کم‌کاری و پرکاری تیروئید علائم اختصاصی ندارد

نادر طاهری در گفت وگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به نقش غده تیروئید در بدن، اظهار کرد: غدد بدن به دو دسته درون‌ریز و برون‌ریز تقسیم می‌شوند که شکل غده تیروئید شبیه یک پروانه است و به طور عرضی در قسمت میانه و پایین گردن زیر حنجره قرار دارد و یکی از بزرگ‌ترین غدد درو ن‌ریز بدن است.

وی با بیان این که غده تیروئید حدود ۲۰ تا ۲۵ گرم وزن دارد و در آقایان کمی بزرگتر است، گفت: در دوران بلوغ، قاعدگی و حاملگی به دلیل افزایش نیاز به ترشح هورمون این غده در بدن، افزایش سایز پیدا می‌کند و معمولا بیماری‌های مربوط به این غده به خصوص کم‌کاری تیروئید در خانم‌ها نسبت به آقایان بیش از سه تا چهار برابر شایع‌تر است.

شیوع کم‌کاری تیروئید در زنان

این متخصص داخلی و فوق تخصص بیماری‌های غدد درون‌ریز، گفت: کم کاری تیروئید بالای ۱۰ درصد و در بعضی از مطالعات نزذیک ۱۵ درصد در بین زنان مسن شایع است، در خانواده‌هایی که پدر و به خصوص مادر مبتلا به کم‌کاری تیروئید است معمولا احتمال بروز بیماری‌های تیروئیدی به ویژه کم کاری تیروئید در فرزندان آنها افزایش پیدا می‌کند.

وی درباره چگونگی مصرف قرص تیروئید در بیماران تیروئیدی تصریح کرد: مصرف قرص تیروئید مهمترین موضوعی است که باید فرد به آن اهمیت دهد مصرف مرتب و نیم ساعت قبل از صرف صبحانه که معده خالی باشد مشکلی ایجاد نمی‌کند اگر به دلیلی بیمار امکان مصرف قرص در نوبت صبح و قبل از صرف صبحانه برایش وجود ندارد می‌تواند قرص را هنگام شب موقع خواب استفاده کند.

طاهری با تاکید بر اینکه حتما باید سه ساعت قبل از مصرف قرص معده خالی باشد، اظهار کرد: باید فرصت لازم برای تخلیه کامل معده وجود داشته باشد تا در جذب دارو اختلال ایجاد نشود، اگر مصرف قرص همراه با خوردن غذا باشد تقریبا ۴۰ تا ۵۰ درصد  باعث کاهش جذب غذا می‌شود.

وی تاکید کرد: قرص کلسیم، قرص  آهن، شربت‌های آنتی اسید و قرص‌های معده داروهایی است که به وفور بیماران به دلایل مختلف از این قرص‌ها استفاده می‌کنند و این قرص‌ها می‌تواند در جذب قرص تیروئید اختلال  ایجاد کند.

وی با اشاره به اینکه کم کاری تیروئید برای دیسک کمر مشکلی ایجاد نمی‌کند، اظهار کرد: مصرف مرتب قرص و انجام آزمایشات دوره‌ای بین سه تا شش ماه به وسیله بیمار مساله مهمی است، انجام دادن یا عدم انجام ورزش در تنظیم کارکرد تیروئید و تنظیم آزمایشات تاثیری ندارد و برای رفع درد دیسک کمر بیمار باید زیر نظر متخصص مربوطه اقدامات لازم را انجام دهند.

این فوق تخصص بیماری‌های غدد درون‌ریز گفت: کم کاری و پر کاری تیروئید علائم اختصاصی ندارد و با وجود برخی علایم پزشک به وجود بیماری تیروئید پی می‌برد و در نهایت با انجام آزمایش خون می‌توان مشخص کرد فرد مبتلا به کم کاری یا پرکاری تیروئید است.

وی ادامه داد: ممکن است به دلایل بیماری‌ها فردی اضطراب، حملات پانیک، تپش قلب یا افسردگی، احساس خواب آلودگی و کم انرژی بودن داشته باشد و به پزشک مراجعه کند و بر این باور است که  مبتلا به پرکاری تیروئید شده است در حالی که تنها با انجام آزمایش خون به طور قطعی مشخص می‌شود یک فرد با این علائم مبتلا به کم کاری یا پرکاری تیروئید است.

طاهری با بیان علائم کم کاری تیروئید گفت: احساس خستگی، کم انرژی بودن، عدم تحمل سرما، شکنندگی مو و ناخن‌ها، خشکی پوست، اختلالات قاعدگی در زنان، اختلال تمرکز و کاهش حافظه در مراحل پیشرفته و ورم قوزک پا و دور چشم می‌تواند از علایم کم کاری تیروئید باشد.

این متخصص داخلی و فوق تخصص بیماری‌های غدد درون ریز، خاطرنشان کرد: کم کاری تیروئید با افزایش میزان خواب، احساس خواب آلودگی و خستگی روزانه همراه است و پر کاری تیروئید با اختلال سختی در به خواب رفتن و اختلالات مربوط به کاهش میزان خواب می‌تواند همراه باشد.

نشانه‌های مربوط به پرکاری تیروئید

وی در خصوص علائم و نشانه‌های پرکاری تیروئید گفت: پرکاری تیروئید می‌تواند در مراحل اولیه از طریق اختلال در آزمایش خون بیمار تشخیص داده شود، عدم تحمل گرما، خستگی زودرس در فعالیت‌های روزانه، کاهش تدریجی وزن حتی با افزایش اشتها، احساس اضطراب، تپش قلب، تحریک‌پذیری، اختلال خواب و در موارد شدید اسهال علاوه بر کاهش وزن می‌تواند از علائم پرکاری تیروئید باشد علاوه بر این مسایل ژنتیکی هم در ایجاد کم کاری و پرکاری تیروئید بسیار نقش دارد.

طاهری با اشاره به اینکه پزشک بر اساس نتایج آزمایش خون بیمار در مورد کاهش مقدار دارو تصمیم می‌گیرد، اظهار کرد: معمولا هر موقع مقدار داور را کم یا زیاد می‌کنیم شش تا هشت هفته بعد آزمایش خون برای تعیین وضعیت عملکرد تیروئید بیمار به طور مجدد انجام می‌شود.

وی اضافه کرد: در صورتی که فرد کم کاری تیروئید داشته و در حال مصرف دارو باشد در عین اینکه نتیجه آزمایش فرد نرمال شده باشد کاهش یا افزایش وزن او دیگر ربطی به کارکرد غده تیروئید ندارد و باید به دنبال علل دیگری مانند بالا بودن میزان مصرف کربوئیدرات‌ها یا کم بودن میزان فعالیت روزانه باشد که معمولا یکی از این دو علت یا هر دو عامل می‌تواند باعث افزایش وزن فرد می‌شوند.

شایعتر بودن کم کاری تیروئید در دوران بارداری

این متخصص داخلی و فوق تخصص بیماری‌های غدد درون‌ریز درباره شایعتر بودن کم کاری تیروئید در دوران بارداری اظهار کرد: خانم‌هایی که داروی کم کاری یا پرکاری تیروئید مصرف می‌کنند قبل از بارداری حتما با پزشک مربوطه در مورد تنظیم بودن میزان دارو مشورت کنند که این امر با انجام آزمایش خون مشخص می‌شود.

وی در خصوص زمان لازم برای تکرار آزمایش‌های لازم بانوان باردار، تصریح کرد: در کم کاری تیروئید تا ۲۰ هفتگی هر شش هفته باید آزمایش خون این گروه از بانوان به دلیل افزایش نیاز به دارو به خصوص در سه ماهه اول و یک نوبت هم بعد از ۲۰ هفتگی در سه ماهه آخر انجام شود تا میزان داروی لازم برای آنها تنظیم شود.

طاهری با بیان اینکه در ارتباط با پرکاری تیروئید هم وضعیت به همین نحو است، گفت: میزان مصرف دارو قبل از باردار شدن باید تنظیم شود و به حداقل میزان ممکن برسد تا عوارض ناشی از پرکاری تیروئید کاهش پیدا کند و در طول دوران بارداری هم به فواصل هر چهار تا شش هفته لازم است که آزمایش‌های مربوط به پرکاری تیروئید چک شود.

وی تاکید کرد: در این گروه از زنان قبل از بارداری بهتر است که آزمایشات غربالگری انجام شود همچنین سابقه قبلی سقط یا زایمان زودرس یا سابقه ابتلا به بیماری تیپ یک یا سایر بیماری‌ها نظیر اتو ایمیون از مواردی است که فرد باید حتما قبل از بارداری، آزمایشات غربالگری تیروئید را  انجام دهد.