به گزارش خبرنگار ایمنا، وزارت امور خارجه یکی از دستگاه های مهم سیاسی و دیپلماتیک در هر کشوری است که به عنوان یکی از راهبردی ترین سازمان های دولتی، تاثیر مهم و قابل توجهی در پیشبرد اهداف یک حاکمیت دارد. بر همین اساس وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و وزیر آن، محمد جواد ظریف نیز با توجه به تنش های سیاسی دائمی میان ایران و برخی از کشورها، از نقش مهم سیاسی و دیپلماتیکی در میان مسئولان ایرانی برخوردار است و هر گونه ایجاد تنش با این دستگاه و مقامات آن، ایجاد تنش با ایران و ایرانی محسوب می شود.
ادعاهای بی اساس "منوچین"
ایالات متحده آمریکا سه هفته پیش اعلام کرد می خواهد نام محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران را در لیست جدید تحریم های خود قرار دهد، اما چند روز پیش خبرگزاری رویترز به نقل از چند منبع آگاه در وزارت خارجه ایالات متحده خبر داد که آمریکا فعلا قصد تحریم کردن ظریف را ندارد، خبری که پس از آن شاهد حضور هرچند محدود شده ظریف در نیویورک بودیم.
این در حالی است که وزیر خزانه داری آمریکا، منوچین رسما اعلام کرده بود که محمد جواد ظریف قرار است در اوایل تیر ماه در لیست جدید تحریم های ایالات متحده قرار بگیرد و با این حال، انتشار خبر مذکور در خبرگزاری رویترز نوعی عقب نشینی برای ایالات متحده محسوب می شد.
رسانه های آمریکایی مدعی شده بودند که ایالات متحده قصد دارد با تحریم نکردن وزیر امور خارجه ایران، راه را برای مذاکره و بهبود روابط از طریق دیپلماسی باز بگذارد.
ظریف فرق می کند
لطف الله سلیمانی، پژوهشگر ارشد روابط ایران و آمریکا معتقد است تحریم یکی از راهکارهای اصلی ایالات متحده برای به زانو درآوردن همه حاکمیت ها در جهان است و اکنون دولت این کشور پس از ۴۰ سال به صورت تدریجی متوجه شده که شاید این نقشه برای ایران جوابگو نباشد.
وی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به تحریم نهاد رهبری انقلاب اسلامی توسط ایالات متحده می گوید: ترامپ نشان داده که نه تنها حافظه خوبی دارد، بلکه بسیار کینه ای است و صحبت های رهبر انقلاب اسلامی درباره خودش به نخست وزیر ژاپن را هیچ گاه فراموش نمی کند.
این استاد دانشگاه ادامه می دهد: تحریم ظریف ادعایی بی اساس از سوی استیون منوچین وزیر خزانه داری ایالات متحده بود و ورود منوچین به عرصه سیاست خارجی ایالات متحده نشان می دهد دستگاه دیپلماسی این کشور به تنهایی در برابر ایران و موضع گیری های وزارت خارجه این کشور قوی نیست و نیاز به مساعدت سایر دستگاه های آمریکایی برای وارد آوردن فشار سیاسی دارد.
سلیمانی اضافه می کند: به نظر می رسد منوچین پیش از این که پیشنهاد تحریم ظریف توسط آمریکا را به دونالد ترامپ و دستگاه دیپلماسی این کشور ارائه کرده باشد، آن را رسانه ای کرده تا شاید بتواند با به راه انداختن یک موج رسانه ای و تبلیغاتی حجم زیادی از توجه ها را به خود جلب کند.
وی یادآور می شود: ایالات متحده و دولت حاکم بر این کشور همواره در صدد افزایش فشار اقتصادی و سیاسی بر مردم ایران است و قصد دارد تا با تحریک آنها پروژه "رژیم چنج" را در ایران اجرا کند، اما آمریکایی ها هر روز بیشتر از قبل متوجه هوشمندانه بودن رفتارهای ایرانیان و بر اساس برنامه بودن آنها می شوند.
این پژوهشگر ارشد روابط ایران و آمریکا خاطر نشان می کند: ایالات متحده گمان می کرد که ظریف از جایگاه ویژه ای در نزد مردم برخوردار نیست، اما اندکی بعد از صحبت های منوچین، واکنش های ایرانیان در فضای مجازی نشان داد که ظریف در بین مردم ایران و حتی خارج از ایران، دارای جایگاهی خاص است. او یک دیپلمات محبوب در ایران است و کمتر ایرانی پیدا می شود که به او علاقه نداشته باشد.
قابل ذکر است که خبرگزاری رویترز نیز در یک گزارش عنوان کرد که روشن نیست انگیزه استیون منوچین از مطرح کردن طرح تحریم وزیر امورخارجه ایران چه بود. البته منابع آگاهی که خبر لغو شدن تحریم محمد جواد ظریف توسط ایالات متحده را به رویترز داده بودند، اظهارات دیگری نداشتند و همین امر نشان می داد که دستگاه دیپلماسی آمریکا در حال رصد کردن جایگاه سیاسی ظریف در ایران و منطقه بود.
خبرگزاری بلومبرگ نیز چند ساعت پس از اعلام اخبار مرتبط با احتمال تحریم ظریف از سوی رویترز با چند تن از مقامات وزارت خارجه ایالات متحده صحبت کرد و در گزارشی نوشته بود که مشخص نیست هدف امریکا از مطرح کردن این تحریم و لغو آن پس از دو هفته چیست. یکی از کارشناسان این خبرگزاری نیز ابراز امیدواری کرده بود که تحریم ظریف لغو نشود.
وزارت خارجه آمریکا در حال پیدا کردن راهی برای ارتباط با ایران بود
سیده فاطمه طباطبایی، تحلیلگر سیاسی و کارشناس مسائل بین المللی در این باره به خبرنگار ایمنا می گوید: پس از خروج ترامپ از برجام و افزایش تنش های میان ایالات متحده و جمهوری اسلامی ایران، رییس جمهور آمریکا سعی کرد تا با وارد کردن فشار سیاسی و نشان دادن احتمال درگیری نظامی، ایران را وارد بازی جدیدی کند و به ایجاد یک تنش فکری و رفتاری در مردم ایران فکر می کرد، اما سرنگون شدن پهپاد این کشور تئسط ایران، روابط دوجانبه ایران و آمریکا را وارد مرحله تازه ای کرد و وزارت خارجه آمریکا فهمید که باید از طریق دیپلماسی برخی از فعالیت های ترامپ را اصلاح کند.
وی ادامه می دهد: وزارت امور خارجه آمریکا در حال بررسی راهکارهای دیپلماتیک و سیاسی برای نزدیک شدن به مقامات ایرانی بود و فرستادن نخست وزیر ژاپن نیز یکی از این راهکارها بود و در حقیقت دستگاه دیپلماسی آمریکا دریافته بود که برای حفظ جایگاه خودش در منطقه هم که شده باید با ایران کنار بیاید.
طباطبایی اضافه می کند: در همین حال بود که وزیر خزانه داری ایالات متحده بدون هیچ گونه هماهنگی با تیم دولت طرح تحریم ظریف را مطرح کرد و تلاش های اتاق فکر وزارت خارجه آمریکا را به باد داد. به نظر می رسد در سایه این ادعای بی اساس منوچین، روابط میان وی و ترامپ نیز تیره و تار شده و شاید باید منتظر رسیدن قطار برکناری های ترامپ به وی در آینده ای نه چندان دور باشیم.
این تحلیلگر سیاسی و کارشناس مسائل بین المللی خاطر نشان می کند: تنش و اختلاف نظر در میان کابینه دولت ترامپ موضوع تازه ای نیست و در گذشته نیز چندین بار شاهد اختلاف نظرها میان بولتون، ترامپ و پمپئو بوده ایم و اکنون به نظر می رسد منوچین نیز عضو این مثلت قدرت شده تا نقشی در افزایش فشار علیه ایران بازی کند.
طباطبایی ادامه می دهد: بالا گرفتن اختلاف نظرها در کاخ سفید بر سر ایران در حالی است که دونالد ترامپ ادعا دارد می تواند یک نظام جهانی برپا کند، در حالی که نتوانسته از پس چیدمان یک کابینه در کاخ سفید بربیاید. این وظیفه مجلس نمایندگان ایالات متحده است که با استیضاح ترامپ و برکناری وی، از اندک حیثیت باقی مانده مردم این کشور در مجامع بین المللی دفاع کند.
وی اضافه کرد: بر اساس نظر سنجی های منتشر شده در ایالات متحده، مردم مناطق مختلف این کشور نیز تنفری روز افزون به دونالد ترامپ پیدا کرده اند و در مجامع بین المللی نیز صحبت های ترامپ جایگاه رییس جمهور آمریکا را تنزل داده که بر نتایج این نظر سنجی گواهی می دهد.
قابل ذکر است که ادعاهای بی اساس استیون منوچین، وزیر خزانه داری ایالات متحده مبنی بر تحریم محمد جواد ظریف از سوی ایالات متحده در حالی بود که پمپئو مخالفت آشکار خود با این اظهارات را اعلام کرد و یک منبع آگاه در وزارت خارجه آمریکا نیز به رویترز گفته بود:" ما لزوما این اقدام را مفید نمی دیدیم و وزیر امورخارجه ایالات متحده، مایک پمپئو در حال حاضر مخالف قرار دادن نام ظریف در فهرست دور جدید تحریم ها است".
بسیاری از کارشناسان معتقدند موضع گیری های سخت گیرانه و تند اخیر وزیر امور خارجه کشورمان در مذاکرات و دیدارها باعث ایجاد این نفرت از وی در کاخ سفید شده بود و منوچین اولین کسی بود که این تنفر را آشکار کرد و اکنون کاخ سفید سعی کرده با خویشتن داری از این اقدام غیر عقلانی جلوگیری کند.
همچنین حضور محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه در نشست سازمان ملل متحد در خصوص توسعه پایدار که هدف آن مبارزه با گرسنگی، برابری جنسیتی و تغییرات اقلیمی تا سال ۲۰۳۰ میلادی بود، مشروط به صدور ویزا برای وی از سوی ایالات متحده بود و واشنگتن با صدور ویزا نشان داد که فعلا و در برهه حساس کنونی به دنبال تحریم ظریف نیست.
تحریم ظریف نامتعارف بود
جواد فهری، کارشناس علوم سیاسی و استاد دانشگاه معتقد است ایالات متحده با صدور ویزا برای محمد جواد ظریف نشان داد نمی‌تواند راه دیپلماسی با ایران را ببندد و به تبعات آن فکر نکند.
وی سفر اخیر محمد جواد ظریف به نیویورک را نقطه عطف اقتدار سیاسی ایران می داند و به خبرنگار ایمنا می گوید: برخی از دولتمردان داخلی معتقد بودند که وزیر امورخارجه در پاسخ به اظهارات منوچین نباید به آمریکا سفر می کرد اما سفر نکردن ظریف می توانست توپ را در زمین ایران بیاندازد و بسته شدن راه دیپلماسی را از سوی ایران نشان دهد.
این کارشناس علوم سیاسی و استاد دانشگاه خاطر نشان می کند: تحریم مقامات سیاسی و غیر دیپلماتیک کشورها از سوی یکدیگر پدیده ای پر تکرار و غیر قابل توجه است، اما کمتر پیش آمده که یک کشور وزیر امورخارجه کشور دیگر را تحریم کند زیرا وزاری امور خارجه در زمان جنگ و تنش نظامی میان دو کشور نیز تحریم نمی شوند تا بتوانند رابطی برای توسعه روابط و راهکارهای دیپلماسی باشد.
فهری ادامه می دهد: البته از لحاظ حقوقی هم به نظر نمی رسید که ایالات متحده بتواند با تحریم محمد جواد ظریف، محدودیت های دیپلماتیکی را در سراسر جهان برای او به وجود بیاورد. باید در نظر داشت که آمریکایی های قانون شکن هستند و در صورتی که قانون خاصی برای این تحریم نیز وجود داشت آنها با گستاخی تمام آن را زیر پا می گذاشتند.
وی اضافه می کند: تحریم ظریف نامتعارف بود و باید به مدرک و محل تحصیل استیون منوچین رجوع کنیم تا بتوانیم دریابیم که وی این ادعا را بر چه اساسی مطرح کرد و پیش نویسی از تحریم را در اختیار رسانه های آمریکایی قرار داد.
این کارشناس علوم سیاسی و استاد دانشگاه تصریح می کند: واکنش محمد جواد ظریف به ادعای تحریم خود از سوی ایالات متحده نیز بسیار هوشمندانه و قابل توجه بود زیرا در کمال خونسردی و با آرامش خاطر اعلام کرد که اموالی در خارج از کشور ندارد و این تحریم برای وی از هیچ ارزشی برخوردار نیست.
فهری ادامه می دهد: ظریف تنها تاثیر این اقدام احتمالی واشنگتن را محدود ساختن امکانات ارتباطاتی و دیپلماسی این کشور دانست و این واکنش عقلانی موجب شد تا ایالات متحده و دستگاه دیپلماسی این کشور متوجه شوند آسیبی که می خواهند از این طریق به محمد جواد ظریف برسانند، ناچیز خواهد بود.
وی اضافه می کند: بی شک ایالات متحده به دنبال راهکار دیگری برای آسیب وارد کردن به قدرت دیپلماتیک ایران در منطقه است و باید منتظر اقدامات بعدی وزارت خارجه این کشور باشیم.
قابل ذکر است که پس از اعلام ادعای وزیر خزانه داری آمریکا، عباس موسوی سخنگوی وزارت امورخارجه کشور نیز در صفحه شخصی اش ظریف را فرمانده دیپلماسی کشور خواند و نوشت: تحریم بی حاصل رهبری ایران و نیز فرمانده دیپلماسی کشور یعنی بسته شدن راه دیپلماسی با دولت مستاصل آمریکا. دولت ترامپ در حال نابودی همه ساز و کارهای جا افتاده بین المللی برای حفظ صلح و امنیت جهانی است.
آمریکا می خواست ترحم خود را نشان دهد
جمال نوذری، پژوهشگر ارشد مسائل خاورمیانه نیز در این باره به خبرنگار ایمنا می گوید: ایالات متحده قصد داشت تا با مطرح کردن این ادعا موجی از ترس و وحشت را در افکار عمومی مردم ایران ایجاد کند و به آنها نشان دهد که شرایط وخیم تر شده و با بسته شدن راه دیپلماسی تنها راه جنگ مانده است.
وی ادامه می دهد: سیاستمداران آمریکا پس از مطرح کردن این ادعا با بی توجهی مردم ایران روبرو شدند و سعی کردند تا با دست برداشتن از این تحریم، به خیال باطل خودشان، نسبت به مردم ایران ترحم کنند و خود را یک دایه مهربان تر از مادر معرفی کنند؛ اما باز هم مردم ایران توجهی به آنها نکردند و این سیاست به صورت کامل شکست خورد.
نوذری یادآور می شود: شکست خوردن میانجی هایی که ایالات متحده به ایران روانه کرد نیز در این اقدام واشنگتن بی نتیجه نبود.
به گزارش ایمنا، مسئله تحریم وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در حالی مطرح شد که محمد جواد ظریف از محبوبیت محسوسی در میان مردم برخوردار است و مردم علاقه زیادی به او دارند.این در حالی است که ایالات متحده هر روز با ادعاهای جدید خواهان برقراری مذاکره میان تهران و واشنگتن است و اکنون به نظر می رسد واشنگتن گمان کرده است که با تحریم ظریف، دیگر نمی تواند با مطرح کردن درخواست مذاکرات مشروط توپ را در زمین ایران بیاندازد.
گزارش از سپهر زارع_خبرنگار ایمنا
نظر شما