به گزارش خبرنگار ایمنا از شهرستان نجف‌آباد، شگفت است که تعزیه پس از قریب پنج قرن همچنان از انواع پویای هنر نمایش محسوب می‌شود و در بعضی مواقع به عنوان عالی‌ترین هنر آیینی خودنمایی می‌کند.
استان اصفهان در کانون فلات مرکزی ایران و کانون‌های اصلی مذهب تشیع محسوب می‌شود و در طول ۱۴ قرن گذشته نیز همواره این ویژگی را حفظ کرده است؛ ناگفته پیداست که تعزیه نیز همانند سایر هنرهای آیینی در شهرهای این استان نشو و نمایی ویژه داشته تا آنجا که امروز هم از کانون‌های اصلی این گونه هنری و از آن جمله تعزیه، محسوب می‌شود؛ اما گاه فرصت‌طلبانی بی‌پروا با برنامه‌ریزی گسترده حتی هنرهای آیینی را نیز دست‌آویز مطامع خود می‌کنند.
از بیست گروه مجوزدار تعزیه نجف‌آباد، ۱۵ گروه در بخش مرکزی و پنج گروه در بخش مهردشت فعالیت می‌کنند و طبق تقویمی مشخص در طول سال به هنرنمایی و اجرای برنامه می‌پردازند.
تشکیل شورای تعزیه، نخستین گام قانونمند کردن تعزیه
محمد هارونی، مسئول انجمن تعزیه شهرستان با اشاره به حضور حداقل ۱۰ نفر در هر کدام از این گروه‌ها می‌گوید: ساماندهی و قانونمند شدن فعالیت این گروه‌ها به صورت کاملا خودجوش از سال ۸۲ آغاز شد و با همکاری اداره فرهنگ و ارشاد شهرستان، شورای تعزیه تشکیل و علاوه بر صدور مجوزهای یک‌ساله برای فعالیت هر گروه، هر برنامه نیز به صورت جداگانه از نظر عوامل اجرایی، زمان و مکان اجرا و محتوای ارایه شده مورد بررسی قرار می‌گیرد.
وی از الگو شدن این حرکت در دیگر نقاط استان خبر می‌دهد و اظهار می‌کند: بسیاری از مفاهیم ناب اسلامی و شیعی در خلال همین مراسم‌ها به نسل‌های بعد منتقل شده و همین موضوع، اهمیت نظارت کارشناسی در برگزاری مراسم تعزیه را دو چندان کرده است.
شش نسل تعزیه‌خوانی
مسئول انجمن تعزیه نجف‌آباد از آینده روشن این آیین سنتی می‌گوید و معتقد است: «برخی فعالان هنر تعزیه شهرستان که اجدادشان ساکن نقاط دیگری از کشور بوده‌اند تا شش نسل در تعزیه سابقه دارند و در طول سال‌ها فعالیت، چهره‌های شاخصی را تربیت کرده‌اند.»
هارونی با اشاره به روند صدور مجوز برای گروه‌های متقاضی می‌گوید: شورای تعزیه در چندین نوبت اجرای این گروه‌ها را به صورت علمی و کارشناسی از نظر نحوه اجرا، اشعار و موسیقی ارایه شده و چهره‌های مشارکت‌کننده مورد بررسی قرار داده و در خصوص درخواست مجوز تصمیم‌گیری می‌کند.
وی ادامه می‌دهد: در گروه‌های قدیمی و ریشه‌دار، فرآیند تربیت نوجوانان و جوانان علاقه‌مند به شیوه استاد و شاگردی ادامه دارد و برخی نیز خارج از این حیطه، علاقه‌مندی خود را به کمک تکنولوژی جدید دنبال می‌کنند، اما در نهایت به کمک اجراهای عملی در تعزیه‌ها می‌توانند به مراتب بالا در این هنر دست پیدا کنند.
تعزیه‌خوانی به سبک خوانندگان زن
مسئول انجمن تعزیه نجف‌آباد، تصریح می‌کند: اجراهای گروه‌های تعزیه شهرستان بدون مشکلی خاص و با استقبال بسیار خوب مردم در نقاط مختلف مطابق تقویم مشخص، انجام می‌شود، اما مشکل با معدود گروه‌هایی است که از بعضی شهرهای شرقی استان بدون اخذ مجوز در نجف‌آباد به اجرای برنامه می‌پردازند.
هارونی شکل نامناسب اجرا را یکی از مشکلات گروه‌های غیرمجاز می‌داند و می‌گوید: به عنوان مثال یکی از گروه‌هایی که اخیرا دو شب برنامه در نزدیکی تقاطع غیر هم‌سطح شهیدان حجتی داشته، از شخصی استفاده کرده که اشعار را به سبک برخی خوانندگان زن اجرا می‌کند این در حالی است شورای تعزیه شهرستان از یک سال قبل در مکاتبه با دادستانی و نیروی انتظامی، فعالیت این شخص را غیر قانونی اعلام کرده بود، اما این گروه در شب‌های اخیر به صورت غیر قانونی اجرای برنامه داشته و برخورد موثری نیز با آن‌ها صورت نگرفته است.
وی فعالیت چنین اشخاصی را منوط به التزام به رعایت سبک‌های مجاز تعزیه‌خوانی می‌داند و تاکید می‌کند: مشکل دیگر چنین گروه‌هایی استفاده از موسیقی‌های نامانوس با فضای معنوی تعزیه است؛ برای شخصیت‌های موافق یا مخالف، از نواهایی استفاده می‌کنند که هیچ قرابتی با تعزیه ندارد و شان آن را به شدت تنزل می‌دهد.
دلال‌ها پشت‌پرده تعزیه‌های اسبی!
مسئول انجمن تعزیه نجف‌آباد می‌گوید: بررسی‌ها نشان می‌دهد که برخی دلال‌های اسب و اصطبل‌داران با هزینه‌های بسیار سنگین «تعزیه‌های اسبی» را در نقاطی مانند نجف‌آباد تدارک می‌بینند تا به این بهانه، اسب‌های خود را نمایش داده و قیمت آن‌ها را گاهی چند برابر افزایش دهند.
هارونی ادامه می‌دهد: در این گونه تعزیه‌ها، عوامل اجرایی بیشتر از آن‌که به عنوان هنرمند تعزیه شناخته شود، سوارکاران ماهری هستند که اگر از هر اسبی سواری بگیرند، اقبال آن اسب برای فروش افزایش خواهد یافت و در این میان حتی شایعاتی در خصوص تزریق مواد محرک به اسب‌ها قبل از اجرای تعزیه نیز مطرح است؛ موادی که تحرک بیش از حد و در نتیجه قیمتی بالاتر برای اسب به همراه خواهد آورد.
وی خاطرنشان می‌کند: نجف‌آبادی‌ها در مقایسه با بعضی شهرهای هم‌جوار خود کمترین علاقه را به دیدن اسب در مراسم تعزیه نشان داده‌اند و بیشتر گروه‌های مجوزدار شهرستان، تعزیه خود را بدون اسب یا با یک تا حداکثر دو اسب اجرا می‌کنند؛ این ویژگی در بعضی شهرها برعکس است و با رفتن اسب‌ها از صحنه تعزیه، گاهی تا ۶۰ درصد مخاطبان نیز برنامه را ترک می‌کنند.
پیش‌بینی محل ثابت برای اجرای تعزیه‌ها
سیدحسن لوح‌موسوی، رییس فرهنگ و ارشاد اسلامی نجف‌آباد با اشاره به اجرای غیر قانونی بعضی گروه‌های تعزیه در این شهرستان، می‌گوید: گروه‌های داخلی شهرستان در فرآیندی قانونی و مشخص تحت نظارت ارشاد و شورای تعزیه بدون مشکلی خاص فعالیت می‌کنند و گروه‌هایی که از دیگر نقاط استان متقاضی اجرای برنامه هستند باید علاوه بر اخذ مجوز و رعایت چارچوب‌های مشخص شده یکی از گروه‌های شهرستان را هم به عنوان همکار خود معرفی کنند.
وی ادامه می‌دهد: گروهی که در شب‌های اخیر و خارج از تقویم سالیانه بدون اخذ مجوز اجرای برنامه داشته‌اند، متاسفانه به تذکرهای جدی نیروی انتظامی در این خصوص نیز توجه نداشته و مشکلاتی را برای شهروندان و دستگاه‌های دولتی ایجاد کرده است.
رییس فرهنگ و ارشاد اسلامی نجف‌آباد با اشاره به میزبانی این شهرستان از چندین دوره سوگواره «آیینه‌های نینوا» با حضور گروه‌های تعزیه شاخص استان و کشور می‌افزاید: با همکاری اداره اوقاف و امور خیریه شهرستان در تلاش هستیم مکانی برای برگزاری فصلی تعزیه و محلی را هم برای میزبانی دائم از علاقه‌مندان این مراسم آیینی آماده کنیم.
نظر شما