محمدحسین شاملی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به اینکه یک سوم عرصه‌های طبیعی استان اصفهان در مساحتی حدود سه میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار مناطق بیابانی است، اظهار کرد: در این مناطق عرصه هایی که به اراضی کشاورزی، روستاها، باغات، جاده ها و راه آهن خسارت می زند به عنوان کانون بحران بادی شناسایی می شود.
وی افزود: بر اساس مطالعات دانشگاهی از این سه میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار ۱۶ کانون بحران فرسایش باد در استان اصفهان شناسایی شده که حدود یک میلیون و ۹۰ هزار هکتار وسعت دارد و با توجه به تغییر اقلیم سال‌های اخیر و خشکسالی‌ها کمی وضعیت کانون‌های بحران تغییر کرده و قرار است با همکاری دانشگاه تهران کانون‌های بحران فرسایش بادی جدید شناسایی شود.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان با بیان اینکه عملیات کنترل کانون‌های گرد و غبار در این استان از سال ۱۳۴۹ آغاز شد، ادامه داد: تا کنون با اقداماتی از جمله مالچ‌پاشی، بذرکاری و نهالکاری در مناطق بیابانی شمال و شرق استان حدود ۳۱۰ هزار هکتار جنگل دست کاشت به وجود آمده که در کنترل کانون‌ها اثرگذاری زیادی داشته است.
شاملی با اشاره به اینکه در حال حاضر عمده کانون‌های گرد و غبار استان اصفهان درجه دو و سه محسوب می شوند، گفت: دشت سجزی و بیابان های انارک (ریگ جن) کانون‌های بحران گرد و غبار درجه یک اصفهان هستند.
وی با اشاره به تغییر جهت و سرعت باد طی چهار سال گذشته، اظهار کرد: سال ۱۳۹۴ ریزگردها در اصفهان به دلیل تغییر وزش باد خیزش کرده بود و امسال نیز دوباره با تغییر جهت با ریزگردهای کانون بحران جنوب استان سمنان و شمال اصفهان فعال شدند و به سمت مناطق مرکزی و غربی اصفهان رسید.
شاملی افزود: در سال ۱۳۹۴ پس از وقوع ریزگردها جلسه ای در استان برگزار و طی آن قرار شد یک کارگروه با حضور مسئولان سه استان همجوار سمنان، یزد و قم برای شناسایی کانون‌های جدید تشکیل شود و اقداماتی در جهت تثبیت کانون‌های گرد و غبار در این مناطق صورت گیرد اما پس از اینکه ریزگردها فرونشست، تشکیل کارگروه در آن سال متوقف شد.
۳۰ درصد ریزگردها ناشی از فعال شدن کانون‌های داخلی است
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان تصریح کرد: بازنگری و شناسایی دوباره منشا کانون های بحران و تجهیز اداره کل هواشناسی به ایستگاه های سنجش رسوبات و ریزگرد برای بررسی میزان شدت و زمان وقوع این پدیده بسیار کمک کننده خواهد بود .
وی با بیان اینکه ۷۰ درصد ریزگردهای اخیر از خارج استان و ۳۰ درصد ناشی از فعال شدن کانون های داخلی بود، گفت: یکی از کانون‌های فعال استان، دشت سجزی است که گرد و غبار وقتی به این منطقه می رسد تشدید می شود و به مناطق مرکزی اصفهان می رسد و دلیل اصلی آن وجود کوره ها، معادن گچ، خاک و شن است.
شاملی اضافه کرد: راهکار تثبیت و مقابله با فرسایش بادی و ریزگردها در این منطقه، تعطیلی دو معدن فعال گچ و انتقال کوره های گچ به عنوان مراکز آلودگی و همچنین بازسازی منطقه با انتقال پساب تصفیه خانه شمال برای نهالکاری در سجزی است تا بتوان این کانون بحران درجه یک را نیز تثبیت کرد.
وی افزود: امسال مالچ پاشی در مناطقی از شهرستان آران و بیدگل در دستور کار است.
گاوخونی هم می تواند به یک کانون بحران تبدیل شود
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان در پاسخ به این سئوال که آیا تالاب گاوخونی جز کانون های بحران درجه یک محسوب می شود؟ گفت: به دلیل تفکیک وظایف، مدیریت تالاب‌ها با سازمان حفاظت محیط زیست است، بنابراین تالاب ۴۷ هزار هکتاری گاوخونی و مطالعات آن در اختیار اداره کل حفاظت محیط زیست است با این حال گاوخونی نیز اگر رطوبتش از بین رود کانون بحران جدی و منبع ریزگرد است.
شاملی تصریح کرد: وظیفه اداره منابع طبیعی تثبیت کانون‌های فرسایش بادی است بنابراین در بخش تالاب گاوخونی نمی توان کار خاصی انجام داد، در کانون های بحران فرسایش بادی با اقدامات بیولوژیک از پیشروی بیابان و تبدیل شدن به کانون گرد و غبار جلوگیری می شود اما برای تالاب گاوخونی تنها راه حل تامین حقابه اش است.
وی افزود: منابع طبیعی برای اطراف تالاب گاوخونی را که نیاز به تثبیت ماسه‌های شنی داشته باشد، همکاری خواهد کرد اما مدیریت خود تالاب با سازمان حفاظت محیط زیست است و باید تامین حقابه اش را پیگیری کند.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان گفت: در حال حاضر با توجه به قوانینی که وجود دارد و چندی پیش رییس سازمان حفاظت محیط زیست از تامین حقابه تالاب‌ها خبر داد، می توان امیدوار بود که تامین حقابه گاوخونی نیز در حال پیگیری است اما اگر این حقابه تامین نشود گاوخونی نیز یکی از کانون‌ها و مراکز تولید ریزگرد در شهر اصفهان خواهد بود.
به گزارش خبرنگار ایمنا، بنابر تازه ترین اظهارات مدیرکل ستاد مدیریت بحران استانداری اصفهان، در حال حاضر ۹۸ درصد تالاب بین المللی گاوخونی خشک است با این وجود فقط یک درصد ریزگردهای اخیر مربوط به تالاب گاوخونی بوده است.
خیزش ریزگردها طی یک ماه گذشته گمانه زنی ها در خصوص فعال شدن کانون ریزگردهای سمی تالاب گاوخونی را رقم زد که سبب نگرانی مردم اصفهان شد، این در حالی است که به گفته حسین اکبری معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان هنوز لایه های سطحی تالاب رطوبت دارد و منشأ ریزگردهای اخیر از گاوخونی نبوده است.
با این حال این مقام مسئول حفاظت محیط زیست بارها نسبت به خشک شدن و فعال شدن کانون ریزگردهای گاوخونی هشدار داده و تامین حداقلی حقابه زیست محیطی این تالاب را برای حفظ تراز اکولوژیکی و جلوگیری از وقوع بحران ضروری دانسته است. سهم گاوخونی بنا بر اظهارات مسئولان حفاظت محیط زیست کمتر از دو متر مکعب بر ثانیه پساب است که در مسیر رسیدن به تالاب به ۵۰۰ لیتر کاهش پیدا می کند، در پی سیلاب های فروردین ماه امسال نیز تنها ۱۰ درصد گاوخونی آبگیری شد، طی ۲۰ سال گذشته (۲۰ سالی که روند خشکی گاوخونی شروع شد) امسال نیز با وجود بارش‌های مطلوب در سرشاخه های زاینده رود، گاوخونی بدترین شرایط را سپری می کند و سهمی از آن ندارد و حتی قسمت‌هایی از جنوب و شرق این تالاب که سال‌های گذشته از مسیل‌های فصلی مرطوب می شد، امسال سهمی از آن نداشته است (تالاب از زاینده رود ۸۵ درصد و از مسیل‌های فصلی ۱۵ درصد سهم دارد).
تامین حقابه گاوخونی یکی از چالش های سال های اخیر وزارت نیرو و سازمان حفاظت محیط زیست است. تاکنون گاوخونی سهم چندانی حتی از حقابه زیست محیطی خود نداشته است.
نظر شما