مهدی مطهرنیا استاد دانشگاه و تحلیلگر مسائل سیاسی در گفت و گو با خبرنگار ایمنا، پیرامون افزایش غنی سازی و خروج پلکانی ایران از برجام اظهار کرد: وزارت امور خارجه ایران، خروج پلکانی از برجام را بر اساس ضوابط موجود در چارچوب برجام و بر اساس تحلیل خود از مواد مندرج در توافق برجام می داند، چنانکه رئیس جمهور کشورمان اعلام می‌کند که ما برای حفظ برجام اقدام به کنش هایی می کنیم که براساس آن بتوانیم برجام را حفظ کنیم. چرا که ساز و کار موجود در برجام مشخص کرده که اگر ایران براساس آنچه در برجام آمده است به تعهدات خود عمل نکند، باید چه مراتبی طی شود و این عمل نکردن به تعهدات در چارچوب خود برجام پیش بینی و راه حل های گریز از آنها نیز در خود برجام مشخص شده است.
وی افزود: لذا به نظر من ایران می‌خواهد پای میز مذاکره برجام بازگردد و با کشورهای اروپایی، چین و روسیه و حتی اگر شده ایالات متحده آمریکا در باب موضوع برجام سخن بگوید، این در حالی است که ایالات متحده آمریکا از برجام خارج شده است و نظر کارشناسان برای بازگشت به میز مذاکره برجام تا حدودی متفاوت است. کارشناسان اکثرا بر این نکته تاکید دارند که اگر یکی از کشورهای اتحادیه اروپا که در مذاکرات حضور داشته، اعلام کند که ایران تعهدات خود را نسبت به برجام انجام نداده است، آنگاه می توانند از برجام خارج شوند و فشارهای بین المللی علیه ایران را باز گردانند.
مطهرنیا اظهارنظر کرد: مفاد مندرج در برجام، این امکان را داشت که طرفین بتوانند از مواد آن تفسیر به رای کنند، اکنون این مسئله گریبان گیر برجام شده و نباید فراموش کنید که تفسیر موسع از برجام از همان آغاز وجود داشت و دولت اوباما یک تفسیر محدود را از برجام در ذهن داشت، در حالی که ایران تفسیری موسع و بسیار گسترده را مطرح می کرد. اکنون این تسری معنا در ارتباط با مواد مندرج در برجام، که منجر به خروج پلکانی ایران از برجام شده است، موجب می شود تا حدودی سطح تنش ها و التهابات میان ایران و آمریکا، به سطح گسترده‌تر اروپا و کل جغرافیای غرب بکشد و به این گونه نوعی اتحاد عملیاتی را میان کشورهای اروپایی در میان مدت با آمریکا برعلیه ایران به وجود آورد. این در حالی است که اگر ایران از برجام به صورت پلکانی خارج نشود، در جنگ هیبت و حیثیت که آغاز آن با جمله "برجام را پاره می کنم" از سوی ترامپ آغاز شد و در پاسخ به آن رهبر معظم انقلاب اسلامی اعلام کردند که "برجام را آتش خواهیم زد"، لذا استمرار این معنا تا اکنون با توجه به گذشت قریب ۱۵ ماه از خروج آمریکا از برجام، اگر ایران اقدامات عملیاتی در جهت فشار بر کشورهای باقی مانده در برجام، در جهت عمل به تعهداتشان به وجود نیاورد، بالطبع می توان گفت نوعی برداشت معنا دار و عقب نشینی ایران از برجام به ذهن خطور خواهد کرد.
وی تاکید کرد: ایران در این اندیشه است که بتواند از برجام برای گرفتن سهم خود و اجرای تعهدات دیگران بهره برداری کند و به نظر می رسد، ایران -امروز ۱۶ تیرماه- براساس وعده ای که داده مجبور خواهد شد به صورت پلکانی از برجام خارج شود.
این تحلیلگر سیاسی با اشاره به انجام اولین تراکنش اینستکس از سوی اروپا در آستانه گام دوم ایران در کاهش تعهدات برجامی اش، گفت: اینستکس ساز و کار مالی درون تحریمی ایران از سوی اروپا است. اروپاییان به هیچ وجه نمی توانند به مراودات مالی ناشی از تحریم های ایالات متحده آمریکا پس از خروج از برجام برعلیه ایران وارد شوند چرا که خود در تحریم ایالات متحده قرار می گیرند و اروپایی ها بر آن نیستند که به خاطر ایران، با همه اهمیتی که ایران و کد ژئوپلیتیک ایران در ساخت و پرداخت آینده نظم نوین جهانی داراست، در برابر ایالات متحده آمریکا صف آرایی کنند.
مطهرنیا ادامه داد: معتقدم اتحادیه اروپا اینستکس را در آستانه اولتیماتوم ایران جهت خروج پلکانی از برجام راه اندازی کرد و نخستین تراکنش آن را نیز انجام داد تا بتواند به افکار عمومی این نکته را گوشزد کند که اروپایی ها گام مهمی پیش گذاشتند ولی ایرانی ها این گام را نادیده انگاشتند و به این ترتیب در جهت اقناع افکار عمومی بتوانند بهتر زمینه ساز ایجاد فضای مساعد برای خروج از برجام و همراهی با ایالات متحده آمریکا برای تحریم های بیشتر ایران شوند و لذا در وضعیت کنونی اروپایی ها با راه اندازی اینستکس، آن هم در چارچوب پذیرش تحریم های آمریکا بر علیه ایران و بازکردن مراودات مالی در ارتباط با موارد غیر تحریمی با توجه به مجوز آمریکا، تراکنش های خود را انجام خواهند داد و هرگاه آمریکا اراده کند، تراکنش های موجود نیز می تواند با چالش ها و بحران های جدی روبرو شود.
وی خاطرنشان کرد: بنابراین می توان گفت آنچه که هم اکنون در صحنه عمل دیده می شود یک بازی پیچیده در حوزه عملیات و جنگ روانی بین دو طرف است که متوجه حوزه اقتصادی و ایجاد فشار فزاینده بر تهران در سرحد تبدیل این فشار اقتصادی، به فشار های سیاسی هماهنگ علیه تهران خواهد بود.
نظر شما