‌کند افراد خود را آنگونه که هستند بپذیرند، خاطرنشان می‌کند: این افراد از استعدادهای خود بهره‌مند می‌شوند، نگرانی، ترس، اضطراب و تنش کمتری احساس می‌کنند و دارای اعتماد به نفس هستند.
کاظمی افراد دارای سلامت روان یا بهزیستی روانشناختی را اینگونه معرفی می‌کند: این افراد نسبت به محیط زندگی خود و دیگران، احساس مسئولیت بیشتری دارند و از چالش‌های زندگی نمی‌گریزند و تلاش می‌کنند با درایت و تدبیر بر مشکلات غلبه کنند همچنین در امور اجتماعی مشارکت کرده و الگوی مناسبی از سازگاری را ارائه می‌دهند.
وی این افراد را از سلامت معنوی بالاتری برخوردار می‌داند و می‌افزاید: آنها زندگی خود را با همه تلخ وشیرینی‌هایش دارای معنا و ارزش می‌دانند، تمایلی به مقایسه کردن خود با دیگران ندارند و هرگز به قضاوت دیگران نمی‌پردازند. در زندگی خود تلاش می‌کنند بیشتر بدانند و رشد و پیشرفت فردی را متوقف نمی‌کنند.
این روانشناس می‌گوید: بدون تردید این افراد که از سلامت روان یا بهزیستی روانشناختی برخوردارند بهترین مروجان کیفیت زندگی و الگوی انسان سالم هستند و بارزترین نشانۀ فردی آنها علاقمندی به دارا بودن بهزیستی روانشناختی در دیگران هستند.
گزارش از: شهین اصلانی - خبرنگار سرویس جامعه ایمنا
نظر شما