به گزارش خبرنگارایمنا، پس از سفر نخست وزیر ژاپن به تهران، حسن روحانی با سفر به بیشکک قرقیزستان و حضور در اجلاس شانگهای ضمن دیدار با سران کشورهای آسیایی حاضر در این اجلاس، به تبیین و تشریح مواضع جمهوری اسلامی ایران در خصوص مسائل منطقه‌ای، برجام و روابط اقتصادی با کشورهای عضو اجلاس شانگهای پرداخت؛ در همین زمینه علی امیدی کارشناس مسائل سیاسی و عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، به بررسی اهمیت حضور ایران در این رویداد آسیایی و میزان اثر بخشی روابط ایران با کشورهای شرقی پرداخته است که در ادامه می خوانید:
اهداف اولیه سازمان شانگهای امنیتی بود
اجلاس شانگهای به صورت دوره ای تشکیل می شود که اعضای اصلی و ناظر به این اجلاس دعوت شده و آخرین جلسه تشکیل این اجلاس آسیایی در خردادماه سال جاری در بیشکک قرقیزستان بود.
سازمان آسیایی شانگهای بیشتر با اهداف سیاسی و امنیتی ایجاد شد، این سازمان درابتدا با نام گروه پنج شروع به فعالیت کرد که بعدها به اجلاس شانگهای تغییر نام یافت و درحال حاضر این سازمان یازده عضو اصلی و ناظر دارد که هدف از ایجاد آن بیشتر برای مهار بحران های سیاسی، قومی، مرزی و مقابله با تروریسم است ولی در ابتدا هدف اولیه این سازمان، اهداف امنیتی بوده است؛ در این اجلاس دو قدرت برتر آسیایی چین و روسیه هم حضور داشتند.
قصد کشورهای آسیایی و بنیان گذاران این سازمان به وجود آوردن نهادی شبیه اتحادیه اروپاست
وی خاطر نشان کرد: ایران سالها به دنبال عضویت در این سازمان آسیایی بود، اعضا دغدغه های مشترک امنیتی در حوزه آسیای مرکزی، چین و روسیه را مورد بررسی قرارداده ولی به مرور زمان فعالیت های اقتصادی هم به کارکردهای این سازمان اضافه شد که اعضا به همکاری و همگرایی اقتصادی برسند، اما باید به این نکته اعتراف کرد که قصد کشورهای آسیایی و بنیانگذاران این سازمان به وجود آوردن نهادی شبیه اتحادیه اروپاست که در دراز مدت مانند این اتحادیه بین کشورهای آسیایی هم پیمانی، هم پیوندی و همگرایی ایجاد شود و با توجه به وجود آمدن این همگرایی و با داشتن یک هدف جهانی در یک مقابله صریح با یک جانبه گرایی آمریکا ایستادگی کنند.
این تحلیلگر مسائل سیاسی با تاکید بر اینکه در نظر اعضای این سازمان اگر کشورهای آسیایی و منطقه ای منسجم باشند، بهتر می توانند در مقابل یکه تازی و یک جانبه گرایی آمریکا مقاومت کنند افزود: این سازمان آسیایی اهمیت زیاد و قابل توجهی دارد به این دلیل که ۴۵ درصد از جمعیت، ۲۵ درصد از اقتصاد و ۲۳ درصد از خاک جهان را به خود اختصاص داده است. این اعداد مهم نشان می دهند که این سازمان دارای ظرفیت های بسیار بالایی است و تا زمانی که این ظرفیت ها تکمیل و برای این کشورها آماده بهره برداری شوند زمان بر خواهد بود.
اجلاس بیشکک دیپلماسی عمومی و دیپلماسی سران
این استاد دانشگاه گفت: با توجه به فشارهایی که از سوی آمریکا متوجه جمهوری اسلامی ایران است، آقای روحانی و دولتش از فرصت این اجلاس برای افزایش دیپلماسی عمومی و دیپلماسی سران استفاده و دراین اجلاس شرکت کردند و با تعدادی از رهبران آسیایی از جمله اردوغان ریس جمهور ترکیه، امیرقطر و چندتن ازنمایندگان افغانستان ملاقات داشت. وی گفت: هرچند که رئیس جمهور ایران به عنوان عضو ناظر به این اجلاس دعوت شده بود، اما ادبیات دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران به گونه ای است که با رهبران اصلی و قدرتمند این سازمان ملاقات داشت و از اجلاس بیشکک وارد تاجیکستان شده تا در اجلاس سیکا و مجمع تعامل آسیایی شرکت کنند.
دیپلماسی ایران، نگاه به شرق
این تحلیلگر مسائل بین المللی با بیان اینکه هدف دیپلماسی عمومی و دیپلماسی سران ملاقات با رهبران آسیایی و تبادل نظر و تعدیل فشارهای غرب به ویژه آمریکا علیه ایران است، افزود: اینکه این دیپلماسی چقدر می تواند موفقیت آمیز باشد خود دارای اما و اگرهای زیادی است، هرچند که از این اجلاس بوی معجزه نمی آید؛ دیپلماسی آقای روحانی در راستای دیپلماسی نگاه به شرق است که در دولت های گذشته به ویژه دولت آقای احمدی نژاد خیلی برجسته بود.
کشورهای آسیایی دچار بلوف هویتی
وی خاطرنشان کرد: به دلیل فشارهای آمریکا در برنامه هسته‌ای، تمایل ایران به سوی کشورهای روسیه و شرق آسیا بیشتر شده است و با توجه به گرایش به سوی این کشورها و غرب گریزی ایران، حرف دولتمردان جمهوری اسلامی ایران این است که غرب از همکاری با ایران ابا دارد، پس ایران به سمت شرق و کشورهای شرقی گرایش نشان می دهد، اما آیا این دیپلماسی متمایل به شرق چقدر موفقیت آمیز بوده؟ خود اما و اگرهای زیادی دارد.
کشورهای شرقی دارای یک انسجام هویتی مشخصی نیستند، ولی کشورهای غربی انسجام هویتی مشخصی دارند. اینکه کشورهای شرقی دارای انجسام هویتی همگون نیستند یک مشکل است که تبدیل به یک بلوف هویتی شده ولی احساس می شود که تمایل روسیه برای این که خود را یک کشور غربی بداند بیشتر است.
آمریکا یک مزاحم جدی و موثر برای کشورهاست
این استاد دانشگاه گفت: کشورهای شرقی رابطه اقتصادی خیلی موجهی با آمریکا دارند، در حالی که در چند سال اخیر رابطه اقتصادی چین و آمریکا به علت وضع تعرفه های آمریکایی شکر آب شده اشت، اما ارتباط سایر کشورهای آسیایی و حجم روابط اقتصادی با آمریکا بسیار قابل توجه است. آمریکا با داشتن آخرین تکنولوژی ها در جهان از کشورهای برتر اقتصادی و نظامی است و کشورهای آسیایی نمی خواهند فرصت ارتباط داشتن با آن را از دست بدهند، از طرف دیگر آمریکا یک مزاحم جدی و موثر است. این کشور از طریق سیاست های ایجاد تفرقه، مزاحمت سیاسی، یا محدودیت های تاریخی و یا انواع تحریم باعث این مزاحمت ها شده و کشورهای در حال توسعه یا پیشرفته که نیاز جدی به ارتباط با آمریکا دارند نمی خواهند باعث تحریک این کشور نسبت به خود شوند، از این جهت ایران نمی تواند روی کمک و دیپلماسی این کشورها برای منافع امنیتی خود چندان حسابی باز کند، همانطوی که تا کنون این کشورها کمک مؤثری به ایران نکرده اند. این موارد براساس مشاهدات و نشانه های میدانی کاملا قابل تأیید است.
روسیه هم بنیه اقتصادی قوی ندارد که بتواند در مقابل تحریم های آمریکا نسبت به ایران مقاومت کند؛ مجموعه این دلایل دست به دست هم داده تا انتظار معجزه از اجلاس شانگهای نداشته باشیم.
گفت‌وگواز: آناهید بیدکانی بختیاروند- خبرنگار سرویس سیاسی ایمنا
نظر شما