به گزارش خبرنگار ایمنا، در شهر اصفهان تعداد زیادی از خانه‌های تاریخی ستاره‌دار و ثبت شده در فهرست آثار ملی وجود دارد که بسیاری از شهروندان از بی‌توجهی و بلاتکلیفی آن در زمینه مرمت، بازسازی یا تخریب آن گلایه دارند. حتی تعدادی از این خانه‌های تاریخی و ستاره‌دار در مباحث موروثی گرفتار شده، به طوری که گاهی مشاهده می‌شود یک خانه تاریخی ۵۰ مالک دارد؛ فراوانی خانه‌های تاریخی شهر اصفهان بیشتر در منطقه سه شهرداری اصفهان است به طوری که بر اساس آمار در این منطقه تعداد ۵۰۰ خانه تاریخی وجود دارد.
یکی از این خانه‌های ستاره‌دار «خانه فلاحتی» است که در کوچه شهید محسن کلوشانی واقع در خیابان عبدالرزاق قرار گرفته، خانه‌ای که بخشی از آن هفته گذشته با ترک‌خوردن یکی از دیواره‌ها فرو ریخت و شدت سنگینی آوار به گونه‌ای بود که گاری کنار کوچه از بین رفت و لوله آب محله نیز دچار ترکیدگی شد.
ساکنان این کوچه از وجود این خانه که حیاط آن به انبار پسماند تبدیل شده، گلایه‌های زیادی دارند؛ «رضا احمدی» جوانی ۲۴ ساله از ساکنان این محله، می‌گوید: «صاحبان بیشتر خانه‌های این کوچه از سر ناچاری در دیگر جاهای شهر مستأجر شده‌اند چون امکان اینکه بتوانند خانه‌هایشان را خراب کنند و دوباره بسازند، ندارند؛ در این کوچه ماشین نمی‌تواند وارد شود به همین دلیل ساخت و ساز مشکلات زیادی خواهد داشت؛ همین دیوار خانه فلاحتی که خراب شد، فقط پنج میلیون تومان هزینه بردن آوارهای دیوار که تا وسط کوچه آمده بود، شد چون کارگران باید با فرقان خاک‌ها را به سر خیابان می‌برند؛ تازه اگر این اتفاق نیمه‌های شب افتاده بود و تعدادی زخمی می شدند یا حتی جان خودشان را از دست می دادند چون در این کوچه روزها کارگران با گاری جنس مغازه‌ها را جابه جا می‌کنند.
فروریختن دیوار خانه تاریخی فلاحتی ترک‌های زیادی را بر سقف بن بست تنگ و باریک مجاورش که بخشی از این خانه، نیمی از سقف آن را تشکیل می‌داد، انداخته است و همین موضوع نگرانی اهالی این بن بست را چند برابر کرده است.
یکی دیگر از اهالی کوچه کلوشانی اظهار می‌کند: «منزل قدیمی من در این کوچه است، یک خانه با ۲۶۵ متر زمین و سند شش دانگ، اما به خاطر مشکلاتی که داریم، نمی‌توانیم آن را خراب کنیم و از سر ناچاری یک خانه در شهر دولت آباد اجاره کرده‌ایم، هر بار به شهرداری یا میراث فرهنگی مراجعه می‌کنیم تا تکلیف خانه فلاحتی که راه ورودی کوچه را بسته مشخص کنند، هر کدام توپ را در زمین دیگری می‌اندازند؛ چرا خانه‌های ما را نمی خرند؟ اگر خوب نگاه کنید می‌بینند که در این کوچه دیوار بعضی از خانه‌ها با تیرهای آهن نگه‌داشته شده، اگر این خانه‌ها واقعا ارزش دارد، تاریخی یا به قول میراث فرهنگی ستاره‌دار است، نباید اینگونه به حال خود رها شود که تنها چهره زشتی از آنها را ببینیم، باید برای مرمت و بازسازی آنها برنامه‌ریزی کنند، واقعا سرنوشت خانه‌هایی که در کنار خانه‌های به اصطلاح تاریخی قرار گرفته و امکان ساخت و ساز ندارند زیرا هر لحظه احتمال فروریختن آنها وجود دارد، چیست؟ اگر حادثه یا آتش‌سوزی اتفاق بیفتد، باید چه کنیم؟»
وضعیت نگران کننده است
«حسین کارگر»، مدیر منطقه سه شهرداری اصفهان با تاکید بر اینکه وضعیت بعضی خانه‌های قدیمی نگران‌کننده است، می‌گوید: با توجه به بحث مالکیت خصوصی و ثبت تاریخی خانه‌ها، امکان ورود شهرداری برای رفع مشکلات آنها آسان نیست.
وی اظهار می‌کند: تاکنون جلسات متعددی با میراث فرهنگی برای احیاء خانه‌های تاریخی برگزار شده است چرا که برخی از این خانه‌ها گلوگاهی در ورودی کوچه‌ها و معابر شده، از نظر بهداشتی و ایمنی برای خانه‌های اطراف نیز مشکل ایجاد شده و حتی شاکی نیز پیدا کرده است.
مدیر منطقه سه شهرداری اصفهان تاکید می‌کند: البته وظیفه شهرداری احیاء این خانه‌ها نیست، اما به دلیل رعایت مسائل ایمنی و اجرای ماده ۱۱۰ مربوط به رفع خطر، وظیفه این نهاد است که در این راستا همکاری و کمک کند.
وی با بیان اینکه احیاء خانه‌های تاریخی نیازمند مدیریت واحد شهری است تا دستگاه‌های متولی مانند میراث فرهنگی، اوقاف و شهرداری با همکاری و برنامه‌ریزی مناسب، خانه‌های تاریخی شهر را نجات دهند، تصریح می‌کند: برای اینکه این خانه‌ها جانی دوباره بگیرند، شهرداری منطقه به منظور احیاء و مرمت این خانه‌ها آماده هرگونه همکاری با بخش خصوصی را دارد.
کارگر با بیان اینکه تعداد ۵۰۰ خانه تاریخی در سطح این منطقه وجود دارد که هیچ کدام از این خانه‌ها در مالکیت شهرداری نیست، اظهار می‌کند: هیچ کدام از خانه‌های تاریخی در مالکیت شهرداری نیست، اما تخمین زده می‌شود ۲۰۰ خانه تاریخی قابل احیاء در منطقه وجود دارد که می‌تواند منبع درآمد برای بخش خصوصی و گردشگری باشد.
وی با اشاره به فروریختن دیوار خانه تاریخی خانه فلاحتی واقع در خیابان عبدالرزاق می‌گوید: به محض اطلاع از این اتفاق، مأموران کنترل ساختمان منطقه سه به محل اعزام و ضمن اخطار به مالک مقرر شد آوار برداری توسط مالک صورت گیرد.
مدیر منطقه سه شهرداری اصفهان با بیان اینکه خانه فلاحتی جزء املاک ستاره‌دار و مربوط به میراث فرهنگی است، تصریح می‌کند: یک ضلع این ساختمان طاق چشمه‌های قدیمی را شامل می‌شود که مقرر شده مالک با نظارت مهندسان شهرداری منطقه سه ایمن‌سازی ساختمان و بخش طاق چشمه را انجام دهد.
حفاظت از میراث ملی وظیفه همگانی است
«فریدون الهیاری»، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان در این باره می‌گوید: بعضی از خانه‌های تاریخی در فهرست میراث ملی کشور به ثبت رسیده و البته حفاظت از میراث ملی وظیفه‌ای است که به عهده همگان بوده و هرگونه مداخله در آنها و تغییر و دخالت و تعرض، جرم محسوب می‌شود.
وی با بیان اینکه تعداد زیادی از خانه‌ها و بناها در طرح تفضیلی شهر به عنوان بناهای واجد ارزش تاریخی شناخته می‌شود که مرجعیت اعلام نظر پیرامون این بناها برعهده سازمان میراث فرهنگی است، تصریح می‌کند: تعدادی از این بناها عنوان بناهای ستاره‌دار در طرح تفضیلی شهر مشخص می‌شود که در این شرایط هرگونه اقدام پیرامون آنها منوط به اظهار نظر سازمان میراث فرهنگی است.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان ادامه می‌دهد: در صورتی که مالکان بخواهند اقداماتی در خصوص اخذ پروانه ساختمان و ساخت و ساز، نوسازی، بهسازی انجام دهند، باید استعلام لازم توسط شهرداری از میراث فرهنگی انجام شود؛ پس از آن کارشناسان در محل حضور یافته و مستندات لازم را تهیه می‌کنند تا در کمیته ویژه مورد بررسی قرار گیرد، در این کمیته اظهار نظر در مورد اینکه این بنا واجد ارزش و الزاماً قابل حفظ است یا نیست، انجام می‌شود و پس از آن چنانچه بنا واجد حفظ ارزش شناخته شد، صدور پروانه ساختمانی از سوی شهرداری برای آن ممنوعیت خواهد داشت و فرایند ثبت میراث ملی انجام می‌شود.
وی تاکید می‌کند: قدمت تاریخی خانه‌هایی که در طرح تفصیلی ستاره‌دار هستند، بر اساس معیارها بررسی می‌شود و البته هر چه بنا قدیمی‌تر باشد، امتیازات بیشتری خواهد داشت، پس از آن به موضوع پایداری و استحکام خانه‌ها پرداخته می‌شود.
الهیاری با بیان اینکه برخی خانه ها ممکن است قدمت تاریخی یا معماری ویژه‌ای نداشته باشد، اما منسوب به یک شخصیت مهم یا مشاهیر کشور باشد، اظهار می‌کند: منسوب بودن این خانه‌ها به شخصیت‌های مشاهیر یا هنرمندان بزرگ شهر اهمیت حفاظت و نگهداری آن را بیشتر می‌کند.
وی ادامه می‌دهد: ثبت بناهایی که واجد ارزش تشخیص داده شده یا در فهرست میراث ملی ایران ثبت می‌شود، هیچ چیزی از حقوق مالکان کم نمی‌کند، اما وظایفی برای مالکان تعیین شده که اگر کوتاهی صورت گیرد به لحاظ قانونی صلاحیت حفظ و نگهداری بنا را نخواهند داشت.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان خاطرنشان می‌کند: حفظ بناهای تاریخی مستلزم هزینه است، اما گاهی تشخیص داده می شود مالکان توانایی و بضاعت مالی نگهداری خانه‌ها را ندارند، از این رو سازمان میراث فرهنگی سالانه برای مرمت ۲۰۰ تا ۲۵۰ خانه تاریخی در استان اصفهان در قالب اعتبارات مشارکتی کمک‌های خود را اعطاء می‌کند.
وی می‌گوید: در قانون برنامه ششم توسعه پیش‌بینی شده خانه‌های تاریخی در اختیار بخش‌های دولتی اعم از شهرداری‌ها اوقاف و دستگاه‌های اجرایی مکلف هستند در قالب بودجه‌های سالانه خود اعتباری را برای حفاظت نگهداری و مرمت این خانه‌ها در نظر بگیرند.
الهیاری تعداد خانه‌های واجد ارزش استان اصفهان را بیش از دو هزار واحد عنوان می‌کند و می‌افزاید: گاهی مالکان قصد تخریب خانه‌های تاریخی واجد ارزش را دارند، اما میراث فرهنگی تحت هیچ شرایطی اجازه نمی‌دهد، البته قوانین مربوط به خانه‌هایی که ثبت ملی شده به مالک یا مالکان ابلاغ و تفهیم شده و کسی نمی‌تواند دخل و تصرف کند.
وی تصریح می‌کند: اگر خانه واجد ارزش و ستاره‌دار ثبت ملی باشد و تخریب عمدی در آن صورت گیرد، بر اساس قانون جرم محسوب شده و میراث فرهنگی بر علیه مالک اعلام جرم می‌کند تا مرمت و بازسازی عین به عین انجام شود.
تدابیر آتش‌نشانی برای ایمنی کوچه‌های تنگ و باریک
«محسن گلابی»، مدیرعامل سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری اصفهان تصریح می‌کند: با توجه به اینکه در بعضی از معابر و کوچه‌های بافت قدیمی شهر خودروهایی اطفاء و آتش‌نشانی نمی‌تواند عبور کند، در این معابر و کوچه‌ها شیرهای هیدرانت نصب می‌شود.
وی اظهار می‌کند: شیرهای هیدرانت با رنگ‌های زرد و قرمز در معابر مشخص شده و بر اساس آن می‌توان با وصل پمپ‌ها، آبگیری لازم را انجام داده و برای اطفاء مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مدیرعامل سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری اصفهان با بیان اینکه در حال حاضر تعداد حدود دو هزار شیر هیدرانت در سطح شهر اصفهان نصب شده است، می‌گوید: در محدوده بازار حدود ۱۳۰ شیر هیدرانت نصب شده البته در سال جاری نیز ۲۰۰ شیر در نقاط مختلف شهر پیش بینی شده که هر کدام از شیرهای هیدرانت در حال حاضر حدود ۲۰ میلیون تومان هزینه دارد.
گزارش از راضیه کشاورز، خبرنگار سرویس شهر خبرگزاری ایمنا
نظر شما