روایت فاجعه

به گزارش ایمنا، گزارش ها و داستان های شهری بارها دست کم گرفته شده اند. شاید به این دلیل که در ایران، تصوری که از رسانه وجود داشته تنها کارکرد اطلاع رسانی بوده و داستان هم به عنوان هنر برای گذران اوقات فراغت شناخته شده است. این در حالی است که کارکردهای رسانه ها همچون اقناع، فرهنگ سازی و... فراموش شد و در سیاستگذاری ها مورد توجه قرار نگرفت. نتیجه این شد که گوی سبقت رقابت رسانه ای به دست شبکه های اجتماعی افتاد تا با انتشار لحظه ای اخبار جای روزنامه و سایت و مجلات را بگیرند؛ بی تفاوتی نسبت به وقایع اتفاق بیفتد و واکنش ها نسبت به اتفاقات با واکنش های توده ای کاربران شبکه های اجتماعی رو به رو شود. از سوی دیگر، داستان نویسی به اتاق انزوا رفت و بررسی اکثر آثار دهه 80 و 90 را می توان با این نتیجه دنبال کرد که به نوعی جدا افتاده از واقعیت از نظر رویدادی و زبانی مواجهیم. چیزی که "هاله مقدس" هنری بودن داستان ها را در پی دارد. داستان های ما یا آنقدر سعی در اجتماعی نشان دادن خود دارند که فریادهای نویسنده از تک تک کلمات پیدا می شود یا آنچنان در فضای ایزوله قرار دارند که هیچ از وضعیت بیرونی خبر نمی دهند.

در کتاب "شهر از نو" به کوشش ویل و کامپانلا می بینیم که نقش روایت تا حدی است که تاب آوری شهری با روایت در هم آمیخته و مقوم آن دانسته شده است. در عنوان دوم این کتاب آمده است "شهرها با کدام روایت از پس فاجعه برمی‌آیند" و این دقیقا جمله ای است که باید برای روایت که شامل گزارش و داستان می شود در ایران توجه کرد. توجهی که نداشتیم و تاریخ ادبیاتی که خالی از روایت هایی هستند که فاجعه را از سر بگذرانند.

سروا در این شماره به دنبال داستان هایی رفت که حوادث شهرها را منعکس می کنند و مناسبت آن نیز سیل فروردین ماه بود. متاسفانه در تاریخ داستان نویسی معاصر ایران اثری در خور توجه که حادثه ای طبیعی را منعکس کند، وجود ندارد. اما در ادبیات جهان بارها این موارد را دیده ایم. در گزارش نویسی و خاطره نویسی و تاریخ نیز با این مشکل رو به روهستیم. با این وجود سعی داشتیم تا در این شماره به آثاری که در این زمینه منتشر شده اند، بپردازیم و سبک و سیاق آنها را بررسی کنیم.

در چهارمین شماره سروا می توانید مقاله هایی با موضوعاتی همچون ناداستان زمزمه های چرنوبیل، آتش سوزی به روایت چخوف، تاریخچه زلزله در ایران، طغیان زاینده رود و طاعون آلبر کامو بخوانید. همچنین داستان های ارسالی "سه شنبه های دیوانگی" و "وقتی در لیوان افتادم کسی ماشه را کشید" به همراه ترجمه هایی از دن دلیلو و خوان رولفو در این شماره قرار گرفته است.

چهارمین شماره دوماهنامه تخصصی ادبیات داستانی را می توانید از اینجا دریافت کنید.